در دل سلطان خیال من مقیم ** بی‏خیال من دل سلطان سقیم‏

چون بپراند مرا شه در روش ** می‏پرم بر اوج دل چون پرتوش‏

همچو ماه و آفتابی می‏پرم ** پرده‏های آسمانها می‏درم‏

روشنی عقلها از فکرتم ** انفطار آسمان از فطرتم‏ 1160

بازم و حیران شود در من هما ** جغد که بود تا بداند سر ما

شه برای من ز زندان یاد کرد ** صد هزاران بسته را آزاد کرد

یک دمم با جغدها دمساز کرد ** از دم من جغدها را باز کرد

ای خنک جغدی که در پرواز من ** فهم کرد از نیک بختی راز من‏

در من آویزید تا نازان شوید ** گر چه جغدانید شهبازان شوید 1165

آن که باشد با چنان شاهی حبیب ** هر کجا افتد چرا باشد غریب‏

هر که باشد شاه دردش را دوا ** گر چو نی نالد نباشد بی‏نوا

مالک ملکم نیم من طبل خوار ** طبل بازم می‏زند شه از کنار

طبل باز من ندای ارجعی ** حق گواه من به رغم مدعی‏

من نیم جنس شهنشه دور از او ** لیک دارم در تجلی نور از او 1170

نیست جنسیت ز روی شکل و ذات ** آب جنس خاک آمد در نبات‏

باد جنس آتش آمد در قوام ** طبع را جنس آمده ست آخر مدام‏

جنس ما چون نیست جنس شاه ما ** مای ما شد بهر مای او فنا

چون فنا شد مای ما او ماند فرد ** پیش پای اسب او گردم چو گرد

خاک شد جان و نشانیهای او ** هست بر خاکش نشان پای او 1175

خاک پایش شو برای این نشان ** تا شوی تاج سر گردن کشان‏

تا که نفریبد شما را شکل من ** نقل من نوشید پیش از نقل من‏

ای بسا کس را که صورت راه زد ** قصد صورت کرد و بر الله زد

آخر این جان با بدن پیوسته است ** هیچ این جان با بدن مانند هست‏

تاب نور چشم با پیه است جفت ** نور دل در قطره‏ی خونی نهفت‏ 1180

شادی اندر گرده و غم در جگر ** عقل چون شمعی درون مغز سر

این تعلقها نه بی‏کیف است و چون ** عقلها در دانش چونی زبون‏

جان کل با جان جزو آسیب کرد ** جان از او دری ستد در جیب کرد

همچو مریم جان از آن آسیب جیب ** حامله شد از مسیح دل فریب‏

آن مسیحی نه که بر خشک و تر است ** آن مسیحی کز مساحت برتر است‏ 1185

پس ز جان جان چو حامل گشت جان ** از چنین جانی شود حامل جهان‏

پس جهان زاید جهان دیگری ** این حشر را وا نماید محشری‏

تا قیامت گر بگویم بشمرم ** من ز شرح این قیامت قاصرم‏

این سخنها خود به معنی یا ربی است ** حرفها دام دم شیرین لبی است‏

چون کند تقصیر پس چون تن زند ** چون که لبیکش به یا رب می‏رسد 1190

هست لبیکی که نتوانی شنید ** لیک سر تا پای بتوانی چشید

کلوخ انداختن تشنه از سر دیوار در جوی آب

بر لب جو بود دیواری بلند ** بر سر دیوار تشنه‏ی دردمند

مانعش از آب آن دیوار بود ** از پی آب او چو ماهی زار بود

ناگهان انداخت او خشتی در آب ** بانگ آب آمد به گوشش چون خطاب‏

چون خطاب یار شیرین لذیذ ** مست کرد آن بانگ آبش چون نبیذ 1195

از صفای بانگ آب آن ممتحن ** گشت خشت انداز ز آن جا خشت‏کن‏

آب می‏زد بانگ یعنی هی ترا ** فایده چه زین زدن خشتی مرا

تشنه گفت آیا مرا دو فایده است ** من از این صنعت ندارم هیچ دست‏

فایده‏ی اول سماع بانگ آب ** کاو بود مر تشنگان را چون رباب‏

بانگ او چون بانگ اسرافیل شد ** مرده را زین زندگی تحویل شد 1200

یا چو بانگ رعد ایام بهار ** باغ می‏یابد از او چندین نگار

یا چو بر درویش ایام زکات ** یا چو بر محبوس پیغام نجات‏

چون دم رحمان بود کان از یمن ** می‏رسد سوی محمد بی‏دهن‏

یا چو بوی احمد مرسل بود ** کان به عاصی در شفاعت می‏رسد

یا چو بوی یوسف خوب لطیف ** می‏زند بر جان یعقوب نحیف‏ 1205

فایده‏ی دیگر که هر خشتی کز این ** بر کنم آیم سوی ماء معین‏