بدرگی و منبلی و حرص و آز ** چون کنی پنهان بشید ای مکرساز

خویش را منصور حلاجی کنی ** آتشی در پنبه‌ی یاران زنی

که بنشناسم عمر از بولهب ** باد کره‌ی خود شناسم نیمشب

ای خری کین از تو خر باور کند ** خویش را بهر تو کور و کر کند

خویش را از ره‌روان کمتر شمر ** تو حریف ره‌ریانی گه مخور 695

باز پر از شید سوی عقل تاز ** کی پرد بر آسمان پر مجاز

خویشتن را عاشق حق ساختی ** عشق با دیو سیاهی باختی

عاشق و معشوق را در رستخیز ** دو بدو بندند و پیش آرند تیز

تو چه خود را گیج و بی‌خود کرده‌ای ** خون رز کو خون ما را خورده‌ای

رو که نشناسم ترا از من بجه ** عارف بی‌خویشم و بهلول ده 700

تو توهم می‌کنی از قرب حق ** که طبق‌گر دور نبود از طبق

این نمی‌بینی که قرب اولیا ** صد کرامت دارد و کار و کیا

آهن از داوود مومی می‌شود ** موم در دستت چو آهن می‌بود

قرب خلق و رزق بر جمله‌ست عام ** قرب وحی عشق دارند این کرام

قرب بر انواع باشد ای پدر ** می‌زند خورشید بر کهسار و زر 705

لیک قربی هست با زر شید را ** که از آن آگه نباشد بید را

شاخ خشک و تر قریب آفتاب ** آفتاب از هر دو کی دارد حجاب

لیک کو آن قربت شاخ طری ** که ثمار پخته از وی می‌خوری

شاخ خشک از قربت آن آفتاب ** غیر زوتر خشک گشتن گو بیاب

آنچنان مستی مباش ای بی‌خرد ** که به عقل آید پشیمانی خورد 710

بلک از آن مستان که چون می می‌خورند ** عقلهای پخته حسرت می‌برند

ای گرفته همچو گربه موش پیر ** گر از آن می شیرگیری شیر گیر

ای بخورده از خیالی جام هیچ ** همچو مستان حقایق بر مپیچ

می‌فتی این سو و آن سو مست‌وار ** ای تو این سو نیستت زان سو گذار

گر بدان سو راه یابی بعد از آن ** گه بدین سو گه بدان سو سر فشان 715

جمله این سویی از آن سو کپ مزن ** چون نداری مرگ هرزه جان مکن

آن خضرجان کز اجل نهراسد او ** شاید ار مخلوق را نشناسد او

کام از ذوق توهم خوش کنی ** در دمی در خیک خود پرش کنی

پس به یک سوزن تهی گردی ز باد ** این چنین فربه تن عاقل مباد

کوزه‌ها سازی ز برف اندر شتا ** کی کند چون آب بیند آن وفا 720

افتادن شغال در خم رنگ و رنگین شدن و دعوی طاوسی کردن میان شغالان

آن شغالی رفت اندر خم رنگ ** اندر آن خم کرد یک ساعت درنگ

پس بر آمد پوستش رنگین شده ** که منم طاووس علیین شده

پشم رنگین رونق خوش یافته ** آفتاب آن رنگها بر تافته

دید خود را سبز و سرخ و فور و زرد ** خویشتن را بر شغالان عرضه کرد

جمله گفتند ای شغالک حال چیست ** که ترا در سر نشاطی ملتویست 725

از نشاط از ما کرانه کرده‌ای ** این تکبر از کجا آورده‌ای

یک شغالی پیش او شد کای فلان ** شید کردی یا شدی از خوش‌دلان

شید کردی تا به منبر بر جهی ** تا ز لاف این خلق را حسرت دهی

بس بکوشیدی ندیدی گرمیی ** پس ز شید آورده‌ای بی‌شرمیی

گرمی آن اولیا و انبیاست ** باز بی‌شرمی پناه هر دغاست 730

که التفات خلق سوی خود کشند ** که خوشیم و از درون بس ناخوشند

چرب کردن مرد لافی لب و سبلت خود را هر بامداد به پوست دنبه و بیرون آمدن میان حریفان کی من چنین خورده‌ام و چنان

پوست دنبه یافت شخصی مستهان ** هر صباحی چرب کردی سبلتان

در میان منعمان رفتی که من ** لوت چربی خورده‌ام در انجمن

دست بر سبلت نهادی در نوید ** رمز یعنی سوی سبلت بنگرید

کین گواه صدق گفتار منست ** وین نشان چرب و شیرین خوردنست 735

اشکمش گفتی جواب بی‌طنین ** که اباد الله کید الکاذبین

لاف تو ما را بر آتش بر نهاد ** کان سبال چرب تو بر کنده باد

گر نبودی لاف زشتت ای گدا ** یک کریمی رحم افکندی به ما

ور نمودی عیب و کژ کم باختی ** یک طبیبی داروی او ساختی

گفت حق که کژ مجنبان گوش و دم ** ینفعن الصادقین صدقهم 740