عشق صورتها بسازد در فراق ** نامصور سر کند وقت تلاق

Aşk,ayrılık aleminde suretler düzer.Fakat insan,hakiki sevgiliyle buluştu mu tasavvur bile edilmiyen,tasvire bile sığmayan hakikat meydana çıkar da,

که منم آن اصل اصل هوش و مست ** بر صور آن حسن عکس ما بدست

Der ki:Aklın ve akıllının da aslının aslı benim,sarhoşun da.Suretlerdeki o güzellik,bizim aksimizdir.

پرده‌ها را این زمان برداشتم ** حسن را بی‌واسطه بفراشتم

Şimdi perdelerini kaldırarak,güzelliğimizi vasıtasız gösterdik.

زانک بس با عکس من در بافتی ** قوت تجرید ذاتم یافتی 3280

Çünkü benim aksimle çok uğraştın,nihayet zatının tecrit kuvvetini buldun.

چون ازین سو جذبه‌ی من شد روان ** او کشش را می‌نبیند در میان

Bu taraftan benim cezbem gelince Hıristiyan,arada papazı görmez.

مغفرت می‌خواهد از جرم و خطا ** از پس آن پرده از لطف خدا

Halbuki o,papaz perdesinin ardındaki Tanrı lutfundan bağışlanmasını,o lutuftan cürüm ve hatanın yargılanmasını,diler.

چون ز سنگی چشمه‌ای جاری شود ** سنگ اندر چشمه متواری شود

Bir taştan bir kaynak çıkıp aksa taş,artık o akar suyun içinde gizli kalır.

کس نخواهد بعد از آن او را حجر ** زانک جاری شد از آن سنگ آن گهر

Ondan sonra artık kimse ona taş demez.Çünkü o taştan o inci çıkıp akmaktadır.

کاسه‌ها دان این صور را واندرو ** آنچ حق ریزد بدان گیرد علو 3285

Bu suretleri kaseler bil.Bu kaselere,Hak ne dökerse o dolar.

گفتن خویشاوندان مجنون را کی حسن لیلی باندازه‌ایست چندان نیست ازو نغزتر در شهر ما بسیارست یکی و دو و ده بر تو عرضه کنیم اختیار کن ما را و خود را وا رهان و جواب گفتن مجنون ایشان را

Mecnun'a akrabasının "Leyla'nın güzelliği pek o kadar fazla değil. Şehrimizde ondan daha güzel nice kızlar var. Sana bir tanesini,iki tanesini gösterelim de içlerinden birini seç,bizi de bu dertten kurtar,kendini de"demeleri.Mecnun'un onlara cevap vermesi.

ابلهان گفتند مجنون را ز جهل ** حسن لیلی نیست چندان هست سهل

Ahmaklar, bilgisizliklerinden Mecnun'a dediler ki:Leyla,pek o kadar ahım şahım bir şey değil.

بهتر از وی صد هزاران دلربا ** هست هم‌چون ماه اندر شهر ما

Şehrimizde ondan daha güzel ay gibi yüz binlerce kız var.

گفت صورت کوزه است و حسن می ** می خدایم می‌دهد از نقش وی

Mecnun dedi ki:Suret testidir,güzellik şarap,Tanrı,bana onun suretinden şarap içirmede.

مر شما را سرکه داد از کوزه‌اش ** تا نباشد عشق اوتان گوش کش

Halbuki onun testisinde size sirke verdi de onun için onun sevgisi,sizin kulağınızı tutup çekmede.

از یکی کوزه دهد زهر و عسل ** هر یکی را دست حق عز و جل 3290

Tanrı,bir testiden hem zehir verir,hem bal.Onu,buna veren de ulu Tanrı'dır,bunu,şuna veren de.

کوزه می‌بینی ولیکن آب شراب ** روی ننماید به چشم ناصواب

Testiyi görüyorsun ama o şarap,doğru olmayan göze görünmez.

قاصرات الطرف باشد ذوق جان ** جز به خصم خود بنماید نشان

Can zevki,ehlinden başkasını bakmaz,hısmından başkasına nişane vermez.

قاصرات الطرف آمد آن مدام ** وین حجاب ظرفها هم‌چون خیام

O şarap,ehlinden başkasını görmez.Şu zarf hicapleriyse onu gizliyen çadırlara benzer.

هست دریا خیمه‌ای در وی حیات ** بط را لیکن کلاغان را ممات

O deniz,bir çadırdır ki onun içinde kaz yaşar.Fakat kuzgunlar ölürler.

زهر باشد مار را هم قوت و برگ ** غیر او را زهر او دردست و مرگ 3295

Zehir,yılana gıdadır,azıktır.Ondan başkasınaysa yılanın zehiri,derttir,ölümdür.

صورت هر نعمتی و محنتی ** هست این را دوزخ آن را جنتی

Her nimetin,her mihnetin suresi,bana cennettir,ona cehennem.

پس همه اجسام و اشیا تبصرون ** واندرو قوتست و سم لاتبصرون

Şu halde gördüğünüz bütün cisimlerle bütün eşyada hem gıda vardır,hem zehir,fakat siz görmezsiniz.

هست هر جسمی چو کاسه و کوزه‌ای ** اندرو هم قوت و هم دلسوزه‌ای

Her cisim,bir kaseye,bir testiye benzer.Onda hem gıda vardır,hem gönül yakıcı bir hassa.

کاسه پیدا اندرو پنهان رغد ** طاعمش داند کزان چه می‌خورد

Kase meydandadır,içindeki gıda gizli.O kaseden ne yediğini,yalnız yiyen bilir.

صورت یوسف چو جامی بود خوب ** زان پدر می‌خورد صد باده‌ی طروب 3300

Yusuf'un sureti,güzel bir kadehti.Babası o kadehten yüzlerce neşe şarabı içerdi.

باز اخوان را از آن زهراب بود ** کان دریشان خشم و کینه می‌فزود

Fakat kardeşleri,ondan zehirli bir su içtiler de bu yüzden öfkeleri,kinleri arttı.

باز از وی مر زلیخا را سکر ** می‌کشید از عشق افیونی دگر

Sonra yine Zeliha,şekerler yedi,aşktan bir başka çeşit afyon yuttu.

غیر آنچ بود مر یعقوب را ** بود از یوسف غذا آن خوب را

O güzel,Yusuf'tan Yakub'un aldığı gıdadan başka türlü bir gıda aldı.

گونه‌گونه شربت و کوزه یکی ** تا نماند در می غیبت شکی

Çeşit çeşit şerbetler,fakat testi bir.Bu suretle de gayb alemine ait hiçbir şüphen kalmaz ya.

باده از غیبست و کوزه زین جهان ** کوزه پیدا باده در وی بس نهان 3305

Şarap gayb alemindendir,testi bu cihandan,Testi meydandadır,içindeki şarap,gizliden gizli.

بس نهان از دیده‌ی نامحرمان ** لیک بر محرم هویدا و عیان

Namahremlerin gözlerinden pek gizli ama mahremlere meydanda,apaçık

یا الهی سکرت ابصارنا ** فاعف عنا اثقلت اوزارنا

Tanrım,gözlerimiz sarhoş bir hale geldi.Yüklerimiz sırtımızı ağırlaştırdı,büktü.Sen bizi affet.

یا خفیا قد ملات الخافقین ** قد علوت فوق نور المشرقین

Ey gizli Tanrı,o alemde de doldun,bu aleme de.Doğu nurunun da üstüne yüceldin,batı nurunun da.

انت سر کاشف اسرارنا ** انت فجر مفجر انهارنا

Sen,bir sırsın ki sırrımızı açığa vurur,bilirsin.Sen bir fecirsin,kin nehirlerimizi kaynatır akıtırsın.

یا خفی الذات محسوس العطا ** انت کالماء و نحن کالرحا 3310

Ey zatı gizli,ihsanı duyulur Tanrı,sen su gibisin,biz değirmen taşına benzeriz.

انت کالریح و نحن کالغبار ** تختفی الریح و غبراها جهار

Sen yel gibisin,biz toz gibi.Yeli gizlersin de tozu meydandadır.

تو بهاری ما چو باغ سبز خوش ** او نهان و آشکارا بخششش

Sen bir baharsın,biz bağ gibi yemyeşil,hoş bir haldeyiz.O gizlidir,ihsanı aşikar.

تو چو جانی ما مثال دست و پا ** قبض و بسط دست از جان شد روا

Sen can gibisin,biz ele,ayağa benzeriz.Elin tutup koyvermesi,can vasıtasiyledir.

تو چو عقلی ما مثال این زبان ** این زبان از عقل دارد این بیان

Sen akıl gibisin,biz şu dile benzeriz.Bu dil,şu anlatışı akıldan alır,akıldan beller.

تو مثال شادی و ما خنده‌ایم ** که نتیجه‌ی شادی فرخنده‌ایم 3315

Sen sevinç gibisin,biz gülme gibi.Yani sevincin sonu güler,neşeleniriz.

جنبش ما هر دمی خود اشهدست ** که گواه ذوالجلال سرمدست

Bizim hareketimiz,her an sana bir tanıklık vermede;ululuk ıssı Tanrı'ya bir tanıktır.

گردش سنگ آسیا در اضطراب ** اشهد آمد بر وجود جوی آب

Değirmen taşının ıstıraplarla dönüşü de,suyun varlığına tanıktır.

ای برون از وهم و قال و قیل من ** خاک بر فرق من و تمثیل من

Ey benim vehnimden,dedikodumdan dışarı olan Tanrı,toprak benim de başıma,getirdiğim örneğin de başına!

بنده نشکیبد ز تصویر خوشت ** هر دمت گوید که جانم مفرشت

Kul,sabredemez,güzel güzel tasvirlerde bulunur.Her an sana,canım,ayaklarının altına yayılmış döşemedir.

هم‌چو آن چوپان که می‌گفت ای خدا ** پیش چوپان و محب خود بیا 3320

Hani o çoban gibi.O da yarabbi,seni arayan çobana gel.

تا شپش جویم من از پیراهنت ** چارقت دوزم ببوسم دامنت

Gel de gömleğindeki bitleri ayıklıyayım,kırayım.Çarığımı dikeyim,eteğini öpeyim diyordu ya.

کس نبودش در هوا و عشق جفت ** لیک قاصر بود از تسبیح و گفت

Kimse aşk ve muhabbette ona eş olamazdı,fakat Tanrı'yı tesbih etmeyi,ona söz söylemeyi bilmiyordu.

عشق او خرگاه بر گردون زده ** جان سگ خرگاه آن چوپان شده

Onun aşkı,gökyüzüne çadır kurmuştu.Köpeğe benzeyen can,o çobanın önünde bir köpek kesilmişti.

چونک بحر عشق یزدان جوش زد ** بر دل او زد ترا بر گوش زد

Tanrı aşkının denizi coşunca onun gönlüne vurdu,senin kulağına değdi.

حکایت جوحی کی چادر پوشید و در وعظ میان زنان نشست و حرکتی کرد زنی او را بشناخت کی مردست نعره‌ای زد

Cuha'nın çarşaf giyip kadınlar arasına karışarak vaz dinlemesi ve bir harekette bulunması yüzünden kadının birinin onu tanıyıp erkektir diye nara atması.

واعظی بد بس گزیده در بیان ** زیر منبر جمع مردان و زنان 3325

Sözü kuvvetli,cerbezesi yerinde bir vazeden vardı.Mimbere çıkmış vaız ediyordu.Kadın,erkek herkes mimberin dibine toplanmıştı.

رفت جوحی چادر و روبند ساخت ** در میان آن زنان شد ناشناخت

Cuha da bir çarşaf giyip yüzünü örttü,kadınlar arasına karıştı.Kimse onu tanımıyordu.