پس به دست خویش گیری تیشه‌ای ** می‌زنی بر خانه بی‌اندیشه‌ای

که حجاب گنج بینی خانه را ** مانع صد خرمن این یک دانه را 2535

پس در آتش افکنی این دانه را ** پیش گیری پیشه‌ی مردانه را

ای به یک برگی ز باغی مانده ** هم‌چو کرمی برگش از رز رانده

چون کرم این کرم را بیدار کرد ** اژدهای جهل را این کرم خورد

کرم کرمی شد پر از میوه و درخت ** این چنین تبدیل گردد نیکبخت

تفسیر کنت کنزا مخفیا فاحببت ان اعرف

خانه بر کن کز عقیق این یمن ** صد هزاران خانه شاید ساختن 2540

گنج زیر خانه است و چاره نیست ** از خرابی خانه مندیش و مه‌ایست

که هزاران خانه از یک نقد گنج ** توان عمارت کرد بی‌تکلیف و رنج

عاقبت این خانه خود ویران شود ** گنج از زیرش یقین عریان شود

لیک آن تو نباشد زانک روح ** مزد ویران کردنستش آن فتوح

چون نکرد آن کار مزدش هست لا ** لییس للانسان الا ما سعی 2545

دست خایی بعد از آن تو کای دریغ ** این چنین ماهی بد اندر زیر میغ

من نکردم آنچ گفتند از بهی ** گنج رفت و خانه و دستم تهی

خانه‌ی اجرت گرفتی و کری ** نیست ملک تو به بیعی یا شری

این کری را مدت او تا اجل ** تا درین مدت کنی در وی عمل

پاره‌دوزی می‌کنی اندر دکان ** زیر این دکان تو مدفون دو کان 2550

هست این دکان کرایی زود باش ** تیشه بستان و تکش را می‌تراش

تا که تیشه ناگهان بر کان نهی ** از دکان و پاره‌دوزی وا رهی

پاره‌دوزی چیست خورد آب و نان ** می‌زنی این پاره بر دلق گران

هر زمان می‌درد این دلق تنت ** پاره بر وی می‌زنی زین خوردنت

ای ز نسل پادشاه کامیار ** با خود آ زین پاره‌دوزی ننگ دار 2555

پاره‌ای بر کن ازین قعر دکان ** تا برآرد سر به پیش تو دو کان

پیش از آن کین مهلت خانه‌ی کری ** آخر آید تو نخورده زو بری

پس ترا بیرون کند صاحب دکان ** وین دکان را بر کند از روی کان

تو ز حسرت گاه بر سر می‌زنی ** گاه ریش خام خود بر می‌کنی

کای دریغا آن من بود این دکان ** کور بودم بر نخوردم زین مکان 2560

ای دریغا بود ما را برد باد ** تا ابد یا حسرتا شد للعباد

غره شدن آدمی به ذکاوت و تصویرات طبع خویشتن و طلب ناکردن علم غیب کی علم انبیاست

دیدم اندر خانه من نقش و نگار ** بودم اندر عشق خانه بی‌قرار

بودم از گنج نهانی بی‌خبر ** ورنه دستنبوی من بودی تبر

آه گر داد تبر را دادمی ** این زمان غم را تبرا دادمی

چشم را بر نقش می‌انداختم ** هم‌چو طفلان عشقها می‌باختم 2565

پس نکو گفت آن حکیم کامیار ** که تو طفلی خانه پر نقش و نگار

در الهی‌نامه بس اندرز کرد ** که بر آر دودمان خویش گرد

بس کن ای موسی بگو وعده‌ی سوم ** که دل من ز اضطرابش گشت گم

گفت موسی آن سوم ملک دوتو ** دو جهانی خالص از خصم و عدو

بیشتر زان ملک که اکنون داشتی ** کان بد اندر جنگ و این در آشتی 2570

آنک در جنگت چنان ملکی دهد ** بنگر اندر صلح خوانت چون نهد

آن کرم که اندر جفا آنهات داد ** در وفا بنگر چه باشد افتقاد

گفت ای موسی چهارم چیست زود ** بازگو صبرم شد و حرصم فزود

گفت چارم آنک مانی تو جوان ** موی هم‌چون قیر و رخ چون ارغوان

رنگ و بو در پیش ما بس کاسدست ** لیک تو پستی سخن کردیم پست 2575

افتخار از رنگ و بو و از مکان ** هست شادی و فریب کودکان

بیان این خبر کی کلموا الناس علی قدر عقولهم لا علی قدر عقولکم حتی لا یکذبوا الله و رسوله

چونک با کودک سر و کارم فتاد ** هم زبان کودکان باید گشاد

که برو کتاب تا مرغت خرم ** یا مویز و جوز و فستق آورم

جز شباب تن نمی‌دانی به کیر ** این جوانی را بگیر ای خر شعیر

هیچ آژنگی نیفتد بر رخت ** تازه ماند آن شباب فرخت 2580

نه نژند پیریت آید برو ** نه قد چون سرو تو گردد دوتو

نه شود زور جوانی از تو کم ** نه به دندانها خللها یا الم

نه کمی در شهوت و طمث و بعال ** که زنان را آید از ضعفت ملال