English    Türkçe    فارسی   

5
3388-3437

  • گر به مال و ملک و ثروت فردمی  ** من دهانت را پر از زر کردمی 
  • Malda,mülkte,zenginlikte tek bir kişi olsaydım ağzını altınla doldururdum.

  • هست ایمان شما زرق و مجاز  ** راه‌زن هم‌چون که آن بانگ نماز 
  • İşte sizin imanınız da bunun gibi riya,geçici bir şey.O ezan gibi yol kesici.

  • لیک از ایمان و صدق بایزید  ** چند حسرت در دل و جانم رسید  3390
  • Fakat Bayezid'in imanına,onun doğruluğuna karşı gönlümde nice hasret var.

  • هم‌چو آن زن کو جماع خر بدید  ** گفت آوه چیست این فحل فرید 
  • Hani şu kadın gibi..Eşeğin çiftleşmesini gördü de dedi ki:Amanın,şu tek erkeğe bakın!

  • گر جماع اینست بردند این خران  ** بر کس ما می‌ریند این شوهران 
  • Çiftleşme buysa bizim kocalarımız,bizimle çiftleşmiyorlar,içimize aptes bozuyorlar.

  • داد جمله داد ایمان بایزید  ** آفرینها بر چنین شیر فرید 
  • Bayezid,imanın bütün şartlarını haiz..Aferinler olsun bunun gibi tek aslana!

  • قطره‌ای ز ایمانش در بحر ار رود  ** بحر اندر قطره‌اش غرقه شود 
  • Onun imanının bir katrası denize gitse deniz,o katrada gark olur.

  • هم‌چو ز آتش ذره‌ای در بیشه‌ها  ** اندر آن ذره شود بیشه فنا  3395
  • Nitekim bir zerrecik ateş,ormanlara düşse o zerre,bütün ormanları yakar,yok eder.

  • چون خیالی در دل شه یا سپاه  ** کرد اندر جنگ خصمان را تباه 
  • Padişahın,yahut ordunun gönlündeki hayal gibi.O hayal de hayaldir ama savaşta düşmanları mahveder.

  • یک ستاره در محمد رخ نمود  ** تا فنا شد گوهر گبر و جهود 
  • Muhammed'in yüzünde bir yıldızdır parladı,kafirlerin,çıfıtların gevherleri yok oldu.

  • آنک ایمان یافت رفت اندر امان  ** کفرهای باقیان شد دو گمان 
  • İmana erişen aman buldu,imana gelmiyenlerin şüphesi iki kat oldu.

  • کفر صرف اولین باری نماند  ** یا مسلمانی و یا بیمی نشاند 
  • Önce gelenlerin halis küfrü kalmadı da yerini ya müslümanlık tuttu,ya korku..

  • این به حیله آب و روغن کردنیست  ** این مثلها کفو ذره‌ی نور نیست  3400
  • Bu da hileyle suyu yağa karıştırmaktır.Bu örnekler,nurun zerresine eşit olamaz.

  • ذره نبود جز حقیری منجسم  ** ذره نبود شارق لا ینقسم 
  • Zerre,bir cisimden ayrılmış,küçücük bir parçadan başka bir şey değildir.Zerre,taksim kabul etmiyen güneş olamaz ki.

  • گفتن ذره مرادی دان خفی  ** محرم دریا نه‌ای این دم کفی 
  • Zerre demekte bil ki gizli bir muradım var.Sen,denize mahrem değilsin,ancak köpüksün şimdi.

  • آفتاب نیر ایمان شیخ  ** گر نماید رخ ز شرق جان شیخ 
  • Şeyhin parlak iman güneşi,şeyhin can doğusundan yüz gösterse,

  • جمله پستی گنج گیرد تا ثری  ** جمله بالا خلد گیرد اخضری 
  • Bütün aşağılık alemi ta yerin dibine kadar hazine kesilir,bütün yücelikler alemi,yemyeşil cennete döner.

  • او یکی جان دارد از نور منیر  ** او یکی تن دارد از خاک حقیر  3405
  • Onun aydın nurdan bir canı var.Hor hakir topraktan bir bedeni.

  • ای عجب اینست او یا آن بگو  ** که بماندم اندرین مشکل عمو 
  • Şaştım kaldım,acaba o,bu mu,yoksa o mu?Söyle,bu işte müşküle düştüm.

  • گر وی اینست ای برادر چیست آن  ** پر شده از نور او هفت آسمان 
  • Kardeş,eğer o,bu ise o nedir ki yedi kat gök,onun nuriyle dolmuş.

  • ور وی آنست این بدن ای دوست چیست  ** ای عجب زین دو کدامین است و کیست 
  • Yok..o,bu değilse dostum,şu beden nedir öyleyse?Acaba bu ikisinden hangisi,o kim?

  • حکایت آن زن کی گفت شوهر را کی گوشت را گربه خورد شوهر گربه را به ترازو بر کشید گربه نیم من برآمد گفت ای زن گوشت نیم من بود و افزون اگر این گوشتست گربه کو و اگر این گربه است گوشت کو 
  • Bir kadının,kocasına eti kedi yedi demesi,kocasının,kediyi terazide tartması,kedinin yarım batman gelmesi üzerine a kadın,et yarım batmandı,biraz da fazlaydı.Eğer bu etse kedi nerde,yok,bu kediyse et hani demesi.

  • بود مردی کدخدا او را زنی  ** سخت طناز و پلید و ره‌زنی 
  • Bir adamın bir karısı vardı. Pek hilebaz,pek kötü huylu ve yol kesici bir kadındı.

  • هرچه آوردی تلف کردیش زن  ** مرد مضطر بود اندر تن زدن  3410
  • Adam,eve ne getirirse harcar,telef ederdi. Adam da sesini çıkarmazdı.

  • بهر مهمان گوشت آورد آن معیل  ** سوی خانه با دو صد جهد طویل 
  • Bir gün adam,konuğunu ağırlamak için yüzlerce sıkıntıyla biraz et aldı,eve getirdi.

  • زن بخوردش با کباب و با شراب  ** مرد آمد گفت دفع ناصواب 
  • Kadın onu kebap edip şarapla sildi,süpürdü.Adam gelince de düzensiz sözlerle hileye başladı.

  • مرد گفتش گوشت کو مهمان رسید  ** پیش مهمان لوت می‌باید کشید 
  • Adam dedi ki:Konuk geldi.et nerde?Konuğa yemek çıkarmak lazım.

  • گفت زن این گربه خورد آن گوشت را  ** گوشت دیگر خر اگر باشد هلا 
  • Kadın eti şu kedi yedi,hadi git et al yine dedi.

  • گفت ای ایبک ترازو را بیار  ** گربه را من بر کشم اندر عیار  3415
  • Adam,Aybek dedi,teraziyi getir,şu kediyi bir tartayım.

  • بر کشیدش بود گربه نیم من  ** پس بگفت آن مرد کای محتال زن 
  • Terazi geldi,kediyi tarttı,yarım batman geldi.Bunun üzerine a hilebaz kadın dedi,

  • گوشت نیم من بود و افزون یک ستیر  ** هست گربه نیم‌من هم ای ستیر 
  • Et yarım batmandı,yarım okka kadar da fazlalığı olacak.Kedi de tam yarım batman geldi.

  • این اگر گربه‌ست پس آن گوشت کو  ** ور بود این گوشت گربه کو بجو 
  • Eğer bu,kediyse söyle,et nerede?Yok,bu etse hadi var,bucak bucak kediyi ara.

  • بایزید ار این بود آن روح چیست  ** ور وی آن روحست این تصویر کیست 
  • Bayezid de buysa o ruh nedir?O,o ruhsa şu suret kim?

  • حیرت اندر حیرتست ای یار من  ** این نه کار تست و نه هم کار من  3420
  • Dostum,hayretler içinde hayrete düştüm.Bu,ne senin işin,ne benim işim.

  • هر دو او باشد ولیک از ریع زرع  ** دانه باشد اصل و آن که پره فرع 
  • Her ikisi de odur.Fakat mahsulün aslı tanedir,o saman çöpü,feridir.

  • حکمت این اضداد را با هم ببست  ** ای قصاب این گردران با گردنست 
  • Tanrı hikmeti,bu zıtları birbiriyle kaynaştırdı.Ey kasap,şu oyluk eti,gerdanla beraber işte.

  • روح بی‌قالب نداند کار کرد  ** قالبت بی‌جان فسرده بود و سرد 
  • Ruh,bedensiz bir iş yapamaz.Kalıbın da ruhsuz soğur,donar.

  • قالبت پیدا و آن جانت نهان  ** راست شد زین هر دو اسباب جهان 
  • Kalıbın meydandadır da canın gizli.Alemin sebepleri de şu ikisinden düzelmiştir.

  • خاک را بر سر زنی سر نشکند  ** آب را بر سر زنی در نشکند  3425
  • Toprağı,bir adamın başına atarsan baş yarmaz.Suyu birinin başına atsan yine baş yarılmaz.

  • گر تو می‌خواهی که سر را بشکنی  ** آب را و خاک را بر هم زنی 
  • Baş yarmak istiyorsan suyla toprağı birbirine katıp kerpiç yapman gerek.

  • چون شکستی سر رود آبش به اصل  ** خاک سوی خاک آید روز فصل 
  • Baş yardın mı o kerpiçin suyu,aslına gider,ayrılış gününde toprak da toprağa kavuşur.

  • حکمتی که بود حق را ز ازدواج  ** گشت حاصل از نیاز و از لجاج 
  • Tanrı'nın suyla toprağı birleştirmesindeki hikmeti,niyazla,inattan hasıl olur.

  • باشد آنگه ازدواجات دگر  ** لا سمع اذن و لا عین بصر 
  • Ondan sonra daha başka birleşmeler meydana gelir ki onları ne kulak duymuştur,ne göz görmüştür.

  • گر شنیدی اذن کی ماندی اذن  ** یا کجا کردی دگر ضبط سخن  3430
  • Kulak duysaydı kulak olarak kalır, yahut artık başka sözleri duyabilir miydi?

  • گر بدیدی برف و یخ خورشید را  ** از یخی برداشتی اومید را 
  • Kar ve buz, güneşi görseydi buzluktan ümidini keser giderdi.

  • آب گشتی بی‌عروق و بی‌گره  ** ز آب داود هوا کردی زره 
  • Damarlarına, iliklerine kadar su kesilirdi de bava Davud'u, ondan zırh yapardı.

  • پس شدی درمان جان هر درخت  ** هر درختی از قدومش نیک‌بخت 
  • Her ağacın canına derman olurdu. Her ağaç, onun kudumiyle devlet bulurdu.

  • آن یخی بفسرده در خود مانده  ** لا مساسی با درختان خوانده 
  • Halbuki o donmuş buz, öylece kalakaldı da ağaçlara, bana dokunmayın demeye başladı.

  • لیس یالف لیس یلف جسمه  ** لیس الا شح نفس قسمه  3435
  • O buz gibi donup kalan adamın cismi de ne bir şeyle uyuşup birleşir, ne de bir şey, onunla uzlaşır.O, ancak kendi nefsinin hırsı peşindedir.

  • نیست ضایع زو شود تازه جگر  ** لیک نبود پیک و سلطان خضر 
  • O da faydasız değildir, ondan da ciğerler tazelenir. Fakat yeşillik çavuşu da değildir, yeşillik padişahı da değil.

  • ای ایاز استاره‌ی تو بس بلند  ** نیست هر برجی عبورش را پسند 
  • Eyaz, senin yıldızın, pek yücedir. Her burç, ona durak olamaz.