English    Türkçe    فارسی   

2
327-376

  • دست هر نااهل بیمارت کند ** سوی مادر آ که تیمارت کند
  • Na ehil kişiler seni hasta ederler. Ananın yanına gel ki sana iyi baksın!” dedi.

  • مهر جاهل را چنین دان ای رفیق ** کژ رود جاهل همیشه در طریق‏
  • Arkadaş, cahilin sevgisini de böyle bil. Cahil yolda daima çarpık, daima yampiri gider.

  • روز شه در جستجو بی‏گاه شد ** سوی آن کمپیر و آن خرگاه شد
  • Padişahın günü, doğanı aramakla geçti, nihayet o kocakarının çadırına yöneldi.

  • دید ناگه باز را در دود و گرد ** شه بر او بگریست زار و نوحه کرد 330
  • Ansızın orada doğanı, toz duman içinde gördü. Ona bakıp ağlamaya başladı.

  • گفت هر چند این جز ای کار تست ** که نباشی در وفای ما درست‏
  • Dedi ki: “Her ne kadar, bize dosdoğru vefakârlıkta bulunmadığın için bu hâl sana lâyıktı.

  • چون کنی از خلد زی دوزخ فرار ** غافل از لا یستوی اصحاب نار
  • Çünkü cehennem ehliyle cennet ehlinin müsavi olmadığından gaflet ederek cennetten kaçtın, cehennemde karar ettin.

  • این سزای آن که از شاه خبیر ** خیره بگریزد به خانه‏ی گنده پیر
  • Halinden haberdar olan padişahtan sersemce bu kokuşuk kocakarının evine kaçağın layığı budur”

  • باز می‏مالید پر بر دست شاه ** بی‏زبان می‏گفت من کردم گناه‏
  • Doğan kanadını padişahın eline sürmekte, hal diliyle “Ben günah ettim”;

  • پس کجا زارد کجا نالد لئیم ** گر تو نپذیری بجز نیک ای کریم‏ 335
  • Ey kerem sahibi, sen iyilerden başkasını kabul etmezsen kötü nereye varsın da halini arz edip ağlasın?

  • لطف شه جان را جنایت جو کند ** ز آنکه شه هر زشت را نیکو کند
  • Padişah, her kötüyü iyi ettiğinden onun lütfu cana bu cüreti vermekte, bu cinayetleri yaptırmaktadır” demekteydi.

  • رو مکن زشتی که نیکیهای ما ** زشت آمد پیش آن زیبای ما
  • Yürü, çirkin işlerde bulunma ki bizim iyiliklerimiz bile o güzel sevgilimizin huzurunda çirkin görünmektedir.

  • خدمت خود را سزا پنداشتی ** تو لوای جرم از آن افراشتی‏
  • Hâlbuki sen ettiğin hizmeti ona lâyık sandın da cürüm bayrağını onun için yücelttin.

  • چون ترا ذکر و دعا دستور شد ** ز آن دعاکردن دلت مغرور شد
  • Sana onu anmaya, Onu çağırmaya izin verdiler de o yüzden günlüne gurur düştü.

  • هم سخن دیدی تو خود را با خدا ** ای بسا کاو زین گمان افتد جدا 340
  • Kendini Allah ile konuşur gördün. Hâlbuki niceler vardır ki bu şüphe yüzünden ondan ayrı düşer.

  • گر چه با تو شه نشیند بر زمین ** خویشتن بشناس و نیکوتر نشین‏
  • Gerçi padişah seninle beraber yerde oturur ama sen kendini tanı, haddini bil de daha iyi, daha edepli otur!

  • باز گفت ای شه پشیمان می‏شوم ** توبه کردم نو مسلمان می‏شوم‏
  • Doğan dedi ki: “Padişahım, pişmanım, tövbe ettim, yeniden Müslüman oldum.

  • آن که تو مستش کنی و شیر گیر ** گر ز مستی کج رود عذرش پذیر
  • Sarhoş ederek aslanı bile tutacak derecede kuvvet ve cüret sahibi ettiğin kişi sarhoşluk yüzünden yolunu sapıtırsa özrünü kabul et.

  • گر چه ناخن رفت چون باشی مرا ** بر کنم من پرچم خورشید را
  • Tırnağımı kestilerse de sen beni kabul eder, benden yüz çevirmezsen ben, güneşin bile perçemini koparırım.

  • ور چه پرم رفت چون بنوازیم ** چرخ بازی گم کند در بازیم‏ 345
  • Kanadım gittiyse de beni okşarsan, bana iltifat edersen felek bile benim oyunuma karşı mat olur.

  • گر کمر بخشیم که را بر کنم ** گر دهی کلکی علمها بشکنم‏
  • Bana kuvvet kemerini bağışlarsan dağı yerinden koparırım, bana kudret kalemini verirsen bayrakları yıkar, orduları kırarım.

  • آخر از پشه نه کم باشد تنم ** ملک نمرودی به پر بر هم زنم‏
  • Nihayet benim cüssem, bir sivrisinekten de aşağı değil ya... Ben de Nemrut mülkünü kanadımla vurur, tarumar ederim.

  • در ضعیفی تو مرا بابیل گیر ** هر یکی خصم مرا چون پیل گیر
  • Tut ki zayıflıkta Ebabilim, tut ki düşmanlarımın her biri bir fildir.

  • قدر فندق افکنم بندق حریق ** بندقم در فعل صد چون منجنیق‏
  • Bir fındık kadar, fakat yakıcı kurşun atarım; kurşunum, yüzlerce mancınık derecesinde tesir eder.

  • موسی آمد در وغا با یک عصاش ** زد بر آن فرعون و بر شمشیرهاش‏ 350
  • Musa, savaşa bir tek sopasıyla gitti ama o sopayla Firavunu da, kılıçlarını da kırdı geçirdi.

  • هر رسولی یک تنه کان در زده ست ** بر همه آفاق تنها بر زده ست‏
  • Her peygamber, o kapıyı yalnızca döğmüş, bütün dünyaya tek başına saldırmıştır.

  • نوح چون شمشیر در خواهید ازو ** موج طوفان گشت از او شمشیر خو
  • Nuh, ondan kılıç isteyince Tufan dalgası, Allah kudretiyle kılıç kesilmiştir.

  • احمدا خود کیست اسپاه زمین ** ماه بین بر چرخ و بشکافش جبین‏
  • Ey Ahmet, yeryüzünün askeri kim oluyor ki? Aya bak, ayın bile alnını yar!

  • تا بداند سعد و نحس بی‏خبر ** دور تست این دور نه دور قمر
  • Bu suretle yıldızların yomlu, yomsuz olduğuna inanan bihaberler, bu devrin senin devrin olduğunu, kamerin devri olmadığını anlasınlar.

  • دور تست ایرا که موسای کلیم ** آرزو می‏برد زین دورت مقیم‏ 355
  • Bu devir, senin devrindir. Çünkü Kelîm olan Musa bile daima senin zamanını arzuladı.

  • چون که موسی رونق دور تو دید ** کاندر او صبح تجلی می‏دمید
  • Musa, senin devrinin parlaklığını, o devirdeki tecelli sabahının zuhurunu gördü de;

  • گفت یا رب آن چه دور رحمت است ** بر گذشت از رحمت آن جا رویت است‏
  • “ Yarabbi, o ne rahmet devri... O devir, rahmetten de ileri... O devirde rüyet var.

  • غوطه ده موسای خود را در بحار ** از میان دوره‏ی احمد بر آر
  • Musa’nı denizlere daldır da Ahmet’in devrinde izhar et’’ dedi.

  • گفت یا موسی بدان بنمودمت ** راه آن خلوت بدان بگشودمت‏
  • Allah dedi ki : “ Sana o devri onun için gösterdim, o halvetin yolunu onun için açtım”

  • که تو ز آن دوری درین دور ای کلیم ** پا بکش زیرا دراز است این گلیم‏ 360
  • Ey Kelîm, sen o devirden uzaksın; ayağını çek, çünkü bu iklim uzundur.

  • من کریمم نان نمایم بنده را ** تا بگریاند طمع آن زنده را
  • Ben kerem sahibiyim. Tamaha düşüp ağlasın diye mahlûka ekmek gösteririm.

  • بینی طفلی بمالد مادری ** تا شود بیدار واجوید خوری‏
  • Ana, çocuk uyansın da gıdasını istesin diye çocuğun burnunu ovar.

  • کاو گرسنه خفته باشد بی‏خبر ** و آن دو پستان می‏خلد زو مهر در
  • Çünkü çocuğun, açlığından haberi olmaz, uyuyakalır. Fakat süt muhabbeti, ananın iki memesini de ağrıtmaya başlar.

  • کنت کنزا رحمة مخفیة ** فابتعثت أمة مهدیة
  • “Ben gizli rahmet olan bir hazineydim, hidayete erişmiş bir ümmet gönderdim.”

  • هر کراماتی که می‏جویی به جان ** او نمودت تا طمع کردی در آن‏ 365
  • Can ve gönülle dilediğim bütün keremleri sana Allah gösterdi de sen onlara tamah ettin.

  • چند بت بشکست احمد در جهان ** تا که یا رب گوی گشتند امتان‏
  • Ahmet, ümmetler “ Yarab” desinler diye dünyada nice put kırdı.

  • گر نبودی کوشش احمد تو هم ** می‏پرستیدی چو اجدادت صنم‏
  • Ahmet’in çalışması olmasaydı sen de ataların gibi puta tapardın.

  • این سرت وارست از سجده‏ی صنم ** تا بدانی حق او را بر امم‏
  • Ahmet’in ümmetler üzerindeki hakkını bil, başın puta secde etmekten, bunu bilesin diye kurtuldu.

  • گر بگویی شکر این رستن بگو ** کز بت باطن همت برهاند او
  • Söylersen bu puta tapmadan kurtulmanın şükrünü söyle de Allah, seni bâtın putundan da kurtarsın.

  • مر سرت را چون رهانید از بتان ** هم بدان قوت تو دل را وارهان‏ 370
  • O, nasıl, başını putlardan kurtardıysa sende o kuvvetle gönlünü kurtar.

  • سر ز شکر دین از آن بر تافتی ** کز پدر میراث مفت‏اش یافتی‏
  • Dini babadan bedava bir miras olarak buldun da onun için başını şükretmeden çevirdin.

  • مرد میراثی چه داند قدر مال ** رستمی جان کند و مجان یافت زال‏
  • Miras yedi, mal kadrini ne bilsin? Rüstem can verdi, Zâl bedava şeref kazandı!

  • چون بگریانم بجوشد رحمتم ** آن خروشنده بنوشد نعمتم‏
  • Ben, birisini ağlatırsam rahmetim coşar; ağlayıp taşanda nimetime erişir.

  • گر نخواهم داد خود ننمایمش ** چونش کردم بسته دل بگشایمش‏
  • Birisine bir şeyi vermek istemezsem o isteği göstermem. Fakat gönlünü kapattım mı artık açmam.

  • رحمتم موقوف آن خوش گریه‏هاست ** چون گریست از بحر رحمت موج خاست‏ 375
  • Rahmetim, o ağlamalara bağlıdır. Kul ağladı mı rahmet denizi, kabarmaya, dalgalanmaya başlar.

  • حلوا خریدن شیخ احمد خضرویه قدس الله سره العزیز جهت غریمان به الهام حق
  • Allah, aziz sırrını takdis etsin, şeyh Ahmed-i Hıdraveyh’in Allah ilhamıyla borçlular için helva satması

  • بود شیخی دایما او وامدار ** از جوانمردی که بود آن نامدار
  • Bir şeyh vardı. Cömertlikle anılmıştı, o yüzden de daima borçluydu.