صد چنین آری و هم رسوا شوی ** خوار گردی ضحکه‌ی غوغا شوی

Bunun gibi yüzlerce iş becersen sonunda yine rüsvay olursun, hor hakir bir hale gelirsin, seninle alay eder, sana gülüşürler.

همچو تو سالوس بسیاران بدند ** عاقبت در مصر ما رسوا شدند 1075

Senin gibi nice hilebazlar vardı, bizim Mısır’ımız da nihayet rüsvay oldular” dedi.

جواب موسی فرعون را در تهدیدی کی می‌کردش

Musa’nın Firavunun tehdidine cevap vermesi

گفت با امر حقم اشراک نیست ** گر بریزد خونم امرش باک نیست

Musa, Firavuna dedi ki: “Ben, Allah emrine karışamam. Emreder de kanımı bile dökerse korkum yok.

راضیم من شاکرم من ای حریف ** این طرف رسوا و پیش حق شریف

Ben, bu âlemde rüsvay olayım, buna hem razıyım, hem de şükrederim… Tek Hak yanında yüce olayımda.

پیش خلقان خوار و زار و ریش‌خند ** پیش حق محبوب و مطلوب و پسند

Halka karşı hor hakir olayım, benimle alay etsinler, bana gülsünler… Allah’a karşı sevgili olayım, o beni istesin, beğensin… Yeter bu bana.

از سخن می‌گویم این ورنه خدا ** از سیه‌رویان کند فردا ترا

Bunları da söz olsun diye söylüyorum hani. Yoksa Allah seni yarın kara yüzlülerden edecek, bu muhakkak!

عزت آن اوست و آن بندگانش ** ز آدم و ابلیس بر می‌خوان نشانش 1080

Yücelik onundur, onun kullarınındır. Onun nişanesini Âdem’le İblisin hikâyesini oku da anla!

شرح حق پایان ندارد همچو حق ** هین دهان بربند و برگردان ورق

Allah’ın zatına nasıl son yoksa hikmetlerine de son yoktur. Aklını başına al da ağzını yum, yaprağı çevir!”

پاسخ فرعون موسی را علیه السلام

Firavunun Musa aleyhisselâm’a cevap vermesi

گفت فرعونش ورق درحکم ماست ** دفتر و دیوان حکم این دم مراست

Firavun, Musa’ya “Yaprak bizim elimizde... Şimdi defter de bizim hükmümüzde, divan da bizim!

مر مرا بخریده‌اند اهل جهان ** از همه عاقلتری تو ای فلان

Bütün âlem halkı beni seçmiş, beni kabul etmiş. A Musa, bütün âlemde en akıllı sen misin ki?

موسیا خود را خریدی هین برو ** خویشتن کم بین به خود غره مشو

A Musa, sen kendini beğenmiş, almışsın… Haydi oradan be… Kendini az gör, kendine güvenip gururlanma.

جمع آرم ساحران دهر را ** تا که جهل تو نمایم شهر را 1085

Dünyanın sihirbazlarını toplayayım da bütün şehre senin bilgisizliğini göstereyim.

این نخواهد شد بروزی و دو روز ** مهلتم ده تا چهل روز تموز

Fakat bu, bir iki gün içinde olmaz. Bu yaz çağında bana kırk günceğiz mühlet ver” dedi.

جواب موسی فرعون را

Musa’nın Firavuna cevabı

گفت موسی این مرا دستور نیست ** بنده‌ام امهال تو مامور نیست

Musa dedi ki: “Bana bu hususta izin yok. Ben bir kulum, sana mühlet vermeye emir almadım.

گر تو چیری و مرا خود یار نیست ** بنده فرمانم بدانم کار نیست

Sen hükümdarsın, galipsin, benim yardımcım, dostum yok… Fakat Allah fermanına tabiim, başka bir şeyle işim yok.

می‌زنم با تو بجد تا زنده‌ام ** من چه کاره‌ی نصرتم من بنده‌ام

Diri oldukça seninle canla başla savaşacağım. Ben kulum, yardımla, yardımcıyla ne işim var?

می‌زنم تا در رسد حکم خدا ** او کند هر خصم از خصمی جدا 1090

Allah’ın hükmü zuhur edinceye kadar seninle uğraşacağım. Her hasmı düşmanından Allah ayırır”

جواب فرعون موسی را و وحی آمدن موسی را علیه‌السلام

Firavunun Musa’ya cevabı ve Musa aleyhisselâm’a vahiy gelmesi

گفت نه نه مهلتم باید نهاد ** عشوه‌ها کم ده تو کم پیمای باد

Firavun, hayır dedi, mutlaka bir mühlet vermek gerek. Beni aldatıp durma, yel alıp poyraz satma.

حق تعالی وحی کردش در زمان ** مهلتش ده متسع مهراس از آن

Bu sırada ulu Allah’tan Musa’ya “ Ona bol, bol mühlet ver, korkma.

این چهل روزش بده مهلت بطوع ** تا سگالد مکرها او نوع نوع

Bu kırk gün mühleti, ona gönül rızasıyla ver de çeşit, çeşit hileler düzsün.

تا بکوشد او که نی من خفته‌ام ** تیز رو گو پیش ره بگرفته‌ام

İstediği gibi çalıp çabalasın. Ben uyumuyorum ki. Ona söyle, hızlı gitsin, fakat yolu ben tuttum, pusuda ben varım.

حیله‌هاشان را همه برهم زنم ** و آنچ افزایند من بر کم زنم 1095

Onların hilelerini ben birbirine katar, onların arttırdıklarını ben eksiltirim.

آب را آرند من آتش کنم ** نوش و خوش گیرند و من ناخوش کنم

Su getirirlerse ateş haline sokar, şerbet içerlerse zehir yaparım.

مهر پیوندند و من ویران کنم ** آنک اندر وهم نارند آن کنم

Birbirlerine muhabbet bağlasalar sevgilerini yıkar, berbat ederim. Vehimlerine bile gelmeyen şeyleri yaparım ben.

تو مترس و مهلتش ده دم‌دراز ** گو سپه گرد آر و صد حیلت بساز

Sen korkma, ona uzun bir müddet mühlet ver… Asker topla, yüzlerce hileler düz de” diye vahiy geldi.

مهلت دادن موسی علیه‌السلام فرعون را تا ساحران را جمع کند از مداین

Musa aleyhisselâm’ın Firavuna şehirlerdeki sihirbazları toplamak üzere mühlet vermesi

گفت امر آمد برو مهلت ترا ** من بجای خود شدم رستی ز ما

Musa, “Emir geldi, mühlet sana. Bizden kurtuldun, şimdilik ben yerime gidiyorum” dedi.

او همی‌شد و اژدها اندر عقب ** چون سگ صیاد دانا و محب 1100

Musa yola düştü, ejderha da bilgili ve dost bir av köpeği gibi peşine takıldı.

چون سگ صیاد جنبان کرده دم ** سنگ را می‌کرد ریگ او زیر سم

Av köpeği gibi kuyruğunu sallayarak gidiyor, ayaklarının altında taşları kum gibi eziyordu.

سنگ و آهن را بدم در می‌کشید ** خرد می‌خایید آهن را پدید

Taşı, demiri nefesiyle çekip sömürmekte, demiri apaşikâr bir surette ağzında ezip çiğnemekteydi.

در هوا می‌کرد خود بالای برج ** که هزیمت می‌شد از وی روم و گرج

Havalanıp burçların üstüne çıkmakta, Rum, Gürcü… Herkes ondan kaçmaktaydı.

کفک می‌انداخت چون اشتر ز کام ** قطره‌ای بر هر که زد می‌شد جذام

Deve gibi ağzından köpükler saçıyordu. O köpüğün bir katresi kimin üstüne düşse cüzzam illetine tutuluyordu.

ژغژغ دندان او دل می‌شکست ** جان شیران سیه می‌شد ز دست 1105

Dişlerinin gıcırtısı, yürekleri yerinden oynatıyor, kara aslanların bile canları elden gidiyordu.

چون به قوم خود رسید آن مجتبی ** شدق او بگرفت باز او شد عصا

O seçilmiş peygamber, kavminin yanına varınca ejderhayı boğazından yakaladı, ejderha asâ oldu yine.

تکیه بر وی کرد و می‌گفت ای عجب ** پیش ما خورشید و پیش خصم شب

Asâya dayandı da dedi ki: “Ne şaşılacak şey. Bizim yanımızda güneş, düşmana karşı gece!

ای عجب چون می‌نبیند این سپاه ** عالمی پر آفتاب چاشتگاه

Ne hayret edilecek şey ki bu ordu, kuşluk güneşiyle dopdolu olan bu âlemi görmüyor.

چشم باز و گوش باز و این ذکا ** خیره‌ام در چشم‌بندی خدا

Göz de açık, kulak da; sonra da bu zekâ… Allah’ın gözbağcılığına hayretteyim!

من ازیشان خیره ایشان هم ز من ** از بهاری خار ایشان من سمن 1110

Ben onlara şaşırıyorum, onlar da bana şaşırıyorlar. Baharın onlar diken, ben yasemin:

پیششان بردم بسی جام رحیق ** سنگ شد آبش به پیش این فریق

Onlara nice lezzetli şaraplarla dolu kadehler sundum. Fakat onlara kadehteki şerbet taş kesildi.

دسته گل بستم و بردم به پیش ** هر گلی چون خار گشت و نوش نیش

Gül desteleri yaptım, götürdüm, her gül, diken oldu, şerbet zehir döndü.

آن نصیب جان بی‌خویشان بود ** چونک با خویش‌اند پیدا کی شود

Bu kendisinden geçenlerin canlarına nasip olan bir şey. Onlar, kendilerine oldukça nasıl meydana çıkar?

خفته‌ی بیدار باید پیش ما ** تا به بیداری ببیند خوابها

Yanımızda uyanık bir uyur gerek ki uyanıkken rüyalar görsün!

دشمن این خواب خوش شد فکر خلق ** تا نخسپد فکرتش بستست حلق 1115

Halkın düşüncelere dalması bu güzelim uykunun düşmanıdır. Halk, düşünceleri yatışmasın, uyumasın diye bu güzelim uykunun boğazını sıkar.

حیرتی باید که روبد فکر را ** خورده حیرت فکر را و ذکر را

Bir hayret lâzım ki düşünceleri silip süpürsün. Hayret, fikirleri de yok eder, zikirleri de!

هر که کاملتر بود او در هنر ** او بمعنی پس بصورت پیشتر

Hüner ve marifette kim daha kâmilse mana bakımından artta sureta ileridedir.

راجعون گفت و رجوع این سان بود ** که گله وا گردد و خانه رود

Allah “Geri dönenler” dedi. Geri dönmek sürünün yazıdan gelip ağıla gitmesine benzer.

چونک واگردید گله از ورود ** پس فتد آن بز که پیش آهنگ بود

Sürü, yazıdan dönüp geldi mi giderken en önde olan keçi artta kalır.

پیش افتد آن بز لنگ پسین ** اضحک الرجعی وجوه العابسین 1120

Giderken geride kalan topal keçiye gelince suratı asıkları bile güldürecek bir halde öne düşer.

از گزافه کی شدند این قوم لنگ ** فخر را دادند و بخریدند ننگ

Bu kavim, laf olsun diye topal olmadılar ya… övünmeyi terk ettiler de ârı satın aldılar.

پا شکسته می‌روند این قوم حج ** از حرج راهیست پنهان تا فرج

Bu kavim, hacca ayakları kırık olduğu halde topallaya topallaya giderler. Sıkıntıdan kurtuluşa gizli bir yol vardır.

دل ز دانشها بشستند این فریق ** زانک این دانش نداند آن طریق

Bu tarife gönüllerini bilgilerden yıkayıp arıtmışlardır. Çünkü bu yol, zahirî bilgiyi tanımaz.