مرد را از زن خبر نه ز ازدحام ** رفته درهم چون قیامت خاص و عام

Kalabalıktan erkeğin kadından haberi yoktu. Halkla ileri gelenler birbirlerine girmiş âdeta kıyametten bir alâmet olmuştu.

چون همی حراقه جنبانید او ** می‌کشیدند اهل هنگامه گلو

Yılancı, yılanın üstündeki kilimi kımıldattıkça halk, parmaklarının ucuna basıp boyunlarını uzatıyordu.

و اژدها کز زمهریر افسرده بود ** زیر صد گونه پلاس و پرده بود

Ejderha, zemheriden donmuştu. Yüzlerce kilimin, kebenin altındaydı.

بسته بودش با رسنهای غلیظ ** احتیاطی کرده بودش آن حفیظ 1040

Yılancı, ihtiyatı elden bırakmamış, onu kalın iplerle bağlamıştı.

در درنگ انتظار و اتفاق ** تافت بر آن مار خورشید عراق

Fakat halkın toplanmasını beklerken epeyce bir zaman geçmiş, Irak güneşi, yılanın üstüne vurmuştu.

آفتاب گرم‌سیرش گرم کرد ** رفت از اعضای او اخلاط سرد

Güneş onu epeyce ısıtınca azasından soğuk ahlât sıyrılıp gitmişti.

مرده بود و زنده گشت او از شگفت ** اژدها بر خویش جنبیدن گرفت

O müddet zarfında ölü bir halde bulunan ejderha dirildi, kımıldamaya başladı.

خلق را از جنبش آن مرده مار ** گشتشان آن یک تحیر صد هزار

Ölü yılanın kımıldadığını görünce halkın hayreti birken yüz bin oldu.

با تحیر نعره‌ها انگیختند ** جملگان از جنبشش بگریختند 1045

Şaşkınlıklarından naralar atarak hep birden kaçışmaya koyuldular.

می‌سکست او بند و زان بانگ بلند ** هر طرف می‌رفت چاقاچاق بند

Ejderha, halkın gürültüsünden çatır, çatır bağlarını koparmaya başladı. İplerin her biri bir yana düştü.

بندها بسکست و بیرون شد ز زیر ** اژدهایی زشت غران همچو شیر

İplerini koparıp kilimin altından sıyrıldı. Bir de ne görsünler, aslan gibi kükreyen çirkin, mefret bir ejderha!

در هزیمت بس خلایق کشته شد ** از فتاده و کشتگان صد پشته شد

Kaçarken halk birbirini çiğnedi, birçok kişiler ayakaltında kalıp öldüler, ölülerden yüzlerce yığın oldu.

مارگیر از ترس بر جا خشک گشت ** که چه آوردم من از کهسار و دشت

Yılancı, ben meğerse dağdan, ovadan ne getirmişim diye korkusundan yerinde katılıp kaldı.

گرگ را بیدار کرد آن کور میش ** رفت نادان سوی عزرائیل خویش 1050

O kör koyun kurdu uyandırdı. Cahil, Azrail’in yanına kendi ayağıyla gitti.

اژدها یک لقمه کرد آن گیج را ** سهل باشد خون‌خوری حجاج را

Ejderha o ahmağı bir lokma ediverdi. Haccac’a kan dökmekten kolay ne var,

خویش را بر استنی پیچید و بست ** استخوان خورده را در هم شکست

Sonra da bir direğe sarılıp kendisini sıktı, karnında herifin kemiklerini çatır, çatır kırdı.

نفست اژدرهاست او کی مرده است ** از غم و بی آلتی افسرده است

Senin nefsinde bir ejderhadır. O, nereden öldü ki? Dertten, eline fırsat düşmediğinden dondu, yoksa!

گر بیابد آلت فرعون او ** که بامر او همی‌رفت آب جو

Firavunun eline geçenler, onun da eline geçse neler yapmaz! Irmak bile, Firavunun emriyle akardı.

آنگه او بنیاد فرعونی کند ** راه صد موسی و صد هارون زند 1055

Onun eline de böyle bir kudret düşse hemen firavunluğa başlar, yüzlerce Musa’nın da yolunu vurur, yüzlerce Harun’un da!

کرمکست آن اژدها از دست فقر ** پشه‌ای گردد ز جاه و مال صقر

O ejderha, yoksulluk elinde bir kurtcağız kesilir. Mevki ve mal yüzünden bir sivrisinek büyür, çaylaklaşır!

اژدها را دار در برف فراق ** هین مکش او را به خورشید عراق

Ejderhayı ayrılık karı içinde tut, sakın onu Irak güneşinin altına getirme.

تا فسرده می‌بود آن اژدهات ** لقمه‌ی اویی چو او یابد نجات

Ejderhan donmuş bir halde iken selâmettesin fakat kurtuldu, kendine geldi mi ona lokma olursun.

مات کن او را و آمن شو ز مات ** رحم کم کن نیست او ز اهل صلات

Onu mat et de mat olmaktan emin ol. Ona pek acıma, o iyilik edilecek kişi değildir.

کان تف خورشید شهوت بر زند ** آن خفاش مردریگت پر زند 1060

Üstüne şehvet güneşi vurdu mu o geberesice hemen yarasa gibi kanatlarını çırpmaya, uçmaya başlar.

می‌کشانش در جهاد و در قتال ** مردوار الله یجزیک الوصال

Ercesine onu savaşa çek, babayiğitçe onunla vuruş… Allah, sana vuslatıyla karşılık versin!

چونک آن مرد اژدها را آورید ** در هوای گرم خوش شد آن مرید

Hulâsa o adam ejderhayı getirip de o korkunç şey, sıcak havada kendine gelince,

لاجرم آن فتنه‌ها کرد ای عزیز ** بیست همچندان که ما گفتیم نیز

O fitneleri meydana çıkardı. Hattâ azizim, söylediklerimizin yüz kat üstününü yaptı!

تو طمع داری که او را بی جفا ** بسته داری در وقار و در وفا

Sen ona zahmet, eziyet vermeden uslu, rahat ve vefakâr bir halde tutmayı mı umuyorsun?

هر خسی را این تمنی کی رسد ** موسیی باید که اژدرها کشد 1065

Bu, her aşağılık kişiye nasip mi olur? Ejderhayı öldürmeye bir Musa gerek.

صدهزاران خلق ز اژدرهای او ** در هزیمت کشته شد از رای او

Yüz binlerce halk onun tedbiriyle mağlûp oldu, ejderhasından yılıp kaçtı, ölüp gitti!

تهدید کردن فرعون موسی را علیه السلام

Firavunun Musa aleyhisselâm’ı tehdit etmesi

گفت فرعونش چرا تو ای کلیم ** خلق را کشتی و افکندی تو بیم

Firavun, Musa’ya “Ey Kelîm, sen neden halkı öldürdün, neden halka korku saldın?

در هزیمت از تو افتادند خلق ** در هزیمت کشته شد مردم ز زلق

Halk, senden yılgınlığa düştü, kaçışırken ayaklar altında çiğnenip öldü.

لاجرم مردم ترا دشمن گرفت ** کین تو در سینه مرد و زن گرفت

Hulâsa, halk sana düşman kesildi. Sana karşı erkeğin gönlünde de kin var, kadının gönlünde de.

خلق را می‌خواندی بر عکس شد ** از خلافت مردمان را نیست بد 1070

Halkı kendine davet ediyorsun ama iş aksi çıktı. Sana aykırı hareket etmekten başka çareleri kalmadı.

من هم از شرت اگر پس می‌خزم ** در مکافات تو دیگی می‌پزم

Ben de senin şerrinden kaçıyor, sana aşikâre karşı durmuyorum ama aleyhine çömlek kaynatıp duruyorum.

دل ازین بر کن که بفریبی مرا ** یا بجز فی پس‌روی گردد ترا

Beni aldatmayı gönlünden çıkar, arkandan, gölgenden başka kimsenin geleceğini umma.

تو بدان غره مشو کش ساختی ** در دل خلقان هراس انداختی

Bir iş becerdim, halkın gönlüne bir korkudur saldım diye mağrur olma.

صد چنین آری و هم رسوا شوی ** خوار گردی ضحکه‌ی غوغا شوی

Bunun gibi yüzlerce iş becersen sonunda yine rüsvay olursun, hor hakir bir hale gelirsin, seninle alay eder, sana gülüşürler.

همچو تو سالوس بسیاران بدند ** عاقبت در مصر ما رسوا شدند 1075

Senin gibi nice hilebazlar vardı, bizim Mısır’ımız da nihayet rüsvay oldular” dedi.

جواب موسی فرعون را در تهدیدی کی می‌کردش

Musa’nın Firavunun tehdidine cevap vermesi

گفت با امر حقم اشراک نیست ** گر بریزد خونم امرش باک نیست

Musa, Firavuna dedi ki: “Ben, Allah emrine karışamam. Emreder de kanımı bile dökerse korkum yok.

راضیم من شاکرم من ای حریف ** این طرف رسوا و پیش حق شریف

Ben, bu âlemde rüsvay olayım, buna hem razıyım, hem de şükrederim… Tek Hak yanında yüce olayımda.

پیش خلقان خوار و زار و ریش‌خند ** پیش حق محبوب و مطلوب و پسند

Halka karşı hor hakir olayım, benimle alay etsinler, bana gülsünler… Allah’a karşı sevgili olayım, o beni istesin, beğensin… Yeter bu bana.

از سخن می‌گویم این ورنه خدا ** از سیه‌رویان کند فردا ترا

Bunları da söz olsun diye söylüyorum hani. Yoksa Allah seni yarın kara yüzlülerden edecek, bu muhakkak!

عزت آن اوست و آن بندگانش ** ز آدم و ابلیس بر می‌خوان نشانش 1080

Yücelik onundur, onun kullarınındır. Onun nişanesini Âdem’le İblisin hikâyesini oku da anla!

شرح حق پایان ندارد همچو حق ** هین دهان بربند و برگردان ورق

Allah’ın zatına nasıl son yoksa hikmetlerine de son yoktur. Aklını başına al da ağzını yum, yaprağı çevir!”

پاسخ فرعون موسی را علیه السلام

Firavunun Musa aleyhisselâm’a cevap vermesi

گفت فرعونش ورق درحکم ماست ** دفتر و دیوان حکم این دم مراست

Firavun, Musa’ya “Yaprak bizim elimizde... Şimdi defter de bizim hükmümüzde, divan da bizim!

مر مرا بخریده‌اند اهل جهان ** از همه عاقلتری تو ای فلان

Bütün âlem halkı beni seçmiş, beni kabul etmiş. A Musa, bütün âlemde en akıllı sen misin ki?

موسیا خود را خریدی هین برو ** خویشتن کم بین به خود غره مشو

A Musa, sen kendini beğenmiş, almışsın… Haydi oradan be… Kendini az gör, kendine güvenip gururlanma.

جمع آرم ساحران دهر را ** تا که جهل تو نمایم شهر را 1085

Dünyanın sihirbazlarını toplayayım da bütün şehre senin bilgisizliğini göstereyim.

این نخواهد شد بروزی و دو روز ** مهلتم ده تا چهل روز تموز

Fakat bu, bir iki gün içinde olmaz. Bu yaz çağında bana kırk günceğiz mühlet ver” dedi.

جواب موسی فرعون را

Musa’nın Firavuna cevabı