English    Türkçe    فارسی   

3
2941-2990

  • چون نباشد روز و شب یا ماه و سال ** کی بود سیری و پیری و ملال
  • Bu âlemde geceyle gündüz, ayla yıl bile olmazsa usanç, ihtiyarlık, bıkkınlık nasıl olur.

  • در گلستان عدم چون بی‌خودیست ** مستی از سغراق لطف ایزدیست
  • Yokluk gülistanında insan kendisinden geçer… o âlemdeki sarhoşluk, Allah lütfunun büyük kadehindendir.

  • لم یذق لم یدر هر کس کو نخورد ** کی بوهم آرد جعل انفاس ورد
  • Onu içmeyen, tadını tatmayan bilmez, anlamaz. Gül kokusu, bok böceğinin aklına mı gelir?

  • نیست موهوم ار بدی موهوم آن ** همچو موهومان شدی معدوم آن
  • Bu zevk mevhum değildir. Mevhum olsaydı da mevhumlar gibi yok olurdu.

  • دوزخ اندر وهم چون آرد بهشت ** هیچ تابد روی خوب از خوک زشت 2945
  • Cehennem, nasıl olur da aklına cenneti getirir? Çirkin domuzda güzel yüz ne gezer?

  • هین گلوی خود مبر هان ای مهان ** این‌چنین لقمه رسیده تا دهان
  • Kendin gel, aklını başına devşir de böyle bir lokma ağzına kadar gelmişken kendi boğazını kendin sıkma a aşağılık kişi!

  • راههای صعب پایان برده‌ایم ** ره بر اهل خویش آسان کرده‌ایم
  • Biz sarp yolları vardırdık… Bize uyanlara yolu kolaylattık.

  • مکرر کردن قوم اعتراض ترجیه بر انبیا علیهم‌السلام
  • Peygamberlerin “imana gelin” diye ricalarına karşı halkın tekrar itiraz etmesi

  • قوم گفتند از شما سعد خودیت ** نحس مایید و ضدیت و مرتدیت
  • Sebâlılar, “Siz kendinizce yomlu yıldızlarsanız ama bize göre yomsuzsunuz; bizimle zıtsınız, bize aykırısınız siz.

  • جان ما فارغ بد از اندیشه‌ها ** در غم افکندید ما را و عنا
  • Hiçbir düşüncemiz yokken bizi dertlere, meşakkatlere saldınız.

  • ذوق جمعیت که بود و اتفاق ** شد ز فال زشتتان صد افتراق 2950
  • Biz, birbirimizle uzlaşmış bir topluluk, sizin kötü haberlerinizle aramıza yüzlerce ayrılık düştü.

  • طوطی نقل شکر بودیم ما ** مرغ مرگ‌اندیش گشتیم از شما
  • Biz şekerler yiyen dudu kuşlarıydık… Sizin yüzünüzden ölümü düşünen baykuşlara döndük.

  • هر کجا افسانه‌ی غم‌گستریست ** هر کجا آوازه‌ی مستنکریست
  • Nerede bir gam masalı varsa, nerede bir kötü, bir kabul edilmeyecek ses duyulursa…

  • هر کجا اندر جهان فال بذست ** هر کجا مسخی نکالی ماخذست
  • Bu âlemde nerede bir kötüye yormak, nerede bir kötü surete dönmek, nerede bir azap varsa,

  • در مثال قصه و فال شماست ** در غم‌انگیزی شما را مشتهاست
  • Hepsi sizin söylediğiniz sözlerde sizin getirdiğiniz misallerde, sizin yormanızda. Bütün hırsınız, zevkiniz, âlemi derde düşürmek” dediler.

  • باز جواب انبیا علیهم السلام
  • Peygamberlerin cevapları

  • انبیا گفتند فال زشت و بد ** از میان جانتان دارد مدد 2955
  • Peygamberler dediler ki: “Çirkin ve kötüye yormak, sizin ruhunuzdan meydana gelen bir şey. Bu kabahat biz de değil, sizde.

  • گر تو جایی خفته باشی با خطر ** اژدها در قصد تو از سوی سر
  • Bir tehlikeli yerde uyusan, bir ejderha da başucundan sana doğru gelmeye başlasa,

  • مهربانی مر ترا آگاه کرد ** که بجه زود ار نه اژدرهات خورد
  • Merhametli birisi “Çabuk kalk, yoksa ejderha yutacak” diye seni uyandırsa,

  • تو بگویی فال بد چون می‌زنی ** فال چه بر جه ببین در روشنی
  • “Neye kötüye yoruyorsun” der misin? Ne yorması, kalk da aydınlık bir bak, gör!

  • از میان فال بد من خود ترا ** می‌رهانم می‌برم سوی سرا
  • Ben, seni kötü yorumdan kurtarıyor da devlet yurduna götürüyorum.

  • چون نبی آگه کننده‌ست از نهان ** کو بدید آنچ ندید اهل جهان 2960
  • Çünkü peygamber, gizli şeyi bilip seni de o şeyden agâh eden adamdır. O, cihan halkının örmediği şeyleri görmüştür.

  • گر طبیبی گویدت غوره مخور ** که چنین رنجی بر آرد شور و شر
  • Bir doktor sana “Koruk yeme, san şu çeşit kötü bir hastalık verir” dese,

  • تو بگویی فال بد چون می‌زنی ** پس تو ناصح را مثم می‌کنی
  • “Neden kötüye yoruyorsun” der misin? Dersen öğütçüyü suçlu tutuyorsun demektir.

  • ور منجم گویدت کامروز هیچ ** آنچنان کاری مکن اندر پسیچ
  • Müneccim “ Bugün sefere çıkma sakın” dese,

  • صد ره ار بینی دروغ اختری ** یک دوباره راست آید می‌خری
  • Müneccimin yüz kere bile yalanını tutmuş olsan da bir iki kere sözü doğru çıksa yine sözüne uyarsın.

  • این نجوم ما نشد هرگز خلاف ** صحتش چون ماند از تو در غلاف 2965
  • Bizim nücum bilgimize asla yanlış çıkmaz. Böyle olduğu halde nasıl oluyor da doğruluğuna inanmıyorsun, doğruluğu sence gizli, kapaklı kalıyor?

  • آن طبیب و آن منجم از گمان ** می‌کنند آگاه و ما خود از عیان
  • O doktorla müneccim, sana verdikleri haberi zanla, şüpheyle veriyor. Hâlbuki biz açıkça görüyor, söylüyoruz.

  • دود می‌بینیم و آتش از کران ** حمله می‌آرد به سوی منکران
  • Cehennemin dumanını, cehennemin ateşini, cehennemin münkirlere saldırdığını uzaktan görüyoruz.

  • تو همی‌گویی خمش کن زین مقال ** که زیان ماست قال شوم‌فال
  • Sense, sus yahu, bırak şu sözü; kötüye yormak, bize ziyan veriyor demektesin.

  • ای که نصح ناصحان را نشنوی ** فال بد با تست هر جا می‌روی
  • Ey öğütçülerin öğüdünü dinlemeyen, kötü yoruş, nereye varırsan var, seninledir!

  • افعیی بر پشت تو بر می‌رود ** او ز بامی بیندش آگه کند 2970
  • Âdeta ardından bir yılan gidiyor; birisi de damdan görüp haber veriyor.

  • گوییش خاموش غمگینم مکن ** گوید او خوش باش خود رفت آن سخن
  • Ona sus, beni dertlendirme, bana keder verme diyorsun. Adamcağız, peki benden günah gitti diyor.

  • چون زند افعی دهان بر گردنت ** تلخ گردد جمله شادی جستنت
  • Fakat yılan seni boynundan sokunca bütün neşen zehir kesilir de o adama,

  • پس بدو گویی همین بود ای فلان ** چون بندریدی گریبان در فغان
  • “Be adam mademki iş böyleydi, neden yenini yakanı yırtarak feryat etmedin?

  • یا ز بالایم تو سنگی می‌زدی ** تا مرا آن جد نمودی و بدی
  • Yahut yukardan tepeme bir taş atıp bana işin ciddiyetini, işin vehametini bildirmedin?” dersin.

  • او بگوید زآنک می‌آزرده‌ای ** تو بگویی نیک شادم کرده‌ای 2975
  • O adam da iyi ama sen, benim sözümden inciniyordun. Ne faydası var? Sana çok söyledim ama kâr etmedi ki.

  • گفت من کردم جوامردی بپند ** تا رهانم من ترا زین خشک بند
  • Ben sana iyilik ettim, seni bu kötü işten kurtarmak için öğütler verdim.

  • از لیمی حق آن نشناختی ** مایه‌ی ایذا و طغیان ساختی
  • Kötülüğünden bu iyiliğin kadrini bilmedin… Öğüdüm, seni büsbütün azdırdı, bana büsbütün cefa etmeye, beni büsbütün incitmeye başladın der.

  • این بود خوی لیمان دنی ** بد کند با تو چو نیکویی کنی
  • Aşağılık, kötü kişilerin huyu budur. Sen ona iyilik ettin mi o, sana kötülük eder.

  • نفس را زین صبر می‌کن منحنیش ** که لیمست و نسازد نیکویش
  • Sabırla nefsin belini bük. O alçaktır, kötüdür, iyilik etmeye gelmez ona!

  • با کریمی گر کنی احسان سزد ** مر یکی را او عوض هفصد دهد 2980
  • Kerem sahibi birisine ihsanda bulunursan değer. Bire karşılık sana yedi yüz verir.

  • با لیمی چون کنی قهر و جفا ** بنده‌ای گردد ترا بس با وفا
  • Bu alçağa da cefa eder, onu kahreylersen sana aşırı vefalar gösterir, kulun kölen olur.

  • کافران کارند در نعمت جفا ** باز در دوزخ نداشان ربنا
  • Kâfirler, nimete eriştiler mi cefa tohumunu ekerler de sonra cehennemde, aman yarabbi diye bağırıp dururlar.”

  • حکمت آفریدن دوزخ آن جهان و زندان این جهان تا معبد متکبران باشد کی ائتیا طوعا او کرها
  • Allah’ın ahrette cehennemi, dünyada zindanı yaratmadan maksadı, kendilerini büyük görenlerin ister istemez Allah’a kulluk etmeleridir

  • که لیمان در جفا صافی شوند ** چون وفا بینند خود جافی شوند
  • Alçaklar, cefaya, derde düştüler mi arınır, temizlenirler. Vefa gördüler mi de cefakâr olurlar.

  • مسجد طاعاتشان پس دوزخست ** پای‌بند مرغ بیگانه فخست
  • Şu halde onların ibadet edecekleri mescit cehennemdir, yabancı kuşun ayağını bağlayan, tuzaktır.

  • هست زندان صومعه‌ی دزد و لیم ** کاندرو ذاکر شود حق را مقیم 2985
  • Zindan da hırsızın, alçak kişinin ibadet yeridir. Orada daima Hakk’ı anar durur.

  • چون عبادت بود مقصود از بشر ** شد عبادتگاه گردن‌کش سقر
  • Mademki insanın yaratılmasında ki maksat, Allah’a ibadet etmesiydi, şu halde ibadetten baş çeken, ibadete yanaşmayan kişinin ibadet yeri cehennemdir.

  • آدمی را هست در هر کار دست ** لیک ازو مقصود این خدمت بدست
  • İnsan her işi yapabilir, fakat yaratılmasındaki maksat ibadettir.

  • ما خلقت الجن و الانس این بخوان ** جز عبادت نیست مقصود از جهان
  • “Ben, insanları, cinleri ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.” Bu ayeti okusana. Âlemin yaratılmasında ki maksat, ibadetten başka bir şey değil!

  • گرچه مقصود از کتاب آن فن بود ** گر توش بالش کنی هم می‌شود
  • Kitaptan maksat, içindeki fendir ama dilersen sen onu yastık da yapabilirsin ya.

  • لیک ازو مقصود این بالش نبود ** علم بود و دانش و ارشاد سود 2990
  • Fakat ondan maksat yastık olması değil, bilgi, irfan, irşat ve faydadır.