آن یکی بازی که بد من باختم ** خویشتن را در بلا انداختم‏

در بلا هم می‏چشم لذات او ** مات اویم مات اویم مات او

چون رهاند خویشتن را ای سره ** هیچ کس در شش جهت از شش دره‏

جزو شش از کل شش چون وارهد ** خاصه که بی‏چون مر او را کژ نهد

هر که در شش او درون آتش است ** اوش برهاند که خلاق شش است‏ 2650

خود اگر کفر است و گر ایمان او ** دست باف حضرت است و آن او

باز تقریر کردن معاویه با ابلیس مکر او را

گفت امیر او را که اینها راست است ** لیک بخش تو ازینها کاست است‏

صد هزاران را چو من تو ره زدی ** حفره کردی در خزینه آمدی‏

آتشی از تو نسوزم چاره نیست ** کیست کز دست تو جامه‏ش پاره نیست‏

طبعت ای آتش چو سوزانیدنی است ** تا نسوزانی تو چیزی چاره نیست‏ 2655

لعنت این باشد که سوزانت کند ** اوستاد جمله دزدانت کند

با خدا گفتی شنیدی رو برو ** من چه باشم پیش مکرت ای عدو

معرفتهای تو چون بانگ صفیر ** بانگ مرغانی است لیکن مرغ گیر

صد هزاران مرغ را آن ره زده ست ** مرغ غره کاشنایی آمده ست‏

در هوا چون بشنود بانگ صفیر ** از هوا آید شود اینجا اسیر 2660

قوم نوح از مکر تو در نوحه‏اند ** دل کباب و سینه شرحه شرحه‏اند

عاد را تو باد دادی در جهان ** در فگندی در عذاب و اندهان‏

از تو بود آن سنگسار قوم لوط ** در سیاه آبه ز تو خوردند غوط

مغز نمرود از تو آمد ریخته ** ای هزاران فتنه‏ها انگیخته‏

عقل فرعون ذکی فیلسوف ** کور گشت از تو نیابید او وقوف‏ 2665

بو لهب هم از تو نااهلی شده ** بو الحکم هم از تو بو جهلی شده‏

ای بر این شطرنج بهر یاد را ** مات کرده صد هزار استاد را

ای ز فرزین بندهای مشکلت ** سوخته دلها سیه گشته دلت‏

بحر مکری تو خلایق قطره‏ای ** تو چو کوهی وین سلیمان ذره‏ای‏

کی رهد از مکر تو ای مختصم ** غرق طوفانیم الا من عصم‏ 2670

بس ستاره‏ی سعد از تو محترق ** بس سپاه و جمع از تو مفترق‏

باز جواب گفتن ابلیس معاویه را

گفت ابلیسش گشای این عقد را ** من محکم قلب را و نقد را

امتحان شیر و کلبم کرد حق ** امتحان نقد و قلبم کرد حق‏

قلب را من کی سیه رو کرده‏ام ** صیرفی‏ام قیمت او کرده‏ام‏

نیکوان را ره نمایی می‏کنم ** شاخه‏های خشک را بر می‏کنم‏ 2675

این علفها می‏نهم از بهر چیست ** تا پدید آید که حیوان جنس کیست‏

گرگ از آهو چو زاید کودکی ** هست در گرگیش و آهویی شکی‏

تو گیاه و استخوان پیشش بریز ** تا کدامین سو کند او گام تیز

گر به سوی استخوان آید سگ است ** ور گیا خواهد یقین آهو رگ است‏

قهر و لطفی جفت شد با همدگر ** زاد از این هر دو جهانی خیر و شر 2680

تو گیاه و استخوان را عرضه کن ** قوت نفس و قوت جان را عرضه کن‏

گر غذای نفس جوید ابتر است ** ور غذای روح خواهد سرور است‏

گر کند او خدمت تن هست خر ** ور رود در بحر جان یابد گهر

گر چه این دو مختلف خیر و شراند ** لیک این هر دو به یک کار اندراند

انبیا طاعات عرضه می‏کنند ** دشمنان شهوات عرضه می‏کنند 2685

نیک را چون بد کنم یزدان نی‏ام ** داعیم من خالق ایشان نی‏ام‏

خوب را من زشت سازم رب نه‏ام ** زشت را و خوب را آیینه‏ام‏

سوخت هندو آینه از درد را ** کاین سیه رو می‏نماید مرد را

او مرا غماز کرد و راست گو ** تا بگویم زشت کو و خوب کو

من گواهم بر گوا زندان کجاست ** اهل زندان نیستم ایزد گواست‏ 2690

هر کجا بینم نهال میوه‏دار ** تربیتها می‏کنم من دایه‏وار

هر کجا بینم درخت تلخ و خشک ** می‏برم تا وارهد از پشک مشک‏

خشک گوید باغبان را کای فتی ** مر مرا چه می‏بری سر بی‏خطا

باغبان گوید خمش ای زشت خو ** بس نباشد خشکی تو جرم تو

خشک گوید راستم من کژ نی‏ام ** تو چرا بی‏جرم می‏بری پیم‏ 2695