آنک او بعد از رئیسی خوار شد ** وآن توانگر هم که بی‌دینار شد

وآن سوم آن عالمی که اندر جهان ** مبتلی گردد میان ابلهان

زانک از عزت به خواری آمدن ** هم‌چو قطع عضو باشد از بدن

عضو گردد مرده کز تن وا برید ** نو بریده جنبد اما نی مدید

هر که از جام الست او خورد پار ** هستش امسال آفت رنج و خمار 830

وآنک چون سگ ز اصل کهدانی بود ** کی مرورا حرص سلطانی بود

توبه او جوید که کردست او گناه ** آه او گوید که گم کردست راه

قصه‌ی محبوس شدن آن آهوبچه در آخر خران و طعنه‌ی آن خران ببر آن غریب گاه به جنگ و گاه به تسخر و مبتلی گشتن او به کاه خشک کی غذای او نیست و این صفت بنده‌ی خاص خداست میان اهل دنیا و اهل هوا و شهوت کی الاسلام بدا غریبا و سیعود غریبا فطوبی للغرباء صدق رسول الله

آهوی را کرد صیادی شکار ** اندر آخر کردش آن بی‌زینهار

آخری را پر ز گاوان و خران ** حبس آهو کرد چون استمگران

آهو از وحشت به هر سو می‌گریخت ** او به پیش آن خران شب کاه ریخت 835

از مجاعت و اشتها هر گاو و خر ** کاه را می‌خورد خوشتر از شکر

گاه آهو می‌رمید از سو به سو ** گه ز دود و گرد که می‌تافت رو

هرکرا با ضد خود بگذاشتند ** آن عقوبت را چو مرگ انگاشتند

تا سلیمان گفت که آن هدهد اگر ** هجر را عذری نگوید معتبر

بکشمش یا خود دهم او را عذاب ** یک عذاب سخت بیرون از حساب 840

هان کدامست آن عذاب این معتمد ** در قفص بودن به غیر جنس خود

زین بدن اندر عذابی ای بشر ** مرغ روحت بسته با جنسی دگر

روح بازست و طبایع زاغها ** دارد از زاغان و چغدان داغها

او بمانده در میانشان زارزار ** هم‌چو بوبکری به شهر سبزوار

حکایت محمد خوارزمشاه کی شهر سبزوار کی همه رافضی باشند به جنگ بگرفت اما جان خواستند گفت آنگه امان دهم کی ازین شهر پیش من به هدیه ابوبکر نامی بیارید

شد محمد الپ الغ خوارزمشاه ** در قتال سبزوار پر پناه 845

تنگشان آورد لشکرهای او ** اسپهش افتاد در قتل عدو

سجده آوردند پیشش کالامان ** حلقه‌مان در گوش کن وا بخش جان

هر خراج و صلتی که بایدت ** آن ز ما هر موسمی افزایدت

جان ما آن توست ای شیرخو ** پیش ما چندی امانت باش گو

گفت نرهانید از من جان خویش ** تا نیاریدم ابوبکری به پیش 850

تا مرا بوبکر نام از شهرتان ** هدیه نارید ای رمیده امتان

بدرومتان هم‌چو کشت ای قوم دون ** نه خراج استانم و نه هم فسون

بس جوال زر کشیدندش به راه ** کز چنین شهری ابوبکری مخواه

کی بود بوبکر اندر سبزوار ** یا کلوخ خشک اندر جویبار

رو بتابید از زر و گفت ای مغان ** تا نیاریدم ابوبکر ارمغان 855

هیچ سودی نیست کودک نیستم ** تا به زر و سیم حیران بیستم

تا نیاری سجده نرهی ای زبون ** گر بپیمایی تو مسجد را به کون

منهیان انگیختند از چپ و راست ** که اندرین ویرانه بوبکری کجاست

بعد سه روز و سه شب که اشتافتند ** یک ابوبکری نزاری یافتند

ره گذر بود و بمانده از مرض ** در یکی گوشه‌ی خرابه پر حرض 860

خفته بود او در یکی کنجی خراب ** چون بدیدندش بگفتندش شتاب

خیز که سلطان ترا طالب شدست ** کز تو خواهد شهر ما از قتل رست

گفت اگر پایم بدی یا مقدمی ** خود به راه خود به مقصد رفتمی

اندرین دشمن‌کده کی ماندمی ** سوی شهر دوستان می‌راندمی

تخته‌ی مرده‌کشان بفراشتند ** وان ابوبکر مرا برداشتند 865

سوی خوارمشاه حمالان کشان ** می‌کشیدندش که تا بیند نشان

سبزوارست این جهان و مرد حق ** اندرین جا ضایعست و ممتحق

هست خوارمشاه یزدان جلیل ** دل همی خواهد ازین قوم رذیل

گفت لا ینظر الی تصویرکم ** فابتغوا ذا القلب فی‌تدبیر کم

من ز صاحب‌دل کنم در تو نظر ** نه به نقش سجده و ایثار زر 870

تو دل خود را چو دل پنداشتی ** جست و جوی اهل دل بگذاشتی

دل که گر هفصد چو این هفت آسمان ** اندرو آید شود یاوه و نهان

این چنین دل ریزه‌ها را دل مگو ** سبزوار اندر ابوبکری بجو

صاحب دل آینه‌ی شش‌رو شود ** حق ازو در شش جهت ناظر بود

هر که اندر شش جهت دارد مقر ** نکندش بی‌واسطه‌ی او حق نظر 875