English    Türkçe    فارسی   

2
907-956

  • آن خداوندی که از خاک ذلیل ** آفرید او شهسواران جلیل‏
  • Aşağılık topraktan, yüce padişahlar yaratan.

  • پاکشان کرد از مزاج خاکیان ** بگذرانید از تک افلاکیان‏
  • Onları topraktan yaratılmış mahlûkatın tabiatlarından arıtan, gök ehlinin derecelerinden üstün kılan,

  • بر گرفت از نار و نور صاف ساخت ** وانگه او بر جمله‏ی انوار تاخت‏
  • Ateşten saf bir nur yaratıp onunla bütün nurları parlatan,

  • آن سنا برقی که بر ارواح تافت ** تا که آدم معرفت ز آن نور یافت‏ 910
  • Nurlara doğan, nurları aydınlatan nuru yaratan, Âdem peygamberin feyiz alıp marifete eriştiği aydın ziyayı meydana getiren,

  • آن کز آدم رست و دست شیث چید ** پس خلیفه‏ش کرد آدم کان بدید
  • Âdem’den bitip Şîs’in devşirdiği nuru, Âdem’in görüp Şîs’i yerine halife ettiği nuru.

  • نوح از آن گوهر که برخوردار بود ** در هوای بحر جان دربار بود
  • Nuh’un feyiz aldığı, can denizi havasında inciler yağdırdığı nuru halk edene ant olsun.

  • جان ابراهیم از آن انوار زفت ** بی‏حذر در شعله‏های نار رفت‏
  • İbrahim’in canı o nurlardan nurlandı da pervasızca ateş şulelerine koştu, ateşe atıldı.

  • چون که اسماعیل در جویش فتاد ** پیش دشنه‏ی آب دارش سر نهاد
  • İsmail, onun ırmağına düştü de o yüzden parlak bıçağın önüne baş koydu, boyun verdi.

  • جان داود از شعاعش گرم شد ** آهن اندر دست بافش نرم شد 915
  • Davut’un canı onun şulelerinden hararetlendi de ondan dolayı elinde demir yumuşadı, eridi.

  • چون سلیمان بد وصالش را رضیع ** دیو گشتش بنده فرمان و مطیع‏
  • Süleyman, onun vuslatından süt emdi de cinler periler onun için fermanına tabi oldular.

  • در قضا یعقوب چون بنهاد سر ** چشم روشن کرد از بوی پسر
  • Yakup, onun kaza ve kaderine teslim oldu da ondan oğlunun kokusuyla gözü açıldı, aydınlandı.

  • یوسف مه رو چو دید آن آفتاب ** شد چنان بیدار در تعبیر خواب‏
  • Ay yüzlü Yusuf, o güneşi gördü de rüya tabirinde o kadar uyanık hale geldi.

  • چون عصا از دست موسی آب خورد ** ملکت فرعون را یک لقمه کرد
  • Asâ, Musa’nın ellinden su içti de o yüzden Firavun’un saltanatını bir lokma etti.

  • نردبانش عیسی مریم چو یافت ** بر فراز گنبد چارم شتافت‏ 920
  • Meryem oğlu Îsa, merdivenini buldu da dördüncü kat göğün üstüne çıktı.

  • چون محمد یافت آن ملک و نعیم ** قرص مه را کرد او در دم دو نیم‏
  • Muhammed, o mülkü, o nimeti buldu da hemencecik ayı ikiye böldü.

  • چون ابو بکر آیت توفیق شد ** با چنان شه صاحب و صدیق شد
  • Ebubekir, tevfika mazhar oldu da öyle bir padişahın müsahibi oldu, öyle bir padişahı candan tasdik etti.

  • چون عمر شیدای آن معشوق شد ** حق و باطل را چو دل فاروق شد
  • Ömer, o mâşuka âşık oldu da gönül gibi, hakkı bâtılı ayırt etti.

  • چون که عثمان آن عیان را عین گشت ** نور فایض بود و ذی النورین گشت‏
  • Osman, o apaçık görüşün ta kendisi oldu da feyizli bir nura nail olup Zinnûreyn oldu.

  • چون ز رویش مرتضی شد در فشان ** گشت او شیر خدا درمرج جان‏ 925
  • Mürteza, onun yüzünden inciler saçtı da can vadisinde Allah aslanı kesildi.

  • چون جنید از جند او دید آن مدد ** خود مقاماتش فزون شد از عدد
  • Cüneyt, onun askerinden yardıma nail olunca eriştiği mertebeler sayıdan üstün oldu.

  • بایزید اندر مزیدش راه دید ** نام قطب العارفین از حق شنید
  • Bayezid, onun ihsanına yol bulunca Allahtan “ Kutbül Ârifin” adını duydu.

  • چون که کرخی کرخ او را شد حرص ** شد خلیفه‏ی عشق و ربانی نفس‏
  • Kerhî, onun harimine bekçi olunca aşk halifesi oldu, nefesleri Allah nefesi haline geldi.

  • پور ادهم مرکب آن سو راند شاد ** گشت او سلطان سلطانان داد
  • Edhemoğlu, atını sevinçle o tarafa koşturunca âdil sultanların sultanı oldu.

  • و آن شقیق از شق آن راه شگرف ** گشت او خورشید رای و تیز طرف‏ 930
  • Şakik, o ulu yolun meşakkati yüzünden güneş gibi aydınlatıcı bir reye, her şeyi gören bir göze erişti.

  • صد هزاران پادشاهان نهان ** سر فرازانند ز آن سوی جهان‏
  • Daha nice yüz bin gizli Padişahlar var ki o nur âleminde yüceliğe sahiptirler, makamları vardır.

  • نامشان از رشک حق پنهان بماند ** هر گدایی نامشان را بر نخواند
  • Allah, her yoksul, onların adlarını anmasın diye gayretinden adlarını gizledi.

  • حق آن نور و حق نورانیان ** کاندر آن بحرند همچون ماهیان‏
  • O nura ve denizde balıklar gibi yaşayan nuranilere ant olsun…

  • بحر جان و جان بحر ار گویمش ** نیست لایق نام نو می‏جویمش‏
  • O nura ve o denizi, denizin canı desem de lâyık değil. O âleme yeni bir ad aramaktayım.

  • حق آن آنی که این و آن از اوست ** مغزها نسبت بدو باشد چو پوست‏ 935
  • O Allah’a ant olsun ki bu da ondandır, o da ondan. İçler, hakikatler, ona nispetle kabuktur, zahirdir.

  • که صفات خواجه‏تاش و یار من ** هست صد چندان که این گفتار من‏
  • Ant olsun o Allah’a ki kapı yoldaşım ve dostum, bu benim sözlerimden yüz kat daha üstündür.

  • آن چه می‏دانم ز وصف آن ندیم ** باورت ناید چه گویم ای کریم‏
  • Arkadaşımın evsafından bildiklerimi söyledim, fakat ey kerem sahibi inanmıyorsun; ne diyeyim?”

  • شاه گفت اکنون از آن خود بگو ** چند گویی آن این و آن او
  • Padişah dedi ki: “Şimdi artık kendi halinden bahset. Ne vakte dek şunun, bunun halini anlatacaksın?

  • تو چه داری و چه حاصل کرده‏ای ** از تگ دریا چه در آورده‏ای‏
  • Söyle bakalım, senin neyin var, ne elde ettin, deniz dibinden ne inciler getirdin?

  • روز مرگ این حس تو باطل شود ** نور جان داری که یار دل شود 940
  • Ölüm günü, bu duygun kalmaz. Can nurun var mı ki gönlüne yâr olsun?

  • در لحد کاین چشم را خاک آگند ** هستت آن چه گور را روشن کند
  • Mezarda bu göze toprak dolar. Mezarı aydınlatacak nurun var mı?

  • آن زمان که دست و پایت بر درد ** پر و بالت هست تا جان بر پرد
  • Bu elin, ayağın gidince canının uçması için kolun kanadın var mı?

  • آن زمان کاین جان حیوانی نماند ** جان باقی بایدت بر جا نشاند
  • Bu hayvani can kalmayınca yerine koymak için baki bir cana sahip misin?

  • شرط من جا بالحسن نه کردن است ** این حسن را سوی حضرت بردن است‏
  • Şart, iyilik etmek değil, iyilikle gelmek, bu iyiliği Allah’a götürmektir.

  • جوهری داری ز انسان یا خری ** این عرضها که فنا شد چون بری‏ 945
  • İnsanlıktan mı bir cevhere sahipsin, eşeklikten mi? Bu ârazlar yok olunca nasıl götüreceksin ki?

  • این عرضهای نماز و روزه را ** چون که لا یبقی زمانین انتفی‏
  • Bu namaz ve oruç arazlarını Allah’a nasıl ileteceksin ki? Çünkü araz, iki zaman zarfında baki kalmaz, yok olup gider, bir anlıktır.

  • نقل نتوان کرد مر اعراض را ** لیک از جوهر برند امراض را
  • Arazları götürmeye imkân yoktur. Fakat cevherden hastalıkları giderirler.

  • تا مبدل گشت جوهر زین عرض ** چون ز پرهیزی که زایل شد مرض‏
  • Bu suretle de cevher, bu hastalık arazlarından kurtulur, değişir. Perhiz yüzünden hastalığın geçmesi gibi.

  • گشت پرهیز عرض جوهر به جهد ** شد دهان تلخ از پرهیز شهد
  • Perhiz arazı, çalışmalarıyla cevher olur; acı ağız perhizle tatlılaşır.

  • از زراعت خاکها شد سنبله ** داروی مو کرد مو را سلسله‏ 950
  • Ziraatla topraklar ekinle, başakla dolar. Saç ilacı, örgü, örgü saç bitirir.

  • آن نکاح زن عرض بد شد فنا ** جوهر فرزند حاصل شد ز ما
  • Kadını nikâhlamak arazdı, mahvolup gitti. Fakat o arazdan bize evlât cevheri meydana geldi.

  • جفت کردن اسب و اشتر را عرض ** جوهر کره بزاییدن غرض‏
  • Atı, deveyi çiftleştirmek arazdır. Bundan maksat da yavru cevherini elde etmek.

  • هست آن بستان نشاندن هم عرض ** گشت جوهر کشت بستان نک غرض‏
  • Bostan ekmek arazdır, Bostanda biten mahsul cevheridir. Zaten maksat da budur.

  • هم عرض دان کیمیا بردن بکار ** جوهری ز آن کیمیا گر شد بیار
  • Kimya ile uğraşmayı da araz bil, eğer o kimyadan bir cevher elde ettiysen onu getir.

  • صیقلی کردن عرض باشد شها ** زین عرض جوهر همی‏زاید صفا 955
  • Aynayı cilâlamak da arazdır. Fakat bu arazdan tertemiz bir ayna cevheri meydana gelir.

  • پس مگو که من عملها کرده‏ام ** دخل آن اعراض را بنما مرم‏
  • Şu halde “ Ben ibadette bulundum” deme, o arazlardan elde edileni göster, ürkme.