تا ز سکسک وا رهد خوش‌پی شود ** شیره را زندان کنی تا می‌شود
Bu yürüyüşü bıraksın da iyi yürüsün, rahvanlaşsın der. Üzüm suyunu şarap olsun diye hapis edersin ya…
گفت چندان آن یتیمک را زدی ** چون نترسیدی ز قهر ایزدی4015
Birisi bir yetimi dövse gören der ki: O yetimceğizi neye dövüyorsun. Allah’tan korkmuyor musun?
گفت او را کی زدم ای جان و دوست ** من بر آن دیوی زدم کو اندروست
Döven de “Canım, dostum, ben onu ne vakit dövdüm ki? Ben, ondaki Şeytan’ı dövüyorum” der.
مادر ار گوید ترا مرگ تو باد ** مرگ آن خو خواهد و مرگ فساد
Annen, sana “geber” dese bu sözüyle kötü huyunun, kötülüğünün gebermesini ister.
آن گروهی کز ادب بگریختند ** آب مردی و آب مردان ریختند
Edepten, terbiyeden kaçanlar, erliğin yüzsuyunu da dökerler, erlerin yüzsuyunu da!
عاذلانشان از وغا وا راندند ** تا چنین حیز و مخنث ماندند
Bunlar, kendilerini kınayanları da savaştan döndürürler… Nihayet böyle rezil ve kahpe bir halde kala kaldılar.
لاف و غره‌ی ژاژخا را کم شنو ** با چنینها در صف هیجا مرو4020
Herzevekillerin herzelerini, manasız sözlerini saçma gururlarını az dinle, bu çeşit adamlarla savaş safına girme.
زانک زاد و کم خبالا گفت حق ** کز رفاق سست برگردان ورق
Allah, bunlar hakkında buyurdu ki “Onlar size uyunca sayınızı çoğaltmazlar, ancak hile ve fesadı çoğaltırlar", "Kaypak arkadaşlara uyma, çevir onların yaprağını!
که گر ایشان با شما همره شوند ** غازیان بی‌مغز همچون که شوند
Çünkü onlar sizinle yoldaş olurlarsa gaziler de saman gibi içsiz bir hale düşerler.
خویشتن را با شما هم‌صف کنند ** پس گریزند و دل صف بشکنند
Size uymuş görünür, sizinle beraber safa girerler ama sonra kaçarlar, safı da bozar perişan ederler.
پس سپاهی اندکی بی این نفر ** به که با اهل نفاق آید حشر
Bu çeşit adamdansa… Münafıklardan pek kalabalık kişinin size uymadansa azlık asker daha iyi.
هست بادام کم خوش بیخته ** به ز بسیاری به تلخ آمیخته4025
Az, fakat adamakıllı olmuş güzel badem, acımış, kötü fakat çok bademden iyidir elbette.
تلخ و شیرین در ژغاژغ یک شی‌اند ** نقص از آن افتاد که همدل نیند
Suret bakımından acı da birdir, tatlı da… Fakat hakikatte bunlar birbirine zıttır, ikidir.
گبر ترسان دل بود کو از گمان ** می‌زید در شک ز حال آن جهان
Kâfir, o âlemin varlığından şüphe eder, dirileceğini ummaz. Bu yüzden gönlünde korku vardır.
Yola düşüp gider ama bir konak bile bilmez. Gönlü kör olan adam, korka korka adım atar.
چون نداند ره مسافر چون رود ** با ترددها و دل پرخون رود
Yolcu, yol bilmezse nasıl gider? Tereddütlerle, gönlü kanlarla dolu olarak!
هرکه گویدهای این‌سو راه نیست ** او کند از بیم آنجا وقف و ایست4030
Birisi “Hay adam hay… Yol, burası değil ki!” dese korkusundan hemen oracıkta duruverir.
ور بداند ره دل با هوش او ** کی رود هر های و هو در گوش او
Fakat gönlüyle hakikati duyan, yolu bilen kişinin kulağına hiç öyle hay huylar girer mi?
پس مشو همراه این اشتردلان ** زانک وقت ضیق و بیمند آفلان
Şu halde bu deve yüreklilerle yoldaş olma. Çünkü onlar, darlık ve korku zamanında kayboluverirler.
پس گریزند و ترا تنها هلند ** گرچه اندر لاف سحر بابلند
Onlar, lâf da Bâbil sihrine maliktirler, her şeyi yapar, çatarlar ama iş dara geldi mi kaçar, seni yapayalnız bırakıverirler!
تو ز رعنایان مجو هین کارزار ** تو ز طاوسان مجو صید و شکار
Kendine gel ve züppelerden savaş umma. Tavus kuşlarından av avlama hünerini bekleme!
طبع طاوسست و وسواست کند ** دم زند تا از مقامت بر کند4035
Tabiat tavus kuşuna benzer, sana vesveseler verir, saçma sapan söylenir durur; nihayet seni yerinden yurdundan eder.
گفتن شیطان قریش را کی به جنگ احمد آیید کی من یاریها کنم وقبیله‌ی خود را بیاری خوانم و وقت ملاقات صفین گریختن
Şeytan’ın, Kureyş kabilesine “Ahmed’le savaşa girişin, ben de yardım eder, size yardım etmek üzere kabilemi getiririm” demesi, iki saf karşılaşınca da onları bırakıp kaçması
همچو شیطان در سپه شد صد یکم ** خواند افسون که اننی جار لکم
Şeytan gibi… o da asker içine girdi, yüzün biri oldu, “ Ben size yardımcıyım” dedi, onlara afsun okudu, onları aldattı.
چون قریش از گفت او حاضر شدند ** هر دو لشکر در ملاقان آمدند
Fakat Kureyş, onun sözüne uyup hazırlanarak iki ordu karşılaşınca,
دید شیطان از ملایک اسپهی ** سوی صف مومنان اندر رهی
Müminlerin saflarında melek askerlerini gördü…
آن جنودا لم تروها صف زده ** گشت جان او ز بیم آتشکده
Sizin görmediğiniz o gayp askerlerinin saf kurduklarını görünce canı, korkudan bir ateşgede kesildi.
پای خود وا پس کشیده می‌گرفت ** که همی‌بینم سپاهی من شگفت4040
Ayağını gerisin geriye çekmeye başladı. “Ben pek kalabalık bir ordu görüyorum.
ای اخاف الله ما لی منه عون ** اذهبوا انی اری ما لاترون
Allah’tan korkarım ben, o bana yardım etmez. Çekilin gidin… Ben, sizin görmediğinizi görüyorum” dedi.
گفت حارث ای سراقه شکل هین ** دی چرا تو می‌نگفتی اینچنین
Hâris dedi ki: “Ey Suraka, neden dün böyle söylemiyordun?”
گفت این دم من همی‌بینم حرب ** گفت می‌بینی جعاشیش عرب
Suraka şekline girmiş olan Şeytan “Şimdi savaşın başlamak üzere olduğunu görüyorum” dedi. Hâris, “Sen, ancak Arapların hor hakir bir topluluğunu görmektesin.
می‌نبینی غیر این لیک ای تو ننگ ** آن زمان لاف بود این وقت جنگ
Bundan başka bir şey görmüyorsun ama ey aşağılık herif, o zaman lâf zamanıydı, şimdi savaş zamanı.
دی همی‌گفتی که پایندان شدم ** که بودتان فتح و نصرت دم‌بدم4045
Dün ben dayanır, ayak direrim, size yardımda bulunurum, bu suretle de üst gelirsiniz diyordun.
دی زعیم الجیش بودی ای لعین ** وین زمان نامرد و ناچیز و مهین
A melûn, dün ordu kumandanı kesilmiştin, şimdi namertleştin, bayağılaştın, korkaklaştın.
تا بخوردیم آن دم تو و آمدیم ** تو بتون رفتی و ما هیزم شدیم
Senin sözüne kandık da geldik… Bu belâ tuzağına düştük” dedi.
چونک حارث با سراقه گفت این ** از عتابش خشمگین شد آن لعین
Hâris, bu sözleri söyleyince o melûn bu azardan kızdı, hiddetlendi.
دست خود خشمین ز دست او کشید ** چون ز گفت اوش درد دل رسید
Bu sözlerden gönlü dertlendi, kızgınlıkla elini, Hâris’in elinden çekti.
سینه‌اش را کوفت شیطان و گریخت ** خون آن بیچارگان زین مکر ریخت4050
Göğsünü döverek kaçıp gitti; o biçarelerin kanını da bu hileyle döktü.