جز به دست خود مبرم پا و سر ** که ازین دستم نه از دست دگر

از جدایی باز می‌رانی سخن ** هر چه خواهی کن ولیکن این مکن

در سخن آباد این دم راه شد ** گفت امکان نیست چون بیگاه شد

پوستها گفتیم و مغز آمد دفین ** گر بمانیم این نماند همچنین

رد کردن معشوقه عذر عاشق را و تلبیس او را در روی او مالیدن

در جوابش بر گشاد آن یار لب ** کز سوی ما روز سوی تست شب 320

حیله‌های تیره اندر داوری ** پیش بینایان چرا می‌آوری

هر چه در دل داری از مکر و رموز ** پیش ما رسواست و پیدا هم‌چو روز

گر بپوشیمش ز بنده‌پروری ** تو چرا بی‌رویی از حد می‌بری

از پدر آموز که آدم در گناه ** خوش فرود آمد به سوی پایگاه

چون بدید آن عالم الاسرار را ** بر دو پا استاد استغفار را 325

بر سر خاکستر انده نشست ** از بهانه شاخ تا شاخی نجست

ربنا انا ظلمنا گفت و بس ** چونک جانداران بدید از پیش و پس

دید جانداران پنهان هم‌چو جان ** دورباش هر یکی تا آسمان

که هلا پیش سلیمان مور باش ** تا بنشکافد ترا این دورباش

جز مقام راستی یک دم مه‌ایست ** هیچ لالا مرد را چون چشم نیست 330

کور اگر از پند پالوده شود ** هر دمی او باز آلوده شود

آدما تو نیستی کور از نظر ** لیک اذا جاء القضا عمی البصر

عمرها باید به نادر گاه‌گاه ** تا که بینا از قضا افتد به چاه

کور را خود این قضا همراه اوست ** که مرورا اوفتادن طبع و خوست

در حدث افتد نداند بوی چیست ** از منست این بوی یا ز آلودگیست 335

ور کسی بر وی کند مشکی نثار ** هم ز خود داند نه از احسان یار

پس دو چشم روشن ای صاحب‌نظر ** مر ترا صد مادرست و صد پدر

خاصه چشم دل آن هفتاد توست ** وین دو چشم حس خوشه‌چین اوست

ای دریغا ره‌زنان بنشسته‌اند ** صد گره زیر زبانم بسته‌اند

پای‌بسته چون رود خوش راهوار ** بس گران بندیست این معذور دار 340

این سخن اشکسته می‌آید دلا ** کین سخن درست غیرت آسیا

در اگر چه خرد و اشکسته شود ** توتیای دیده‌ی خسته شود

ای در از اشکست خود بر سر مزن ** کز شکستن روشنی خواهی شدن

همچنین اشکسته بسته گفتنیست ** حق کند آخر درستش کو غنیست

گندم ار بشکست و از هم در سکست ** بر دکان آمد که نک نان درست 345

تو هم ای عاشق چو جرمت گشت فاش ** آب و روغن ترک کن اشکسته باش

آنک فرزندان خاص آدم‌اند ** نفحه‌ی انا ظلمنا می‌دمند

حاجت خود عرضه کن حجت مگو ** هم‌چو ابلیس لعین سخت‌رو

سخت‌رویی گر ورا شد عیب‌پوش ** در ستیز و سخت‌رویی رو بکوش

آن ابوجهل از پیمبر معجزی ** خواست هم‌چون کینه‌ور ترکی غزی 350

لیک آن صدیق حق معجز نخواست ** گفت این رو خود نگوید جز که راست

کی رسد هم‌چون توی را کز منی ** امتحان هم‌چو من یاری کنی

گفتن آن جهود علی را کرم الله وجهه کی اگر اعتماد داری بر حافظی حق از سر این کوشک خود را در انداز و جواب گفتن امیرالمومنین او را

مرتضی را گفت روزی یک عنود ** کو ز تعظیم خدا آگه نبود

بر سر بامی و قصری بس بلند ** حفظ حق را واقفی ای هوشمند

گفت آری او حفیظست و غنی ** هستی ما را ز طفلی و منی 355

گفت خود را اندر افکن هین ز بام ** اعتمادی کن بحفظ حق تمام

تا یقین گرددمرا ایقان تو ** و اعتقاد خوب با برهان تو

پس امیرش گفت خامش کن برو ** تا نگردد جانت زین جرات گرو

کی رسد مر بنده را که با خدا ** آزمایش پیش آرد ز ابتلا

بنده را کی زهره باشد کز فضول ** امتحان حق کند ای گیج گول 360

آن خدا را می‌رسد کو امتحان ** پیش آرد هر دمی با بندگان

تا به ما ما را نماید آشکار ** که چه داریم از عقیده در سرار

هیچ آدم گفت حق را که ترا ** امتحان کردم درین جرم و خطا

تا ببینم غایت حلمت شها ** اه کرا باشد مجال این کرا

عقل تو از بس که آمد خیره‌سر ** هست عذرت از گناه تو بتر 365