مفلسی دیو را یزدان ما ** هم منادی کرد در قرآن ما

کاو دغا و مفلس است و بد سخن ** هیچ با او شرکت و سودا مکن‏ 655

ور کنی او را بهانه آوری ** مفلس است او صرفه از وی کی بری‏

حاضر آوردند چون فتنه فروخت ** اشتر کردی که هیزم می‏فروخت‏

کرد بی‏چاره بسی فریاد کرد ** هم موکل را به دانگی شاد کرد

اشترش بردند از هنگام چاشت ** تا شب و افغان او سودی نداشت‏

بر شتر بنشست آن قحط گران ** صاحب اشتر پی اشتر دوان‏ 660

سو به سو و کو به کو می‏تاختند ** تا همه شهرش عیان بشناختند

پیش هر حمام و هر بازارگاه ** کرده مردم جمله در شکلش نگاه‏

ده منادی گر بلند آوازیان ** کرد و ترک و رومیان و تازیان‏

مفلس است این و ندارد هیچ چیز ** قرض تا ندهد کس او را یک پشیز

ظاهر و باطن ندارد حبه‏ای ** مفلسی قلبی دغایی دبه‏ای‏ 665

هان و هان با او حریفی کم کنید ** چون که کاو آرد گره محکم کنید

ور به حکم آرید این پژمرده را ** من نخواهم کرد زندان مرده را

خوش دم است او و گلویش بس فراخ ** با شعار نو دثار شاخ شاخ‏

گر بپوشد بهر مکر آن جامه را ** عاریه است او و فریبد عامه را

حرف حکمت بر زبان ناحکیم ** حله‏های عاریت دان ای سلیم‏ 670

گر چه دزدی حله‏ای پوشیده است ** دست تو چون گیرد آن ببریده دست‏

چون شبانه از شتر آمد به زیر ** کرد گفتش منزلم دور است و دیر

بر نشستی اشترم را از پگاه ** جو رها کردم کم از اخراج کاه‏

گفت تا اکنون چه می‏کردیم پس ** هوش تو کو، نیست اندر خانه کس‏

طبل افلاسم به چرخ سابعه ** رفت و تو نشنیده‏ای بد واقعه‏ 675

گوش تو پر بوده است از طمع خام ** پس طمع کر می‏کند کور ای غلام‏

تا کلوخ و سنگ بشنید این بیان ** مفلس است و مفلس است این قلتبان‏

تا به شب گفتند و در صاحب شتر ** بر نزد کاو از طمع پر بود پر

هست بر سمع و بصر مهر خدا ** در حجب بس صورت است و بس صدا

آن چه او خواهد رساند آن به چشم ** از جمال و از کمال و از کرشم‏ 680

و انچه او خواهد رساند آن به گوش ** از سماع و از بشارت وز خروش‏

کون پر چاره ست و هیچت چاره نی ** تا که نگشاید خدایت روزنی‏

گر چه تو هستی کنون غافل از آن ** وقت حاجت حق کند آن را عیان‏

گفت پیغمبر که یزدان مجید ** از پی هر درد درمان آفرید

لیک ز آن درمان نبینی رنگ و بو ** بهر درد خویش بی‏فرمان او 685

چشم را ای چاره جو در لامکان ** هین بنه چون چشم کشته سوی جان‏

این جهان از بی‏جهت پیدا شده ست ** که ز بی‏جایی جهان را جا شده ست‏

باز گرد از هست سوی نیستی ** طالب ربی و ربانیستی‏

جای دخل است این عدم از وی مرم ** جای خرج است این وجود بیش و کم‏

کارگاه صنع حق چون نیستی است ** پس برون کارگه بی‏قیمتی است‏ 690

یاد ده ما را سخنهای دقیق ** که ترا رحم آورد آن ای رفیق‏

هم دعا از تو اجابت هم ز تو ** ایمنی از تو مهابت هم ز تو

گر خطا گفتیم اصلاحش تو کن ** مصلحی تو ای تو سلطان سخن‏

کیمیا داری که تبدیلش کنی ** گر چه جوی خون بود نیلش کنی‏

این چنین میناگریها کار تست ** این چنین اکسیرها اسرار تست‏ 695

آب را و خاک را بر هم زدی ** ز آب و گل نقش تن آدم زدی‏

نسبتش دادی و جفت و خال و عم ** با هزار اندیشه و شادی و غم‏

باز بعضی را رهایی داده‏ای ** زین غم و شادی جدایی داده‏ای‏

برده‏ای از خویش و پیوند و سرشت ** کرده‏ای در چشم او هر خوب زشت‏

هر چه محسوس است او رد می‏کند ** و انچه ناپیداست مسند می‏کند 700

عشق او پیدا و معشوقش نهان ** یار بیرون فتنه‏ی او در جهان‏

این رها کن عشقهای صورتی ** نیست بر صورت نه بر روی ستی‏

آن چه معشوق است صورت نیست آن ** خواه عشق این جهان خواه آن جهان‏