Görgü ve anlayışı olmadığından tilkinin hilesi, onu kandırdı.
حرص خوردن آنچنان کردش ذلیل ** که زبونش گشت با پانصد دلیل
Yemek hırsı onu öyle bir alçaktı ki beş yüz delili olmakla beraber tilkiye zebun oldu.
حکایت آن مخنث و پرسیدن لوطی ازو در حالت لواطه کی این خنجر از بهر چیست گفت از برای آنک هر کی با من بد اندیشد اشکمش بشکافم لوطی بر سر او آمد شد می‌کرد و می‌گفت الحمدلله کی من بد نمی‌اندیشم با تو «بیت من بیت نیست اقلیمست هزل من هزل نیست تعلیمست» ان الله یستحیی ان یضرب مثلا ما بعوضة فما فوقها ای فما فوقها فی تغییر النفوس بالانکار ان ما ذا ا راد الله بهذا مثلا و آنگه جواب می‌فرماید کی این خواستم یضل به کثیرا و یهدی به کثیرا کی هر فتنه‌ای هم‌چون میزانست بسیاران ازو سرخ‌رو شوند و بسیاران بی‌مراد شوند و لو تاملت فیه قلیلا وجدت من نتایجه الشریفة کثیرا
Adamın biri bir oğlana kötülükte bulunurken oğlanın belindeki hançeri görüp "Bu neden," diye sordu. Çocuk, "Birisi benim hakkımda kötü düşünceye saplanırsa onunla karnını deşerim" dedi. Oğlancı adam, hem işin beceriyor, hem de Şükür Tanrı'ya ki ben sana kötülük düşünmüyorum diyordu. "Benim beytim, beyit değil, bir ülkedir* Alayım, alay değil, bir şey öğretmektir." "Şüphe yok ki Tanrı ne sivrisineği örnek getirmeden utanır, ne ondan üstün olanları." Yani ondan üstün olanların inkâr yüzünden ruhlarının değişmesini, denemiştir. Kâfirler "Tanrı bu örnekle neyi murat ediyor yani?" derler. Bu söze cevap olarak da "Bununla birçoklarını azdırıp sapıtmak, birçoklarını da doğru yola götürmek diler" buyurur. Çünkü her sınama, teraziye benzer. Çoklarının o vasıtayla yüzü kızarır, benizlerine kan gelir, çok kişiler de muratlarına eremez, mahrum olurlar. Bu hususta azıcık düsünsen yüce sonuçlarından çoğunu bulursun
کنده‌ای را لوطیی در خانه برد ** سرنگون افکندش و در وی فشرد
Bir oğlancı, evine bir oğlan götürdü. Onu baş aşağı edip düzmeye koyuldu.
بر میانش خنجری دید آن لعین ** پس بگفتش بر میانت چیست این
Bu sırada o mel'un çocuğun belinde bir hançer gördü. Dedi ki: Belindeki ne?
گفت آنک با من ار یک بدمنش ** بد بیندیشد بدرم اشکمش
Oğlan, kötü düşünceli biri hakkımda kötü bir düşünceye kapılırsa bununla karnını deşeceğim diye cevap verdi.
گفت لوطی حمد لله را که من ** بد نه اندیشیده‌ام با تو به فن 2500
Oğlancı, Tanrı'ya hamdolsun dedi, iyi ki ben sana bir hile yapıp kötü bir düşünceye kapılmadım.
چون که مردی نیست خنجرها چه سود ** چون نباشد دل ندارد سود خود
Sende adamlık olmadıktan sonra hançerlerin ne faydası var? Yürek olmadıktan sonra bunda ne fayda var ki?
از علی میراث داری ذوالفقار ** بازوی شیر خدا هستت بیار
Tutalım Aliden Zülfikar'ı miras aldın, Tanrı aslanındaki kol, sende de varsa göster.
گر فسونی یاد داری از مسیح ** کو لب و دندان عیسی ای قبیح
Mesih'ten bir nefes bellediğini farzedelim, İsa'nın dudağı, dişi nerde ki a çirkin adam?
کشتیی سازی ز توزیع و فتوح ** کو یکی ملاح کشتی هم‌چو نوح
Kazanmak, bir şeyler elde etmek için diyelim ki bir gemi yaptın, Nuh gibi bir gemi kaptanı hani?
بت شکستی گیرم ابراهیم‌وار ** کو بت تن را فدی کردن بنار 2505
Tutalım ki İbrahim gibi put kırıyorsun, beden putunu onun gibi ateş içine atış nerde?
گر دلیلت هست اندر فعل آر ** تیغ چوبین را بدان کن ذوالفقار
Delilin varsa meydana çıkar da tahta kılıcı bile o delille Zülfikar haline getir.
آن دلیلی که ترا مانع شود ** از عمل آن نقمت صانع بود
Bir delil, seni amelden alıkorsa o Tanrının gazabıdır.
خایفان راه را کردی دلیر ** از همه لرزان‌تری تو زیر زیر
Yolda korkanları kuvvetli bir hale getirdin ama sen hepsinden fazla korkmada, hepsinden ziyade tirtir titremedesin.
بر همه درس توکل می‌کنی ** در هوا تو پشه را رگ می‌زنی