English    Türkçe    فارسی   

4
2792-2841

  • پس قضیب انداخت در وی مصطفی ** آن قضیب معجز فرمان روا
  • Mustafa’da elindeki sopayı, o buyruklar yürüten inanmayanları âciz bırakan sopayı attı.

  • نیزه‌ها را هم‌چو خاشاکی ربود ** آب تیز سیل پرجوش عنود
  • O coşkun inatçı ve şiddetli sel, bütün o mızrakları saman çöpü gibi önüne katıp sürükledi.

  • نیزه‌ها گم گشت جمله و آن قضیب ** بر سر آب ایستاده چون رقیب
  • Bütün mızraklar kayboldu... Sopaysa bir gözcü gibi suyun üstünde duruyordu!

  • ز اهتمام آن قضیب آن سیل زفت ** روبگردانید و آن سیلاب رفت 2795
  • O sopanın himmetiyle o şiddetli sel, şehirden yüz çevirdi, başka bir tarafa akıp gitti.

  • چون بدیدند از وی آن امر عظیم ** پس مقر گشتند آن میران ز بیم
  • Bu büyük işi gören Arap beyleri, korkularından hep Mustafa’nın beyliğini tasdik ettiler.

  • جز سه کس که حقد ایشان چیره بود ** ساحرش گفتند و کاهی از جحود
  • Yalnız hasetleri pek üstün olan üç kişi inanmadı... İnatlarından büyücü ve kâhin dediler.

  • ملک بر بسته چنان باشد ضعیف ** ملک بر رسته چنین باشد شریف
  • İğreti beylik böyle zayıf olur... Allah vergisi olan beylikse böyle yücedir işte.

  • نیزه‌ها را گر ندیدی با قضیب ** نامشان بین نام او بین این نجیب
  • Ey soyu sopu belli kişi, o mızraklarla sopayı görmediysen o beylerin adları ile peygamberin adına bak.

  • نامشان را سیل تیز مرگ برد ** نام او و دولت تیزش نمرد 2800
  • Onların adlarını kuvvetli, şiddetli ölüm seli sildi süpürdü... Fakat Ahmed’in adı ve devleti baki.

  • پنج نوبت می‌زنندش بر دوام ** هم‌چنین هر روز تا روز قیام
  • Onun nöbetini günde beş defa vuruyorlar... bu, kıyamete kadar her gün böyle sürüp gidecek!

  • گر ترا عقلست کردم لطفها ** ور خری آورده‌ام خر را عصا
  • Aklın varsa sana lûtuflarda bulundum... eşeksen eşeğe de asayı getirdim.

  • آنچنان زین آخرت بیرون کنم ** کز عصا گوش و سرت پر خون کنم
  • Seni bu ahırdan öyle bir çıkarırım ki sopayla başını, kulağını kanlara boyarım!

  • اندرین آخر خران و مردمان ** می‌نیابند از جفای تو امان
  • Bu ahırdaki eşekler de senin cefandan aman bulamıyorlar insanlarda!

  • نک عصا آورده‌ام بهر ادب ** هر خری را کو نباشد مستحب 2805
  • İşte sevilmeyen her eşeği yola getirmek, terbiye etmek için sopa getirdim ben!

  • اژدهایی می‌شود در قهر تو ** که اژدهایی گشته‌ای در فعل و خو
  • Seni kahretmek için o sopa, bir ejderha kesilir... çünkü sen de işte ve huyda bir ejderha kesilmişsin.

  • اژدهای کوهیی تو بی‌امان ** لیک بنگر اژدهای آسمان
  • Sen amansız bir dağ ejderhasısın ama gökyüzü ejderhasına da bak!

  • این عصا از دوزخ آمد چاشنی ** که هلا بگریز اندر روشنی
  • Bu sopada cehennemden bir hisse var... kendine gel de aydınlığa kaç.

  • ورنه در مانی تو در دندان من ** مخلصت نبود ز در بندان من
  • Yoksa benim dişlerimin arasında kalırsın... benim kahrımdan seni kimse kurtaramaz demektedir.

  • این عصایی بود این دم اژدهاست ** تا نگویی دوزخ یزدان کجاست 2810
  • Tanrı’nın cehennemi nerede demeyesin diye bu, bir sopayken şimdi ejderha olmuştur.

  • در بیان آنک شناسای قدرت حق نپرسد کی بهشت و دوزخ کجاست

  • هر کجا خدا دوزخ کند ** اوج را بر مرغ دام و فخ کند
  • Tanrı kudretini bilip tanıyan cennetle cehennem nerede ki diye sormaz.

  • هم ز دندانت برآید دردها ** تا بگویی دوزخست و اژدها
  • Tanrı, nereyi isterse orasını cehennem yapar... gökyüzünün yücelerini kuşa ökse ve tuzak haline getirir.

  • یا کند آب دهانت را عسل ** که بگویی که بهشتست و حلل
  • Dişlerine bir ağrı verir ki bu diş ağrısı cehennem, ejderha dersin. Yahut da tükürdüğünü bal haline kor... bu, cennet ve cennet elbiseleri dersin!

  • از بن دندان برویاند شکر ** تا بدانی قوت حکم قدر
  • Dişlerinin dibinden şeker bitirir... bu suretle kaderin hükmünü anlar bilirsin!

  • پس به دندان بی‌گناهان را مگز ** فکر کن از ضربت نامحترز 2815
  • Şu halde dişlerinle suçsuzları ısırma... çekinemeyeceğin, kurtulamayacağın silleyi düşün.

  • نیل را بر قبطیان حق خون کند ** سبطیان را از بلا محصون کند
  • Tanrı Nil’i Kıpti’lere kan haline getirdi... İsrail oğullarını da belâdan korudu.

  • تا بدانی پیش حق تمییز هست ** در میان هوشیار راه و مست
  • Buna bak da Tanrının yoldaki aklı başında kişiyle sarhoşu ayırt ettiğini anla.

  • نیل تمییز از خدا آموختست ** که گشاد آن را و این را سخت بست
  • Nil bu ayırt edişi Tanrıdan öğrendi de buna ihsanlarda bulundu, öbürünü sıkıca bağladı.

  • لطف او عاقل کند مر نیل را ** قهر او ابله کند قابیل را
  • Tanrı lûtfu, Nil’e akıl verdi... kahrı ise Kabil’i sersemleştirdi.

  • در جمادات از کرم عقل آفرید ** عقل از عاقل به قهر خود برید 2820
  • Keremiyle cansız şeylerde akıl yarattı... kahrı ile akıllının aklını aldı.

  • در جماد از لطف عقلی شد پدید ** وز نکال از عاقلان دانش رمید
  • Lûtfuyla cansız şeyde akıl peydahlandı... kahrı ile bilgi akıllardan kaçtı!

  • عقل چون باران به امر آنجا بریخت ** عقل این سو خشم حق دید و گریخت
  • Emriyle oraya yağmur gibi akıl yağdı... bunun aklıysa Tanrı hışmını görüp kaçtı gitti!

  • ابر و خورشید و مه و نجم بلند ** جمله بر ترتیب آیند و روند
  • Bulut, güneş, ay ve yücelerdeki yıldızlar... hepsi de bir nizamla gelirler, giderler.

  • هر یکی ناید مگر در وقت خویش ** که نه پس ماند ز هنگام و نه پیش
  • Her biri, ancak vaktinde gelir... vaktini ne geciktirir, ne de erken gelip çatar.

  • چون نکردی فهم این را ز انبیا ** دانش آوردند در سنگ و عصا 2825
  • Bunu nasıl oldu da peygamberlerden anlamadın sen?Onlar, taşa sopaya bilgi ihsan ettiler.

  • تا جمادات دگر را بی لباس ** چون عصا و سنگ داری از قیاس
  • Bunları gör de diğer cansız şeyleri de şüphesiz bir halde sopaya, taşa kıyas et!

  • طاعت سنگ و عصا ظاهر شود ** وز جمادات دگر مخبر شود
  • Taşla sopanın itaati meydana çıkar, görünürde öbür cansız şeylerin halinde de haber verir...

  • که ز یزدان آگهیم و طایعیم ** ما همه نی اتفاقی ضایعیم
  • Onlar da “Biz, Tanrı’yı biliriz, ona itaat ederiz... hepimiz de tesadüfen halk edilmiş abes şeyler değiliz” derler.

  • هم‌چو آب نیل دانی وقت غرق ** کو میان هر دو امت کرد فرق
  • Nil suyuna bak da anla... boğarken iki ümmetin arasını ayırt etti ya!

  • چون زمین دانیش دانا وقت خسف ** در حق قارون که قهرش کرد و نسف 2830
  • Yer, nasıl Karun’u kahredip sömürdü; onu nasıl bildiyse Nil’i de öyle bilgi sahibi bil.

  • چون قمر که امر بشنید و شتافت ** پس دو نیمه گشت بر چرخ و شکافت
  • Ay da öyle... emri duyunca derhal gökyüzünde yarıldı, ikiye bölündü ya.

  • چون درخت و سنگ کاندر هر مقام ** مصطفی را کرده ظاهرالسلام
  • Nerede bir ağaç ve taş varsa Mustafa’yı görünce apaçık selâm verdi ya! İşte cansızların hepsini de böyle bil, böyle tanı!

  • جواب دهری کی منکر الوهیت است و عالم را قدیم می‌گوید
  • Tanrı varlığını inkâr eden ve âleme evvel, yok diyen Dehri’ye cevap

  • دی یکی می‌گفت عالم حادثست ** فانیست این چرخ و حقش وارثست
  • Dün birisi, âlem, sonradan yaratıldı... bu gökyüzü fânidir, vârisi Hak’dır diyordu.

  • فلسفیی گفت چون دانی حدوث ** حادثی ابر چون داند غیوث
  • Bir filozof dedi ki: Sonradan yaratıldığını nasıl biliyorsun? Yağmur,bulutun sonradan yaratıldığını nasıl bilir?

  • ذره‌ای خود نیستی از انقلاب ** تو چه می‌دانی حدوث آفتاب 2835
  • Bu değişip duran âlemden sen, bir zerre bile değilsin... öyle olduğu halde güneşin sonradan yaratıldığını ne bilirsin ki?

  • کرمکی کاندر حدث باشد دفین ** کی بداند آخر و بدو زمین
  • Pislik içinde gömülü olan bir kurtcağız, yeryüzünün evvelini, sonunu nereden bilecek?

  • این به تقلید از پدر بشنیده‌ای ** از حماقت اندرین پیچیده‌ای
  • Sen bu sözü babandan duydun... taklitle aptallığından ona sarıldın?

  • چیست برهان بر حدوث این بگو ** ورنه خامش کن فزون گویی مجو
  • Sonradan yaratıldığına delil nedir? söyle; yoksa sus, fazla söylenmeye kalkma!

  • گفت دیدم اندرین بحث عمیق ** بحث می‌کردند روزی دو فریق
  • Adam dedi ki: Bu derin denizde bir gün iki bölük halkın bahse giriştiklerini gördüm.

  • در جدال و در خصام و در ستوه ** گشت هنگامه بر آن دو کس گروه 2840
  • Onlar çekişir bahsederken halk onların başına üşüştü.

  • من به سوی جمع هنگامه شدم ** اطلاع از حال ایشان بستدم
  • Ben de kalabalığın arasına karıştım, onların sözlerini, hallerini anlamak için durdum, bekledim.