او چراغ خویش برباید که تا ** تو بدانی مستعیری نی‌فتا

گر تو کردی شکر و سعی مجتهد ** غم مخور که صد چنان بازت دهد

ور نکردی شکر اکنون خون گری ** که شدست آن حسن از کافر بری 995

امة الکفران اضل اعمالهم ** امة الایمان اصلح بالهم

گم شد از بی‌شکر خوبی و هنر ** که دگر هرگز نبیند زان اثر

خویشی و بی‌خویشی و سکر وداد ** رفت زان سان که نیاردشان به یاد

که اضل اعمالهم ای کافران ** جستن کامست از هر کام‌ران

جز ز اهل شکر و اصحاب وفا ** که مریشان راست دولت در قفا 1000

دولت رفته کجا قوت دهد ** دولت آینده خاصیت دهد

قرض ده زین دولت اندر اقرضوا ** تا که صد دولت ببینی پیش رو

اندکی زین شرب کم کن بهر خویش ** تا که حوض کوثری یابی به پیش

جرعه بر خاک وفا آنکس که ریخت ** کی تواند صید دولت زو گریخت

خوش کند دلشان که اصلح بالهم ** رد من بعد التوی انزالهم 1005

ای اجل وی ترک غارت‌ساز ده ** هر چه بردی زین شکوران باز ده

وا دهد ایشان بنپذیرند آن ** زانک منعم گشته‌اند از رخت جان

صوفییم و خرقه‌ها انداختیم ** باز نستانیم چون در باختیم

ما عوض دیدیم آنگه چون عوض ** رفت از ما حاجت و حرص و غرض

ز آب شور و مهلکی بیرون شدیم ** بر رحیق و چشمه‌ی کوثر زدیم 1010

آنچ کردی ای جهان با دیگران ** بی‌وفایی و فن و ناز گران

بر سرت ریزیم ما بهر جزا ** که شهیدیم آمده اندر غزا

تا بدانی که خدای پاک را ** بندگان هستند پر حمله و مری

سبلت تزویر دنیا بر کنند ** خیمه را بر باروی نصرت زنند

این شهیدان باز نو غازی شدند ** وین اسیران باز بر نصرت زدند 1015

سر برآوردند باز از نیستی ** که ببین ما را گر اکمه نیستی

تا بدانی در عدم خورشیدهاست ** وآنچ اینجا آفتاب آنجا سهاست

در عدم هستی برادر چون بود ** ضد اندر ضد چون مکنون بود

یخرج الحی من المیت بدان ** که عدم آمد امید عابدان

مرد کارنده که انبارش تهیست ** شاد و خوش نه بر امید نیستیست 1020

که بروید آن ز سوی نیستی ** فهم کن گر واقف معنیستی

دم به دم از نیستی تو منتظر ** که بیابی فهم و ذوق آرام و بر

نیست دستوری گشاد این راز را ** ورنه بغدادی کنم ابخاز را

پس خزانه‌ی صنع حق باشد عدم ** که بر آرد زو عطاها دم به دم

مبدع آمد حق و مبدع آن بود ** که برآرد فرع بی‌اصل و سند 1025

مثال عالم هست نیست‌نما و عالم نیست هست‌نما

نیست را بنمود هست و محتشم ** هست را بنمود بر شکل عدم

بحر را پوشید و کف کرد آشکار ** باد را پوشید و بنمودت غبار

چون مناره‌ی خاک پیچان در هوا ** خاک از خود چون برآید بر علا

خاک را بینی به بالا ای علیل ** باد را نی جز به تعریف دلیل

کف همی‌بینی روانه هر طرف ** کف بی‌دریا ندارد منصرف 1030

کف به حس بینی و دریا از دلیل ** فکر پنهان آشکارا قال و قیل

نفی را اثبات می‌پنداشتیم ** دیده‌ی معدوم‌بینی داشتیم

دیده‌ای که اندر نعاسی شد پدید ** کی تواند جز خیال و نیست دید

لاجرم سرگشته گشتیم از ضلال ** چون حقیقت شد نهان پیدا خیال

این عدم را چون نشاند اندر نظر ** چون نهان کرد آن حقیقت از بصر 1035

آفرین ای اوستاد سحرباف ** که نمودی معرضان را درد صاف

ساحران مهتاب پیمایند زود ** پیش بازرگان و زر گیرند سود

سیم بربایند زین گون پیچ پیچ ** سیم از کف رفته و کرباس هیچ

این جهان جادوست ما آن تاجریم ** که ازو مهتاب پیموده خریم

گز کند کرباس پانصد گز شتاب ** ساحرانه او ز نور ماهتاب 1040

چون ستد او سیم عمرت ای رهی ** سیم شد کرباس نی کیسه تهی

قل اعوذت خواند باید کای احد ** هین ز نفاثات افغان وز عقد