چون بدان آسیب در جست آمدند ** پیش پاشان می‌نهد هر روز بند

چون در افکندش بجست و جوی کار ** بعد از آن در بست که کابین بیار

هم بر آن بو می‌تنند و می‌روند ** هر دمی راجی و آیس می‌شوند

هر کسی را هست اومید بری ** که گشادندش در آن روزی دری 50

باز در بستندش و آن درپرست ** بر همان اومید آتش پا شدست

چون درآمد خوش در آن باغ آن جوان ** خود فرو شد پا به گنجش ناگهان

مر عسس را ساخته یزدان سبب ** تا ز بیم او دود در باغ شب

بیند آن معشوقه را او با چراغ ** طالب انگشتری در جوی باغ

پس قرین می‌کرد از ذوق آن نفس ** با ثنای حق دعای آن عسس 55

که زیان کردم عسس را از گریز ** بیست چندان سیم و زر بر وی بریز

از عوانی مر ورا آزاد کن ** آنچنان که شادم او را شاد کن

سعد دارش این جهان و آن جهان ** از عوانی و سگی‌اش وا رهان

گرچه خوی آن عوان هست ای خدا ** که هماره خلق را خواهد بلا

گر خبر آید که شه جرمی نهاد ** بر مسلمانان شود او زفت و شاد 60

ور خبر آید که شه رحمت نمود ** از مسلمانان فکند آن را به جود

ماتمی در جان او افتد از آن ** صد چنین ادبارها دارد عوان

او عوان را در دعا در می‌کشید ** کز عوان او را چنان راحت رسید

بر همه زهر و برو تریاق بود ** آن عوان پیوند آن مشتاق بود

پس بد مطلق نباشد در جهان ** بد به نسبت باشد این را هم بدان 65

در زمانه هیچ زهر و قند نیست ** که یکی را پا دگر را بند نیست

مر یکی را پا دگر را پای‌بند ** مر یکی را زهر و بر دیگر چو قند

زهر مار آن مار را باشد حیات ** نسبتش با آدمی باشد ممات

خلق آبی را بود دریا چو باغ ** خلق خاکی را بود آن مرگ و داغ

همچنین بر می‌شمر ای مرد کار ** نسبت این از یکی کس تا هزار 70

زید اندر حق آن شیطان بود ** در حق شخصی دگر سلطان بود

آن بگوید زید صدیق سنیست ** وین بگوید زید گبر کشتنیست

زيد يك ذات است بر آن يك جنان ** او بر اين ديگر همه رنج و زيان

گر تو خواهی کو ترا باشد شکر ** پس ورا از چشم عشاقش نگر

منگر از چشم خودت آن خوب را ** بین به چشم طالبان مطلوب را 75

چشم خود بر بند زان خوش‌چشم تو ** عاریت کن چشم از عشاق او

بلک ازو کن عاریت چشم و نظر ** پس ز چشم او بروی او نگر

تا شوی آمن ز سیری و ملال ** گفت کان الله له زین ذوالجلال

چشم او من باشم و دست و دلش ** تا رهد از مدبریها مقبلش

هر چه مکرو هست چون شد او دلیل ** سوی محبوبت حبیبست و خلیل 80

حکایت آن واعظ کی هر آغاز تذکیر دعای ظالمان و سخت‌دلان و بی‌اعتقادان کردی

آن یکی واعظ چو بر تخت آمدی ** قاطعان راه را داعی شدی

دست برمی‌داشت یا رب رحم ران ** بر بدان و مفسدان و طاغیان

بر همه تسخرکنان اهل خیر ** برهمه کافردلان و اهل دیر

می‌نکردی او دعا بر اصفیا ** می‌نکردی جز خبیثان را دعا

مر ورا گفتند کین معهود نیست ** دعوت اهل ضلالت جود نیست 85

گفت نیکویی ازینها دیده‌ام ** من دعاشان زین سبب بگزیده‌ام

خبث و ظلم و جور چندان ساختند ** که مرا از شر به خیر انداختند

هر گهی که رو به دنیا کردمی ** من ازیشان زخم و ضربت خوردمی

کردمی از زخم آن جانب پناه ** باز آوردندمی گرگان به راه

چون سبب‌ساز صلاح من شدند ** پس دعاشان بر منست ای هوشمند 90

بنده می‌نالد به حق از درد و نیش ** صد شکایت می‌کند از رنج خویش

حق همی گوید که آخر رنج و درد ** مر ترا لابه کنان و راست کرد

این گله زان نعمتی کن کت زند ** از در ما دور و مطرودت کند

در حقیقت هر عدو داروی تست ** کیمیا و نافع و دلجوی تست

که ازو اندر گریزی در خلا ** استعانت جویی از لطف خدا 95

در حقیقت دوستانت دشمن‌اند ** که ز حضرت دور و مشغولت کنند