در ره تاریک مردی جامه کن ** منتظر استاده بود از بهر فن

در ربود او از سرش دستار را ** پس دوان شد تا بسازد کار را 1585

پس فقیهش بانگ برزد کای پسر ** باز کن دستار را آنگه ببر

این چنین که چار پره می‌پری ** باز کن آن هدیه را که می‌بری

باز کن آن را به دست خود بمال ** آنگهان خواهی ببر کردم حلال

چونک بازش کرد آنک می‌گریخت ** صد هزاران ژنده اندر ره بریخت

زان عمامه‌ی زفت نابایست او ** ماند یک گز کهنه‌ای در دست او 1590

بر زمین زد خرقه را کای بی‌عیار ** زین دغل ما را بر آوردی ز کار

نصیحت دنیا اهل دنیا را به زبان حال و بی‌وفایی خود را نمودن به وفا طمع دارندگان ازو

گفت بنمودم دغل لیکن ترا ** از نصیحت باز گفتم ماجرا

هم‌چنین دنیا اگر چه خوش شکفت ** بانگ زد هم بی‌وفایی خویش گفت

اندرین کون و فساد ای اوستاد ** آن دغل کون و نصیحت آن فساد

کون می‌گوید بیا من خوش‌پیم ** وآن فسادش گفته رو من لا شی‌ام 1595

ای ز خوبی بهاران لب گزان ** بنگر آن سردی و زردی خزان

روز دیدی طلعت خورشید خوب ** مرگ او را یاد کن وقت غروب

بدر را دیدی برین خوش چار طاق ** حسرتش را هم ببین اندر محاق

کودکی از حسن شد مولای خلق ** بعد فردا شد خرف رسوای خلق

گر تن سیمین‌تنان کردت شکار ** بعد پیری بین تنی چون پنبه‌زار 1600

ای بدیده لوتهای چرب خیز ** فضله‌ی آن را ببین در آب‌ریز

مر خبث را گو که آن خوبیت کو ** بر طبق آن ذوق و آن نغزی و بو

گوید او آن دانه بد من دام آن ** چون شدی تو صید شد دانه نهان

بس انامل رشک استادان شده ** در صناعت عاقبت لرزان شده

نرگس چشم خمار هم‌چو جان ** آخر اعمش بین و آب از وی چکان 1605

حیدری کاندر صف شیران رود ** آخر او مغلوب موشی می‌شود

طبع تیز دوربین محترف ** چون خر پیرش ببین آخر خرف

زلف جعد مشکبار عقل‌بر ** آخرا چون دم زشت خنگ خر

خوش ببین کونش ز اول باگشاد ** وآخر آن رسواییش بین و فساد

زانک او بنمود پیدا دام را ** پیش تو بر کند سبلت خام را 1610

پس مگو دنیا به تزویرم فریفت ** ورنه عقل من ز دامش می‌گریخت

طوق زرین و حمایل بین هله ** غل و زنجیری شدست و سلسله

همچنین هر جزو عالم می‌شمر ** اول و آخر در آرش در نظر

هر که آخربین‌تر او مسعودتر ** هر که آخربین‌تر او مطرودتر

روی هر یک چون مه فاخر ببین ** چونک اول دیده شد آخر ببین 1615

تا نباشی هم‌چو ابلیس اعوری ** نیم بیند نیم نی چون ابتری

دید طین آدم و دینش ندید ** این جهان دید آن جهان‌بینش ندید

فضل مردان بر زنان ای بو شجاع ** نیست بهر قوت و کسب و ضیاع

ورنه شیر و پیل را بر آدمی ** فضل بودی بهر قوت ای عمی

فضل مردان بر زن ای حالی‌پرست ** زان بود که مرد پایان بین‌ترست 1620

مرد کاندر عاقبت‌بینی خمست ** او ز اهل عاقبت چون زن کمست

از جهان دو بانگ می‌آید به ضد ** تا کدامین را تو باشی مستعد

آن یکی بانگش نشور اتقیا ** وان یکی بانگش فریب اشقیا

من شکوفه‌ی خارم ای خوش گرمدار ** گل بریزد من بمانم شاخ خار

بانگ اشکوفه‌ش که اینک گل‌فروش ** بانگ خار او که سوی ما مکوش 1625

این پذیرفتی بماندی زان دگر ** که محب از ضد محبوبست کر

آن یکی بانگ این که اینک حاضرم ** بانگ دیگر بنگر اندر آخرم

حاضری‌ام هست چون مکر و کمین ** نقش آخر ز آینه‌ی اول ببین

چون یکی زین دو جوال اندر شدی ** آن دگر را ضد و نا درخور شدی

ای خنک آنکو ز اول آن شنید ** کش عقول و مسمع مردان شنید 1630

خانه خالی یافت و جا را او گرفت ** غیر آنش کژ نماید یا شگفت

کوزه‌ی نو کو به خود بولی کشید ** آن خبث را آب نتواند برید

در جهان هر چیز چیزی می‌کشد ** کفر کافر را و مرشد را رشد