English    Türkçe    فارسی   

3
3307-3356

  • در ربود آن را خروسی چون گرو ** گفت سگ کردی تو بر ما ظلم رو
  • Ekmek parçasını horoz, hemencicik kapıverdi. Köpek dedi ki: Sen, bize zulmettin.

  • دانه‌ی گندم توانی خورد و من ** عاجزم در دانه خوردن در وطن
  • Buğday tanesi de yiyebilirsin. Hâlbuki ben yiyemem ki… Yerimde, yurdumda bundan âcizim ben.

  • گندم و جو را و باقی حبوب ** می‌توانی خورد و من نه ای طروب
  • Sen buğday da yiyebilirsin, arpa da, darı, mısır gibi başka şeyler de… Hâlbuki ben bunları yiyemem.

  • این لب نانی که قسم ماست نان ** می‌ربایی این قدر را از سگان 3310
  • Böyle olduğu halde bizim kısmetimiz olan şu bir parçacık ekmeği bile kapıyorsun!

  • جواب خروس سگ را
  • Horozun köpeğe cevabı

  • پس خروسش گفت تن زن غم مخور ** که خدا بدهد عوض زینت دگر
  • Bu sözü duyan horoz, “Merak etme, Allah sana buna karşılık başka şeyler verir.

  • اسپ این خواجه سقط خواهد شدن ** روز فردا سیر خور کم کن حزن
  • Bu ev sahibinin atı sakatlanacak, yarın sabah, adamakıllı doyacaksın, kederlenme.

  • مر سگان را عید باشد مرگ اسپ ** روزی وافر بود بی جهد و کسپ
  • Atın ölümü, köpeklere bir bayram olacak… Çalışıp çabalamadan bir hayli rızık dökülüp kalacak“ dedi.

  • اسپ را بفروخت چون بشنید مرد ** پیش سگ شد آن خروسش روی‌زرد
  • Adam, bu sözü duyunca derhal atı sattı. Horozun dediği çıkmadı, köpeğe karşı mahcup vaziyette kaldı.

  • روز دیگر همچنان نان را ربود ** آن خروس و سگ برو لب بر گشود 3315
  • Ertesi günü yine horoz, ekmeği kapınca köpek ağzını açtı, dedi ki:

  • کای خروس عشوه‌ده چند این دروغ ** ظالمی و کاذبی و بی فروغ
  • “A düzenbaz horoz… Bu yalan niceye bir? Niceye bir bu zulümkârlık, bu yalancılık, bu kara yüreklilik?

  • اسپ کش گفتی سقط گردد کجاست ** کور اخترگوی و محرومی ز راست
  • Hani at sakatlanacak dediydin, nerde? Sen, düzenci körün birisin, sözünde hiçbir doğru yok!”

  • گفت او را آن خروس با خبر ** که سقط شد اسپ او جای دگر
  • Her şeyden haberi olan horoz, köpeğe “Atı sakatlandı, sakatlandı ama başka yerde.

  • اسپ را بفروخت و جست او از زیان ** آن زیان انداخت او بر دیگران
  • Atını satıp ziyandan kurtuldu. Uğrayacağı ziyanı, başkalarına yükletti.

  • لیک فردا استرش گردد سقط ** مر سگان را باشد آن نعمت فقط 3320
  • Fakat yarın katırı sakatlanacak, o nimet, ancak köpeklere nasip olacak” dedi

  • زود استر را فروشید آن حریص ** یافت از غم وز زیان آن دم محیص
  • O haris adam, hemencecik katırı da sattı, dertten de kurtuldu, ziyandan da.

  • روز ثالث گفت سگ با آن خروس ** ای امیر کاذبان با طبل و کوس
  • Üçüncü günü köpek, horoza dedi ki: “Ey beyliği davulla dümbelekle ilân edilen yalancılar beyi, hani, nerede vaadin?”

  • گفت او بفروخت استر را شتاب ** گفت فردایش غلام آید مصاب
  • Horoz, “Acele katırı da sattı. Fakat yarın kölesi ölecek.

  • چون غلام او بمیرد نانها ** بر سگ و خواهنده ریزند اقربا
  • Ölünce de akrabası, yoksullara köpeklere ekmekler dağıtacaklar” dedi.

  • این شنید و آن غلامش را فروخت ** رست از خسران و رخ را بر فروخت 3325
  • Adam, bunu duyunca köleyi de satıp ziyandan kurtuldu, yüzü parladı, neşelendi.

  • شکرها می‌کرد و شادیها که من ** رستم از سه واقعه اندر زمن
  • Şükürler etmekte, âlemde üç ziyandan da kurtuldum.

  • تا زبان مرغ و سگ آموختم ** دیده‌ی س القضا را دوختم
  • Kümes hayvanlarıyla köpeklerin dillerini öğrendim de kötü takdirlerden kendimi kurtardım demekteydi.

  • روز دیگر آن سگ محروم گفت ** کای خروس ژاژخا کو طاق و جفت
  • Ekmekten mahrum kalan köpek, üçüncü gün “Ey tek, çift atıp duran herzevekil ve yalancı horoz!

  • خجل گشتن خروس پیش سگ به سبب دروغ شدن در آن سه وعده
  • Köpeğe vaat ettiği üç şeyde de yalanı çıkmış olan horozun utanması

  • چند چند آخر دروغ و مکر تو ** خود نپرد جز دروغ از وکر تو
  • Yalanın, düzenin niceye bir sürecek? Sen yalandan başka bir söz söylemez misin?” dedi.

  • گفت حاشا از من و از جنس من ** که بگردیم از دروغی ممتحن 3330
  • Horoz dedi ki: “Haşa… Ne ben yalan söylerim, ne benim cinsimden olan öbür horozlar. Biz yalandan yunmuş, arınmışız!

  • ما خروسان چون مذن راست‌گوی ** هم رقیب آفتاب و وقت‌جوی
  • Biz horozlar, müezzinler gibi doğru söyler, güneşi gözetler, vakit geldi mi ki diye bekler dururuz!

  • پاسبان آفتابیم از درون ** گر کنی بالای ما طشتی نگون
  • Bizi bir leğen altına kapatsalar yine içten içe güneşi gözler, onun nerede olduğunu anlarız.

  • پاسبان آفتابند اولیا ** در بشر واقف ز اسرار خدا
  • Velîler, güneşin bekçileridir. İnsanlar içinde Allah sırlarını bilir, anlar onlar.

  • اصل ما را حق پی بانگ نماز ** داد هدیه آدمی را در جهاز
  • Allah, bizi namaz vaktini bildirmek üzere Âdemoğluna hediye etmiştir.

  • گر بناهنگام سهوی‌مان رود ** در اذان آن مقتل ما می‌شود 3335
  • İçimizden biri yanılır da vakitsiz öterse o ötüşü ölümüne sebep olur.

  • گفت ناهنگام حی عل فلاح ** خون ما را می‌کند خوار و مباح
  • Vakitsiz “Haydin namaza” dememiz, kanımızı mubah eder.

  • آنک معصوم آمد و پاک از غلط ** آن خروس جان وحی آمد فقط
  • Masum olan, yanılmayansa ancak vahye mahzar olan can horozudur.

  • آن غلامش مرد پیش مشتری ** شد زیان مشتری آن یکسری
  • Kölesini de sattı. Köle satılır satılmaz öldü, alan da iki kat ziyana girdi.

  • او گریزانید مالش را ولیک ** خون خود را ریخت اندر یاب نیک
  • Malını kaçırdı ama iyi bil ki kendi kanına girdi.

  • یک زیان دفع زیانها می‌شدی ** جسم و مال ماست جانها را فدا 3340
  • Bir ziyana uğramak, birçok ziyanları defedecekti. Cismimiz, malımız, canlarımıza fedadır; canımıza gelecek belâ, cismimize, malımıza gelir.

  • پیش شاهان در سیاست‌گستری ** می‌دهی تو مال و سر را می‌خری
  • Gazaba uğradın mı padişahlara malını verir, başını kurtarırsın.

  • اعجمی چون گشته‌ای اندر قضا ** می‌گریزانی ز داور مال را
  • Fakat iş bilmez cahil misin? Kazaya düşünce padişahtan malını kaçırmaya kalkışırsın.

  • خبر کردن خروس از مرگ خواجه
  • Horozun ev sahibinin ölümünü haber vermesi

  • لیک فردا خواهد او مردن یقین ** گاو خواهد کشت وارث در حنین
  • Fakat şimdi de yarınki gün ev sahibi ölecek. Mirasına konan feryat ve figan ederek bir öküz kesecek.

  • صاحب خانه بخواهد مرد رفت ** روز فردا نک رسیدت لوت زفت
  • Yarın, adam ölünce sana epeyce yemek düşecek.

  • پاره‌های نان و لالنگ و طعام ** در میان کوی یابد خاص و عام 3345
  • Köyde halk da, ileri gelenler de kurban etleri, lalangalar, yemekler yiyecekler.

  • گاو قربانی و نانهای تنک ** بر سگان و سایلان ریزد سبک
  • Yoksullara, köpeklere bir hayli öküz eti, koca koca ekmekler dağıtılacak.

  • مرگ اسپ و استر و مرگ غلام ** بد قضا گردان این مغرور خام
  • Atın, eşeğin, kölenin ölümü, bu ham mağrura gelecek kazayı defedecekti.

  • از زیان مال و درد آن گریخت ** مال افزون کرد و خون خویش ریخت
  • Fakat o, malının ziyan olmasından ve bu yüzden derde düşmesinden kaçtı, malını çoğalttı… Çoğalttı ama kendi kanına girdi!

  • این ریاضتهای درویشان چراست ** کان بلا بر تن بقای جانهاست
  • Dervişlerin bu riyazatları neden? Çünkü cisme verilen o eziyetler, canların bakasına sebep olur.

  • تا بقای خود نیابد سالکی ** چون کند تن را سقیم و هالکی 3350
  • Salik, ebediliğe erişmese nasıl olur da tenini hastalıklara uğratır, helâk eder?

  • دست کی جنبد به ایثار و عمل ** تا نبیند داده را جانش بدل
  • Ruhu, karşılığında elde edeceği şeyleri görmese insan, elini açar da cömertlik eder, ibadette bulunur mu?

  • آنک بدهد بی امید سودها ** آن خدایست آن خدایست آن خدا
  • Kâr ummaksızın veren ancak Allah’tır, Allah’tır, Allah!

  • یا ولی حق که خوی حق گرفت ** نور گشت و تابش مطلق گرفت
  • Yahut da Allah huylarıyla huylanmış olan, nur olan, Allah parıltısını elde eden Allah velisi.

  • کو غنی است و جز او جمله فقیر ** کی فقیری بی عوض گوید که گیر
  • Çünkü o ganidir, ondan başka herkes yoksul. Bir yoksul, karşılık ummadan al diyebilir, mal verebilir mi?

  • تا نبیند کودکی که سیب هست ** او پیاز گنده را ندهد ز دست 3355
  • Çocuk, elmayı görmedikçe kokmuş soğanı elinden bırakır mı hiç?

  • این همه بازار بهر این غرض ** بر دکانها شسته بر بوی عوض
  • Bütün alışverişlerde maksat var. Herkes, bir şey elde etmek için dükkânına geçmiş, kurulmuştur.