-
گفت طفلی را بر آور هم به بام ** تا ببیند جنس خود را آن غلام
- Ali dedi ki: dama bir çocuk çıkar., çocuğun, kendi cinsini görünce,
-
سوی جنس آید سبک زان ناودان ** جنس بر جنس است عاشق جاودان 2665
- Derhal oluktan dama gelir., cins, cinsine ebedî olarak âşıktır.
-
زن چنان کرد و چو دید آن طفل او ** جنس خود خوش خوش بدو ورد آورد
- Kadın öyle yaptı, çocuğu, o çocuğu görünce ona yüz tuttu;
-
سوی بام آمد ز متن ناودان ** جاذب هر جنس را هم جنس دان
- Oluktan dama geldi. Her cins, kendi cinsinden olanları çeker, bunu böyle bil!
-
غژغژان آمد به سوی طفل طفل ** وا رهید او از فتادن سوی سفل
- Çocuk, sürtüne sürtüne öbür çocuğun bulunduğu tarafa geldi ve aşağıya düşme tehlikesinden kurtuldu.
-
زان بود جنس بشر پیغامبران ** تا بجنسیت رهند از ناودان
- Peygamberler de, kullan oluktan kurtarmak için insan olarak gönderilmişlerdir.
-
پس بشر فرمود خود را مثلکم ** تا به جنس آیید و کم گردید گم 2670
- Peygamber, ben de sizin gibi insanım... Kendi cinsinize gelin kaybolmayın buyurdu.
-
زانک جنسیت عجایب جاذبیست ** جاذبش جنسست هر جا طالبیست
- Çünkü cinsiyetin acayip bir çekiciliği vardır, nerde birisini ve bir şeyi ariyan varsa onu aratan, o yana çeken cinsiyettir.
-
عیسی و ادریس بر گردون شدند ** با ملایک چونک همجنس آمدند
- Isa ve İdris, meleklerle aynı cinstendiler; onun için gökyüzüne çıktılar.
-
باز آن هاروت و ماروت از بلند ** جنس تن بودند زان زیر آمدند
- Harut'la Marut'sa ten cinsindendiler; yücelerden aşağıya indiler.
-
کافران هم جنس شیطان آمده ** جانشان شاگرد شیطانان شده
- Kâfirler, şeytanlarla aynı cinsindendir. Canları, şeytanların şakirdi olmuştur.
-
صد هزاران خوی بد آموخته ** دیدههای عقل و دل بر دوخته 2675
- Şeytanlardan yüzbinlerce kötü huylar öğrenmişler, akıl ve gönül gözünü kapamışlardır.
-
کمترین خوشان به زشتی آن حسد ** آن حسد که گردن ابلیس زد
- Onların kötü huylarından en ehemmiyetsizi hasettir, hani iblis'in boynunu vuran haset!
-
زان سگان آموخته حقد و حسد ** که نخواهد خلق را ملک ابد
- O köpekler, bunlara ululuk ve haset öğretmişlerdir, onlar, halkın ebedî bir mülke, bir devlete nail olmasını istemezler.
-
هر کرا دید او کمال از چپ و راست ** از حسد قولنجش آمد درد خاست
- Kimde sağdan, soldan bir yücelik görürlerse hasetten âdeta kulunçları kabarır, dertlenirler.
-
زآنک هر بدبخت خرمنسوخته ** مینخواهد شمع کس افروخته
- Çünkü harmanı yanmış talihsiz, kimsenin mumunun yanmasını istemez.
-
هین کمالی دست آور تا تو هم ** از کمال دیگران نفتی به غم 2680
- Kendine gel de sen de bir yücelik elde et başkalarının yüceliğinden dertlenme!
-
از خدا میخواه دفع این حسد ** تا خدایت وا رهاند از جسد
- Allah’tan bu hasedin defini dile de Allah, seni cesetten kurtarsın!
-
مر ترا مشغولیی بخشد درون ** که نپردازی از آن سوی برون
- Sana içten bir meşguliyet versin de ondan baş alamayasın!
-
جرعهی می را خدا آن میدهد ** که بدو مست از دو عالم میدهد
- Allah bir yudumcuk şaraba öyle bir hassa vermiştir ki adamı sarhoş eder, iki âlemden de kurtarır!
-
خاصیت بنهاده در کف حشیش ** کو زمانی میرهاند از خودیش
- Bir avuç yeşil ota, esrara öyle bir hassa vermiştir ki bir zaman olsun insanı kendisinden alır!
-
خواب را یزدان بدان سان میکند ** کز دو عالم فکر را بر میکند 2685
- Allah uykuya öyle bir hal vermiştir ki düşünceyi iki âlemden de keser!
-
کرد مجنون را ز عشق پوستی ** کو بنشناسد عدو از دوستی
- Mecnun' u, bir deri aşkından öyle bir hale getirmiştir ki dostu düşmandan fark etmez olmuştur.
-
صد هزاران این چنین میدارد او ** که بر ادراکات تو بگمارد او
- Senin anlayışına havale edilecek bunun gibi yüzbinlerce şarabı vardır onun!
-
هست میهای شقاوت نفس را ** که ز ره بیرون برد آن نحس را
- Nefsin, kötülük şarapları var ki o kötü kişiyi bunlarla yoldan çıkarır!
-
هست میهای سعادت عقل را ** که بیابد منزل بینقل را
- Aklın, kutluluk şarapları var ki insan onların neşesiyle zevalsiz bir konak bulur.
-
خیمهی گردون ز سرمستی خویش ** بر کند زان سو بگیرد راه پیش 2690
- Sarhoşlukla gök kubbe çadırını o yandan söker, yola düşer!
-
هین بهر مستی دلا غره مشو ** هست عیسی مست حق خر مست جو
- Kendine gel ey gönül de mağrur olma. İsa, Allah sarhoşudur, eşek, arpa sarhoşu!
-
این چنین می را بجو زین خنبها ** مستیاش نبود ز کوته دنبها
- Şu küplerden o çeşit şaraplar ara ki sarhoşluğunun sonu gelmesin!
-
زانک هر معشوق چون خنبیست پر ** آن یکی درد و دگر صافی چو در
- Çünkü her sevgili, dolu bir küpe benzer, o tortuludur, bu inci gibi saf!
-
میشناسا هین بچش با احتیاط ** تا میی یابی منزه ز اختلاط
- Ey şarabı anlayan, tanıyan er, ihtiyatla tat da karışıksız, katıksız arı duru bir şarap bulasın!
-
هر دو مستی میدهندت لیک این ** مستیات آرد کشان تا رب دین 2695
- Her iki şarap da sarhoşluk verir ama bunun sarhoşluğu, adamı ta Allah' ya kadar çeker götürür!
-
تا رهی از فکر و وسواس و حیل ** بی عقال این عقل در رقصالجمل
- Bunu iç de düşünceden, vesveselerden, hile ve düzenlerden kurtul; akıl bağı olmaksızın deve gibi coş, raksa giriş!
-
انبیا چون جنس روحند و ملک ** مر ملک را جذب کردند از فلک
- Peygamberler, ruh ve melek âmindendirler, o yüzden gökteki meleği çekerler.
-
باد جنس آتش است و یار او ** که بود آهنگ هر دو بر علو
- Yel, ateş cinsindendir, onun dostudur, her ikisi de yücelir, yücelere çıkar!
-
چون ببندی تو سر کوزهی تهی ** در میان حوض یا جویی نهی
- Boş testinin ağzını kapadın da havuza yahut ırmağa attın mı?
-
تا قیامت آن فرو ناید به پست ** که دلش خالیست و در وی باد هست 2700
- Kıyamete kadar batmaz, çünkü içerisi boştur; o boşlukta hava vardır;
-
میل بادش چون سوی بالا بود ** ظرف خود را هم سوی بالا کشد
- Yelin meyli, yüceleredir, içinde bulunduğu kabı da yücelere kaldırır.
-
باز آن جانها که جنس انبیاست ** سویایشان کش کشان چون سایههاست
- Peygamberlerin cinsinden olan canlar da çekişe çekişe onların yanına giderler.
-
زانک عقلش غالبست و بی ز شک ** عقل جنس آمد به خلقت با ملک
- Çünkü bu kısımdan olan kişinin aklı üstündür, şüphe yok ki akıl da yaradılış bakımından melekle aynı cinstendir.
-
وان هوای نفس غالب بر عدو ** نفس جنس اسفل آمد شد بدو
- Nefis havası da düşmana üstündür, fakat nefis, aşağılık cinstendir, aşağılık âlemine gider!
-
بود قبطی جنس فرعون ذمیم ** بود سبطی جنس موسی کلیم 2705
- Kıpti, kötü Firavun' un cinsindendi. İsrail oğulları kabilelerine mensup olanlar da Allah kelimi Musa'nın cinsinden.
-
بود هامان جنستر فرعون را ** برگزیدش برد بر صدر سرا
- Haman, tam Firavun'un cinsindendi. Firavun, o yüzden onu seçmiş, başköşeye geçirmiş, kendisine vezir etmişti.
-
لاجرم از صدر تا قعرش کشید ** که ز جنس دوزخاند آن دو پلید
- Hâsılı sonunda da Haman, onu başköşeden ta cehennemin dibine kadar çekti. Çünkü o iki pis adam cehennem cinsindendi.
-
هر دو سوزنده چو ذوزخ ضد نور ** هر دو چون دوزخ ز نور دل نفور
- İkisi de cehennem gibi yakıcıydı.. ikisi de nurun, zıddı idi.. ikisi de cehennem gibi gönül nurundan çekinen ve nefret eden kişiydi!
-
زانک دوزخ گوید ای مومن تو زود ** برگذر که نورت آتش را ربود
- Çünkü cehennem, ey mümin, sırattan çabuk geç, nurun ateşimi söndürecek.
-
بگذر اى مومن كه نورت مىكشد ** آتشم را چون كه دامن مىكشد 2710
- Ey mümin, nurun eteğini sürüdü mü ateşimi, mahvedecek; hemen geç der.
-
میرمد آن دوزخی از نور هم ** زانک طبع دوزخستش ای صنم
- Cehennemlik de nurdan ürker, kaçar, çünkü güzelim, cehennem tabiatlıdır o!
-
دوزخ از مومن گریزد آنچنان ** که گریزد مومن از دوزخ به جان
- Mümin, canla başla nasıl cehennemden kaçarsa, cehennem de müminden öyle kaçar!
-
زانک جنس نار نبود نور او ** ضد نار آمد حقیقت نورجو
- Çünkü müminin nuru, ateş cinsinden değildir. Nuru arayan, hakikatte ateşin zıddıdır.