پیش حق آتش همیشه در قیام ** همچو عاشق روز و شب پیچان مدام‌‌

سنگ بر آهن زنی بیرون جهد ** هم به امر حق قدم بیرون نهد 840

آهن و سنگ ستم بر هم مزن ** کاین دو می‌‌زایند همچون مرد و زن‌‌

سنگ و آهن خود سبب آمد و لیک ** تو به بالاتر نگر ای مرد نیک‌‌

کاین سبب را آن سبب آورد پیش ** بی‌‌سبب کی شد سبب هرگز ز خویش‌‌

و آن سببها کانبیا را رهبر است ** آن سببها زین سببها برتر است‌‌

این سبب را آن سبب عامل کند ** باز گاهی بی‌‌بر و عاطل کند 845

این سبب را محرم آمد عقلها ** و آن سببها راست محرم انبیا

این سبب چه بود به تازی گو رسن ** اندر این چه این رسن آمد به فن‌‌

گردش چرخه رسن را علت است ** چرخه گردان را ندیدن زلت است‌‌

این رسنهای سببها در جهان ** هان و هان زین چرخ سر گردان مدان‌‌

تا نمانی صفر و سر گردان چو چرخ ** تا نسوزی تو ز بی‌‌مغزی چو مرخ‌‌ 850

باد آتش می‌‌خورد از امر حق ** هر دو سر مست آمدند از خمر حق‌‌

آب حلم و آتش خشم ای پسر ** هم ز حق بینی چو بگشایی بصر

گر نبودی واقف از حق جان باد ** فرق کی کردی میان قوم عاد

قصه‌‌ی باد که در عهد هود علیه السلام قوم عاد را هلاک کرد

هود گرد مومنان خطی کشید ** نرم می‌‌شد باد کانجا می‌‌رسید

هر که بیرون بود ز آن خط جمله را ** پاره پاره می‌‌گسست اندر هوا 855

همچنین شیبان راعی می‌‌کشید ** گرد بر گرد رمه خطی پدید

چون به جمعه می‌‌شد او وقت نماز ** تا نیارد گرگ آن جا ترک تاز

هیچ گرگی در نرفتی اندر آن ** گوسفندی هم نگشتی ز آن نشان‌‌

باد حرص گرگ و حرص گوسفند ** دایره‌‌ی مرد خدا را بود بند

همچنین باد اجل با عارفان ** نرم و خوش همچون نسیم یوسفان‌‌ 860

آتش ابراهیم را دندان نزد ** چون گزیده‌‌ی حق بود چونش گزد

ز آتش شهوت نسوزد اهل دین ** باقیان را برده تا قعر زمین‌‌

موج دریا چون به امر حق بتاخت ** اهل موسی را ز قبطی واشناخت‌‌

خاک قارون را چو فرمان در رسید ** با زر و تختش به قعر خود کشید

آب و گل چون از دم عیسی چرید ** بال و پر بگشاد مرغی شد پرید 865

هست تسبیحت بخار آب و گل ** مرغ جنت شد ز نفخ صدق دل‌‌

کوه طور از نور موسی شد به رقص ** صوفی کامل شد و رست او ز نقص‌‌

چه عجب گر کوه صوفی شد عزیز ** جسم موسی از کلوخی بود نیز

طنز و انکار کردن پادشاه جهود و قبول نکردن نصیحت خاصان خویش‌‌

این عجایب دید آن شاه جهود ** جز که طنز و جز که انکارش نبود

ناصحان گفتند از حد مگذران ** مرکب استیزه را چندین مران‌‌ 870

ناصحان را دست بست و بند کرد ** ظلم را پیوند در پیوند کرد

بانگ آمد کار چون اینجا رسید ** پای دار ای سگ که قهر ما رسید

بعد از آن آتش چهل گز بر فروخت ** حلقه گشت و آن جهودان را بسوخت‌‌

اصل ایشان بود آتش ابتدا ** سوی اصل خویش رفتند انتها

هم ز آتش زاده بودند آن فریق ** جزوها را سوی کل باشد طریق‌‌ 875

آتشی بودند مومن سوز و بس ** سوخت خود را آتش ایشان چو خس‌‌

آن که بوده ست امه الهاویه ** هاویه آمد مر او را زاویه‌‌

مادر فرزند جویان وی است ** اصلها مر فرعها را در پی است‌‌

آب اندر حوض اگر زندانی است ** باد نشفش می‌‌کند کار کانی است‌‌

می‌‌رهاند می‌‌برد تا معدنش ** اندک اندک تا نبینی بردنش‌‌ 880

وین نفس جانهای ما را همچنان ** اندک اندک دزدد از حبس جهان‌‌

تا إلیه یصعد أطیاب الکلم ** صاعدا منا إلی حیث علم‌‌

ترتقی أنفاسنا بالمنتقی ** متحفا منا إلی دار البقا

ثم تاتینا مکافات المقال ** ضعف ذاک رحمة من ذی الجلال‌‌

ثم یلجینا الی امثالها ** کی ینال العبد مما نالها 885

هکذا تعرج و تنزل دایما ** ذا فلا زلت علیه قائما

پارسی گوییم یعنی این کشش ** ز آن طرف آید که آمد آن چشش‌‌

چشم هر قومی به سویی مانده است ** کان طرف یک روز ذوقی رانده است‌‌