باز گفت ار آرد باشد یا سبوس ** می‌کنم او را به جان و دل عروس

یک پسر دارد که اندر شهر نیست ** خوب و زیرک چابک و مکسب کنیست

گفت صوفی ما فقیر و زار و کم ** قوم خاتون مال‌دار و محتشم 195

کی بود این کفو ایشان در زواج ** یک در از چوب و دری دیگر ز عاج

کفو باید هر دو جفت اندر نکاح ** ورنه تنگ آید نماند ارتیاح

گفتن زن کی او در بند جهاز نیست مراد او ستر و صلاحست و جواب گفتن صوفی این را سرپوشیده

گفت گفتم من چنین عذری و او ** گفت نه من نیستم اسباب جو

ما ز مال و زر ملول و تخمه‌ایم ** ما به حرص و جمع نه چون عامه‌ایم

قصد ما سترست و پاکی و صلاح ** در دو عالم خود بدان باشد فلاح 200

باز صوفی عذر درویشی بگفت ** و آن مکرر کرد تا نبود نهفت

گفت زن من هم مکرر کرده‌ام ** بی‌جهازی را مقرر کرده‌ام

اعتقاد اوست راسختر ز کوه ** که ز صد فقرش نمی‌آید شکوه

او همی‌گوید مرادم عفتست ** از شما مقصود صدق و همتست

گفت صوفی خود جهاز و مال ما ** دید و می‌بیند هویدا و خفا 205

خانه‌ی تنگی مقام یک تنی ** که درو پنهان نماند سوزنی

باز ستر و پاکی و زهد و صلاح ** او ز ما به داند اندر انتصاح

به ز ما می‌داند او احوال ستر ** وز پس و پیش و سر و دنبال ستر

ظاهرا او بی‌جهاز و خادمست ** وز صلاح و ستر او خود عالمست

شرح مستوری ز بابا شرط نیست ** چون برو پیدا چو روز روشنیست 210

این حکایت را بدان گفتم که تا ** لاف کم بافی چو رسوا شد خطا

مر ترا ای هم به دعوی مستزاد ** این بدستت اجتهاد و اعتقاد

چون زن صوفی تو خاین بوده‌ای ** دام مکر اندر دغا بگشوده‌ای

که ز هر ناشسته رویی کپ زنی ** شرم داری وز خدای خویش نی

غرض از سمیع و بصیر گفتن خدا را

از پی آن گفت حق خود را بصیر ** که بود دید ویت هر دم نذیر 215

از پی آن گفت حق خود را سمیع ** تا ببندی لب ز گفتار شنیع

از پی آن گفت حق خود را علیم ** تا نیندیشی فسادی تو ز بیم

نیست اینها بر خدا اسم علم ** که سیه کافور دارد نام هم

اسم مشتقست و اوصاف قدیم ** نه مثال علت اولی سقیم

ورنه تسخر باشد و طنز و دها ** کر را سامع ضریران را ضیا 220

یا علم باشد حیی نام وقیح ** یا سیاه زشت را نام صبیح

طفلک نوزاده را حاجی لقب ** یا لقب غازی نهی بهر نسب

گر بگویند این لقبها در مدیح ** تا ندارد آن صفت نبود صحیح

تسخر و طنزی بود آن یا جنون ** پاک حق عما یقول الظالمون

من همی دانستمت پیش از وصال ** که نکورویی ولیکن بدخصال 225

من همی دانستمت پیش از لقا ** کز ستیزه راسخی اندر شقا

چونک چشمم سرخ باشد در غمش ** دانمش زان درد گر کم بینمش

تو مرا چون بره دیدی بی شبان ** تو گمان بردی ندارم پاسبان

عاشقان از درد زان نالیده‌اند ** که نظر ناجایگه مالیده‌اند

بی‌شبان دانسته‌اند آن ظبی را ** رایگان دانسته‌اند آن سبی را 230

تا ز غمزه تیر آمد بر جگر ** که منم حارس گزافه کم نگر

کی کم از بره کم از بزغاله‌ام ** که نباشد حارس از دنباله‌ام

حارسی دارم که ملکش می‌سزد ** داند او بادی که آن بر من وزد

سرد بود آن باد یا گرم آن علیم ** نیست غافل نیست غایب ای سقیم

نفس شهوانی ز حق کرست و کور ** من به دل کوریت می‌دیدم ز دور 235

هشت سالت زان نپرسیدم به هیچ ** که پرت دیدم ز جهل پیچ پیچ

خود چه پرسم آنک او باشد بتون ** که تو چونی چون بود او سرنگون

مثال دنیا چون گولخن و تقوی چون حمام

شهوت دنیا مثال گلخنست ** که ازو حمام تقوی روشنست

لیک قسم متقی زین تون صفاست ** زانک در گرمابه است و در نقاست

اغنیا ماننده‌ی سرگین‌کشان ** بهر آتش کردن گرمابه‌بان 240

اندریشان حرص بنهاده خدا ** تا بود گرمابه گرم و با نوا

ترک این تون گوی و در گرمابه ران ** ترک تون را عین آن گرمابه دان