سیئاتم چون وسیلت شد به حق ** پس مزن بر سیئاتم هیچ دق‏

سیئاتم چون وسیلت شد به حق ** پس مزن بر سیئاتم هیچ دق‏ 3005

مر ترا صدق تو طالب کرده بود ** مر مرا جد و طلب صدقی گشود

صدق تو آورد در جستن ترا ** جستنم آورد در صدقی مرا

تخم دولت در زمین می‏کاشتم ** سخره و بیگار می‏پنداشتم‏

آن نبد بیگار کسبی بود چست ** هر یکی دانه که کشتم صد برست‏

دزد سوی خانه‏ای شد زیر دست ** چون در آمد دید کان خانه‏ی خود است‏ 3010

گرم باش ای سرد تا گرمی رسد ** با درشتی ساز تا نرمی رسد

آن دو اشتر نیست آن یک اشتر است ** تنگ آمد لفظ معنی بس پر است‏

لفظ در معنی همیشه نارسان ** ز آن پیمبر گفت قد کل لسان‏

نطق اصطرلاب باشد در حساب ** چه قدر داند ز چرخ و آفتاب‏

خاصه چرخی کاین فلک زو پره‏ای است ** آفتاب از آفتابش ذره‏ای است‏ 3015

بیان آن که در هر نفسی فتنه‏ی مسجد ضرار است‏

چون پدید آمد که آن مسجد نبود ** خانه‏ی حیلت بد و دام جهود

پس نبی فرمود کان را بر کنید ** مطرحه‏ی خاشاک و خاکستر کنید

صاحب مسجد چو مسجد قلب بود ** دانه‏ها بر دام ریزی نیست جود

گوشت کاندر شست تو ماهی رباست ** آن چنان لقمه نه بخشش نه سخاست‏

مسجد اهل قبا کان بد جماد ** آن چه کفو او نبد راهش نداد 3020

در جمادات این چنین حیفی نرفت ** زد در آن ناکفو امیر داد نفت‏

پس حقایق را که اصل اصلهاست ** دان که آن جا فرق‏ها و فصل‏هاست‏

نه حیاتش چون حیات او بود ** نه مماتش چون ممات او بود

گور او هرگز چو گور او مدان ** خود چه گویم حال فرق آن جهان‏

بر محک زن کار خود ای مرد کار ** تا نسازی مسجد اهل ضرار 3025

بس بر آن مسجد کنان تسخر زدی ** چون نظر کردی تو خود ز یشان بدی‏

حکایت هندو که با یار خود جنگ می‏کرد بر کاری و خبر نداشت که او هم بدان مبتلاست‏

چار هندو در یکی مسجد شدند ** بهر طاعت راکع و ساجد شدند

هر یکی بر نیتی تکبیر کرد ** در نماز آمد به مسکینی و درد

موذن آمد از یکی لفظی بجست ** کای موذن بانگ کردی وقت هست‏

گفت آن هندوی دیگر از نیاز ** هی سخن گفتی و باطل شد نماز 3030

آن سوم گفت آن دوم را ای عمو ** چه زنی طعنه بر او خود را بگو

آن چهارم گفت حمد الله که من ** در نیفتادم به چه چون آن سه تن‏

پس نماز هر چهاران شد تباه ** عیب گویان بیشتر گم کرده راه‏

ای خنک جانی که عیب خویش دید ** هر که عیبی گفت آن بر خود خرید

ز انکه نیم او ز عیبستان بده ست ** و آن دگر نیمش ز غیبستان بده ست‏ 3035

چون که بر سر مر ترا ده ریش هست ** مرهمت بر خویش باید کار بست‏

عیب کردن ریش را داروی اوست ** چون شکسته گشت جای ارحمواست‏

گر همان عیبت نبود ایمن مباش ** بو که آن عیب از تو گردد نیز فاش‏

لا تخافوا از خدا نشنیده‏ای ** پس چه خود را ایمن و خوش دیده‏ای‏

سالها ابلیس نیکو نام زیست ** گشت رسوا بین که او را نام چیست‏ 3040

در جهان معروف بد علیای او ** گشت معروفی بعکس ای وای او

تا نه ای ایمن تو معروفی مجو ** رو بشو از خوف پس بنمای رو

تا نروید ریش تو ای خوب من ** بر دگر ساده ز نخ طعنه مزن‏

این نگر که مبتلا شد جان او ** در چهی افتاد تا شد پند تو

تو نیفتادی که باشی پند او ** زهر او نوشید تو خور قند او 3045

قصد کردن غزان به کشتن یک مردی تا آن دگر بترسد

آن غزان ترک خونریز آمدند ** بهر یغما بر دهی ناگه زدند

دو کس از اعیان آن ده یافتند ** در هلاک آن یکی بشتافتند

دست بستندش که قربانش کنند ** گفت ای شاهان و ارکان بلند

در چه مرگم چرا می‏افگنید ** از چه آخر تشنه‏ی خون منید

چیست حکمت چه غرض در کشتنم ** چون چنین درویشم و عریان تنم‏ 3050

گفت تا هیبت بر این یارت زند ** تا بترسد او و زر پیدا کند

گفت آخر او ز من مسکین‏تر است ** گفت قاصد کرده است او را زر است‏

گفت چون وهم است ما هر دو یک‏ایم ** در مقام احتمال و در شک‏ایم‏

خود و را بکشید اول ای شهان ** تا بترسم من دهم زر را نشان‏