بس که اندر وی غریب عور رفت ** صبحدم چون اختران در گور رفت

خویشتن را نیک ازین آگاه کن ** صبح آمد خواب را کوتاه کن 3925

هر کسی گفتی که پریانند تند ** اندرو مهمان کشان با تیغ کند

آن دگر گفتی که سحرست و طلسم ** کین رصد باشد عدو جان و خصم

آن دگر گفتی که بر نه نقش فاش ** بر درش کای میهمان اینجا مباش

شب مخسپ اینجا اگر جان بایدت ** ورنه مرگ اینجا کمین بگشایدت

وان یکی گفتی که شب قفلی نهید ** غافلی کاید شما کم ره دهید 3930

مهمان آمدن در آن مسجد

تا یکی مهمان در آمد وقت شب ** کو شنیده بود آن صیت عجب

از برای آزمون می‌آزمود ** زانک بس مردانه و جان سیر بود

گفت کم گیرم سر و اشکمبه‌ای ** رفته گیر از گنج جان یک حبه‌ای

صورت تن گو برو من کیستم ** نقش کم ناید چو من باقیستم

چون نفخت بودم از لطف خدا ** نفخ حق باشم ز نای تن جدا 3935

تا نیفتد بانگ نفخش این طرف ** تا رهد آن گوهر از تنگین صدف

چون تمنوا موت گفت ای صادقین ** صادقم جان را برافشانم برین

ملامت کردن اهل مسجد مهمان عاشق را از شب خفتن در آنجا و تهدید کردن مرورا

قوم گفتندش که هین اینجا مخسپ ** تا نکوبد جانستانت همچو کسپ

که غریبی و نمی‌دانی ز حال ** کاندرین جا هر که خفت آمد زوال

اتفاقی نیست این ما بارها ** دیده‌ایم و جمله اصحاب نهی 3940

هر که آن مسجد شبی مسکن شدش ** نیم‌شب مرگ هلاهل آمدش

از یکی ما تابه صد این دیده‌ایم ** نه به تقلید از کسی بشنیده‌ایم

گفت الدین نصیحه آن رسول ** آن نصیحت در لغت ضد غلول

این نصیحت راستی در دوستی ** در غلولی خاین و سگ‌پوستی

بی خیانت این نصیحت از وداد ** می‌نماییمت مگرد از عقل و داد 3945

جواب گفتن عاشق عاذلان را

گفت او ای ناصحان من بی ندم ** از جهان زندگی سیر آمدم

منبلی‌ام زخم جو و زخم‌خواه ** عافیت کم جوی از منبل براه

منبلی نی کو بود خود برگ‌جو ** منبلی‌ام لاابالی مرگ‌جو

منبلی نی کو به کف پول آورد ** منبلی چستی کزین پل بگذرد

آن نه کو بر هر دکانی بر زند ** بل جهد از کون و کانی بر زند 3950

مرگ شیرین گشت و نقلم زین سرا ** چون قفص هشتن پریدن مرغ را

آن قفص که هست عین باغ در ** مرغ می‌بیند گلستان و شجر

جوق مرغان از برون گرد قفص ** خوش همی‌خوانند ز آزادی قصص

مرغ را اندر قفص زان سبزه‌زار ** نه خورش ماندست و نه صبر و قرار

سر ز هر سوراخ بیرون می‌کند ** تا بود کین بند از پا برکند 3955

چون دل و جانش چنین بیرون بود ** آن قفص را در گشایی چون بود

نه چنان مرغ قفص در اندهان ** گرد بر گردش به حلقه گربگان

کی بود او را درین خوف و حزن ** آرزوی از قفص بیرون شدن

او همی‌خواهد کزین ناخوش حصص ** صد قفص باشد بگرد این قفص

عشق جالینوس برین حیات دنیا بود کی هنر او همینجا بکار می‌آید هنری نورزیده است کی در آن بازار بکار آید آنجا خود را به عوام یکسان می‌بیند

آنچنانک گفت جالینوس راد ** از هوای این جهان و از مراد 3960

راضیم کز من بماند نیم جان ** که ز کون استری بینم جهان

گربه می‌بیند بگرد خود قطار ** مرغش آیس گشته بودست از مطار

یا عدم دیدست غیر این جهان ** در عدم نادیده او حشری نهان

چون جنین کش می‌کشد بیرون کرم ** می‌گریزد او سپس سوی شکم

لطف رویش سوی مصدر می‌کند ** او مقر در پشت مادر می‌کند 3965

که اگر بیرون فتم زین شهر و کام ** ای عجب بینم بدیده این مقام

یا دری بودی در آن شهر وخم ** که نظاره کردمی اندر رحم

یا چو چشمه‌ی سوزنی راهم بدی ** که ز بیرونم رحم دیده شدی

آن جنین هم غافلست از عالمی ** همچو جالینوس او نامحرمی

اونداند کن رطوباتی که هست ** آن مدد از عالم بیرونیست 3970

آنچنانک چار عنصر در جهان ** صد مدد آرد ز شهر لامکان

آب و دانه در قفص گر یافتست ** آن ز باغ و عرصه‌ای درتافتست

جانهای انبیا بینند باغ ** زین قفص در وقت نقلان و فراغ