English    Türkçe    فارسی   

6
1669-1718

  • آن زمان را محشر مذکور دان  ** وان گلوی رازگو را صور دان 
  • O anı, anılıp söylenen mahşer bil. O sır söyleyen boğazı da sur say.

  • که خدا اسباب خشمی ساختست  ** وآن فضایح را بکوی انداختست  1670
  • Allah, öfke sebeplerini hazırlamış, o kötülükleri ortaya atmıştır.

  • بس که غدر درزیان را ذکر کرد  ** حیف آمد ترک را و خشم و درد 
  • Hikâyeci, terzilerin bir çok hainliklerini sayıp döktü. Türk acıklandı, kızdı, dertlendi.

  • گفت ای قصاص در شهر شما  ** کیست استاتر درین مکر و دغا 
  • Dedi ki: Ey meddah, şehrinizde hilede, hıyanette en usta hangi terzi?

  • دعوی کردن ترک و گرو بستن او کی درزی از من چیزی نتواند بردن 
  • Türk’ün ,terzi benden bir şey çalamaz diye bahse girişmesi

  • گفت خیاطیست نامش پور شش  ** اندرین چستی و دزدی خلق‌کش 
  • Meddah dedi ki: Ciğeroğlu derler bir terzi vardır, hırsızlıkta, çeviklikte halkı öldürür âdeta.

  • گفت من ضامن که با صد اضطراب  ** او نیارد برد پیشم رشته‌تاب 
  • Türk, benden dedi, bir iplik bile çalamaz. Sizinle bahse giriyorum.

  • پس بگفتندش که از تو چست‌تر  ** مات او گشتند در دعوی مپر  1675
  • Senden daha akıllı nice kişileri mat etti, bahse girişme, böyle kanatlanıp uçmaya kalkma.

  • رو به عقل خود چنین غره مباش  ** که شوی یاوه تو در تزویرهاش 
  • Yürü, aklına böyle mağrur olma. Onun hileleriyle sen de kendini kaybedersin dediler.

  • گرم‌تر شد ترک و بست آنجا گرو  ** که نیارد برد نی کهنه نی نو 
  • Türk, büsbütün kızdı, benden ne yeni, ne eski hiçbir şey alamaz diye bahse girişti.

  • مطمعانش گرم‌تر کردند زود  ** او گرو بست و رهان را بر گشود 
  • Tamah edenler de onu büsbütün kızdırdılar. Bahse girip ağzını açarak dedi ki:

  • که گرو این مرکب تازی من  ** بدهم ار دزدد قماشم او به فن 
  • Şu Arap atım rehin olsun. Benden hileyle kumaş çalabilirse at sizin olur.

  • ور نتواند برد اسپی از شما  ** وا ستانم بهر رهن مبتدا  1680
  • Fakat hile yapamaz, çalamazsa ben sizden bir at alırım.

  • ترک را آن شب نبرد از غصه خواب  ** با خیال دزد می‌کرد او حراب 
  • Türk, o gece kızgınlığından uyuyamadı. Hırsızın hayali ile savaşıp durmaktaydı.

  • بامدادان اطلسی زد در بغل  ** شد به بازار و دکان آن دغل 
  • Sabah çağı bir atlas kumaşı koltukladı, çarşıya o hilebazın dükkânına gitti.

  • پس سلامش کرد گرم و اوستاد  ** جست از جا لب به ترحیبش گشاد 
  • Terziye selâm verdi. Usta hemen yerinden kalkıp selâmını aldı, merhaba hoş geldin dedi.

  • گرم پرسیدش ز حد ترک بیش  ** تا فکند اندر دل او مهر خویش 
  • Türk’e haddinden fazla saygı gösterdi, hal ve hatır sordu, kendisini sevdirdi.

  • چون بدید از وی نوای بلبلی  ** پیشش افکند اطلس استنبلی  1685
  • Türk, ondan bu bülbül gibi çilemeyi görünce o İstanbul atlasını terzinin önüne attı.

  • که ببر این را قبای روز جنگ  ** زیر نافم واسع و بالاش تنگ 
  • Bana, dedi, bundan savaş için bir kaftan biç. Belinden aşağısı bol olsun yukarısı dar.

  • تنگ بالا بهر جسم‌آرای را  ** زیر واسع تا نگیرد پای را 
  • Belden yukarısı dar olsun da güzel dursun, beni bezesin. Fakat aşağı tarafı bol olmalı ki savaşta ayağıma dolaşmasın.

  • گفت صد خدمت کنم ای ذو وداد  ** در قبولش دست بر دیده نهاد 
  • Terzi, sevimli müşterim, sana yüzlerce hizmette bulunayım deyip elini gözünün üstüne koydu, baş üstüne dedi.

  • پس بپیمود و بدید او روی کار  ** بعد از آن بگشاد لب را در فشار 
  • Kumaşı önce bir ölçtü, ne kadardan çıkacak onu anladı, sonra Türkü lâfa tuttu.

  • از حکایتهای میران دگر  ** وز کرمها و عطاء آن نفر  1690
  • Başka beylerin hikâyelerini söylemeye, onların lûtuf ve ihsanları övmeye koyuldu.

  • وز بخیلان و ز تحشیراتشان  ** از برای خنده هم داد او نشان 
  • Nekeslerden, onların aşağılık huylarından bahsetti. Güldürmek için tuhaf tuhaf sözler söyledi.

  • هم‌چو آتش کرد مقراضی برون  ** می‌برید و لب پر افسانه و فسون 
  • Ateş gibi makasını çıkardı, kumaşı kesmeye başladı. Ağzıysa masallarla afsunlarla doluydu.

  • مضاحک گفتن درزی و ترک را از قوت خنده بسته شدن دو چشم تنگ او و فرصت یافتن درزی 
  • Terzinin güldürecek şeyler söylemesi,Türk’ün kahkahalarla gülmesi ve küçücük, daracık gözlerinin kapanması,terzinin de bu suretle kumaşı çalmaya fırsat bulması

  • ترک خندیدن گرفت از داستان  ** چشم تنگش گشت بسته آن زمان 
  • Türk, hikâyelere gülmeye başladı. Daracık gözü tamamı ile örtüldü.

  • پاره‌ای دزدید و کردش زیر ران  ** از جز حق از همه احیا نهان 
  • Terzi, kumaştan bir parça çalıp oyluğunun altına gizledi. Allah’dan başka kimsecikler görmedi.

  • حق همی‌دید آن ولی ستارخوست  ** لیک چون از حد بری غماز اوست  1695
  • Allah, her şeyi görür ama huyu, örtmektir. Fakat haddini aştın mı açan da odur ha!

  • ترک را از لذت افسانه‌اش  ** رفت از دل دعوی پیشانه‌اش 
  • Türk, onun masallarının lezzetinden giriştiği bahsi tamamen unuttu.

  • اطلس چه دعوی چه رهن چه  ** ترک سرمستست در لاغ اچی 
  • Atlas neymiş, bahis neymiş, rehin ne? Türk, o terzi beyinin lâtifesine kapıldı gitti, âdeta sarhoş oldu, kendinden geçti.

  • لابه کردش ترک کز بهر خدا  ** لاغ می‌گو که مرا شد مغتذا 
  • Allah için olsun, lâtifelerin canıma gıda oldu, gülünecek bir şey daha söyle diye yalvardı.

  • گفت لاغی خندمینی آن دغا  ** که فتاد از قهقهه او بر قفا 
  • O hain gülünecek bir şey daha söyledi. Türk kahkahasından sırt üstü yere yıkıldı.

  • پاره‌ای اطلس سبک بر نیفه زد  ** ترک غافل خوش مضاحک می‌مزد  1700
  • Gafil Türk, gülüp dururken terzi kumaştan bir parça daha çalıp gömleğinin yakasından koynuna soktu.

  • هم‌چنین بار سوم ترک خطا  ** گفت لاغی گوی از بهر خدا 
  • Hıta’lı Türk, üçüncü defa, Allah aşkına gülünç bir şey daha söyle dedi.

  • گفت لاغی خندمین‌تر زان دو بار  ** کرد او این ترک را کلی شکار 
  • Terzi, ikinci lâtifesinden daha gülünç bir şey söyledi, Türkü tamamı ile avladı.

  • چشم بسته عقل جسته مولهه  ** مست ترک مدعی از قهقهه 
  • Gözü kapanmış, aklı gitmiş şaşırmış kalmış, bahse giriştiği halde kahkahayla sarhoş olmuştu.

  • پس سوم بار از قبا دزدید شاخ  ** که ز خنده‌ش یافت میدان فراخ 
  • Bu sırada Türkün gülmesinden meydanı boş bulup kumaştan bir parça daha çaldı.

  • چون چهارم بار آن ترک خطا  ** لاغ از آن استا همی‌کرد اقتضا  1705
  • Hıta’lı Türk, ustadan dördüncü defa olarak yine gülünç bir şey isteyince,

  • رحم آمد بر وی آن استاد را  ** کرد در باقی فن و بیداد را 
  • Herif rahme geldi, hilesini,düzenini başkalarına yapmaya niyetlenip,

  • گفت مولع گشت این مفتون درین  ** بی‌خبر کین چه خسارست و غبین 
  • Amma da gülünecek şeye harîs ha dedi, zararından, ziyanından haberi bile yok.

  • بوسه‌افشان کرد بر استاد او  ** که بمن بهر خدا افسانه گو 
  • Türk, ustayı öperek; Allah aşkına bir hikâye daha söyle diye yalvarıyordu.

  • ای فسانه گشته و محو از وجود  ** چند افسانه بخواهی آزمود 
  • Ey masal, hikâye olmuş, varlıktan geçmiş adam, masalı ne zamana kadar deneyeceksin?

  • خندمین‌تر از تو هیچ افسانه نیست  ** بر لب گور خراب خویش ایست  1710
  • Senden daha ziyade gülünecek masal yok. Yıkık kabrinin başına git de bir güzelce dur.

  • ای فرو رفته به گور جهل و شک  ** چند جویی لاغ و دستان فلک 
  • Ey bilgisizlik ve şüphe mezarına düşmüş kişi, feleğin lâtifesini, masalını niceye bir arayacaksın?

  • تا بکی نوشی تو عشوه‌ی این جهان  ** که نه عقلت ماند بر قانون نه جان 
  • Ne vaktedek şu cihanın işvesini tadacaksın? Ne aklın düzenin de kaldı, ne canın.

  • لاغ این چرخ ندیم کرد و مرد  ** آب روی صد هزاران چون تو برد 
  • Hor ve zalim bir arkadaş olan şu felek, senin gibi yüz binlerce kişinin yüz suyunu döktü.

  • می‌درد می‌دوزد این درزی عام  ** جامه‌ی صدسالگان طفل خام 
  • Herkesin terzisi olan felek, yüz yaşındaki ham bebeklerin elbiselerini yırtar, diker!

  • لاغ او گر باغها را داد داد  ** چون دی آمد داده را بر باد داد  1715
  • Lâtifesi, bahçelere bir letafet verir ama kış gelince verdiğin şeylerin hepsini yele verir!

  • پیره‌طفلان شسته پیشش بهر کد  ** تا به سعد و نحس او لاغی کند 
  • Halbuki ihtiyar oğlancıklar, ihtiyaçları yüzünden onun kutlu, kutsuz devriyle alay etmek, eğlenmek için önüne oturmuşlardır!

  • گفتن درزی ترک را هی خاموش کی اگر مضاحک دگر گویم قبات تنگ آید 
  • Terzinin,kendine gel,sus,yoksa bir gülünecek şey daha söylersem kaftanın dar gelir demesi.

  • گفت درزی ای طواشی بر گذر  ** وای بر تو گر کنم لاغی دگر 
  • Terzi dedi ki: A hadım ağası, vazgeç. Bir lâtife daha söylersem vay haline.

  • پس قبایت تنگ آید باز پس  ** این کند با خویشتن خود هیچ کس 
  • Sonra kaftanın dapdaracık olur. Hiç kimse kendi kendine böyle iş işler mi?