English    Türkçe    فارسی   

6
1818-1867

  • هر دو گون حسن لطیف مرتضی  ** شاهد احبال و حشر ما مضی 

  • هم‌چو یخ کاندر تموز مستجد  ** هر دم افسانه‌ی زمستان می‌کند 

  • ذکر آن اریاح سرد و زمهریر  ** اندر آن ازمان و ایام عسیر  1820

  • هم‌چو آن میوه که در وقت شتا  ** می‌کند افسانه‌ی لطف خدا 

  • قصه‌ی دور تبسمهای شمس  ** وآن عروسان چمن را لمس و طمس 

  • حال رفت و ماند جزوت یادگار  ** یا ازو واپرس یا خود یاد آر 

  • چون فرو گیرد غمت گر چستیی  ** زان دم نومید کن وا جستیی 

  • گفتییش ای غصه‌ی منکر به حال  ** راتبه‌ی انعامها را زان کمال  1825

  • گر بهر دم نت بهار و خرمیست  ** هم‌چو چاش گل تنت انبار چیست 

  • چاش گل تن فکر تو هم‌چون گلاب  ** منکر گل شد گلاب اینت عجاب 

  • از کپی‌خویان کفران که دریغ  ** بر نبی‌خویان نثار مهر و میغ 

  • آن لجاج کفر قانون کپیست  ** وآن سپاس و شکر منهاج نبیست 

  • با کپی‌خویان تهتکها چه کرد  ** با نبی‌رویان تنسکها چه کرد  1830

  • در عمارتها سگانند و عقور  ** در خرابیهاست گنج عز و نور 

  • گر نبودی این بزوغ اندر خسوف  ** گم نکردی راه چندین فیلسوف 

  • زیرکان و عاقلان از گمرهی  ** دیده بر خرطوم داغ ابلهی 

  • باقی قصه‌ی فقیر روزی‌طلب بی‌واسطه‌ی کسب 

  • آن یکی بیچاره‌ی مفلس ز درد  ** که ز بی‌چیزی هزاران زهر خورد 

  • لابه کردی در نماز و در دعا  ** کای خداوند و نگهبان رعا  1835

  • بی ز جهدی آفریدی مر مرا  ** بی فن من روزیم ده زین سرا 

  • پنج گوهر دادیم در درج سر  ** پنج حس دیگری هم مستتر 

  • لا یعد این داد و لا یحصی ز تو  ** من کلیلم از بیانش شرم‌رو 

  • چونک در خلاقیم تنها توی  ** کار رزاقیم تو کن مستوی 

  • سالها زو این دعا بسیار شد  ** عاقبت زاری او بر کار شد  1840

  • هم‌چو آن شخصی که روزی حلال  ** از خدا می‌خواست بی‌کسب و کلال 

  • گاو آوردش سعادت عاقبت  ** عهد داود لدنی معدلت 

  • این متیم نیز زاریها نمود  ** هم ز میدان اجابت گو ربود 

  • گاه بدظن می‌شدی اندر دعا  ** از پی تاخیر پاداش و جزا 

  • باز ارجاء خداوند کریم  ** در دلش بشار گشتی و زعیم  1845

  • چون شدی نومید در جهد از کلال  ** از جناب حق شنیدی که تعال 

  • خافضست و رافعست این کردگار  ** بی ازین دو بر نیاید هیچ کار 

  • خفض ارضی بین و رفع آسمان  ** بی ازین دو نیست دورانش ای فلان 

  • خفض و رفع این زمین نوعی دگر  ** نیم سالی شوره نیمی سبز و تر 

  • خفض و رفع روزگار با کرب  ** نوع دیگر نیم روز و نیم شب  1850

  • خفض و رفع این مزاج ممترج  ** گاه صحت گاه رنجوری مضج 

  • هم‌چنین دان جمله احوال جهان  ** قحط و جدب و صلح و جنگ از افتتان 

  • این جهان با این دو پر اندر هواست  ** زین دو جانها موطن خوف و رجاست 

  • تا جهان لرزان بود مانند برگ  ** در شمال و در سموم بعث و مرگ 

  • تا خم یک‌رنگی عیسی ما  ** بشکند نرخ خم صدرنگ را  1855

  • کان جهان هم‌چون نمکسار آمدست  ** هر چه آنجا رفت بی‌تلوین شدست 

  • خاک را بین خلق رنگارنگ را  ** می‌کند یک رنگ اندر گورها 

  • این نمکسار جسوم ظاهرست  ** خود نمکسار معانی دیگرست 

  • آن نمکسار معانی معنویست  ** از ازل آن تا ابد اندر نویست 

  • این نوی را کهنگی ضدش بود  ** آن نوی بی ضد و بی ند و عدد  1860

  • آنچنان که از صقل نور مصطفی  ** صد هزاران نوع ظلمت شد ضیا 

  • از جهود و مشرک و ترسا و مغ  ** جملگی یک‌رنگ شد زان الپ الغ 

  • صد هزاران سایه کوتاه و دراز  ** شد یکی در نور آن خورشید راز 

  • نه درازی ماند نه کوته نه پهن  ** گونه گونه سایه در خورشید رهن 

  • لیک یک‌رنگی که اندر محشرست  ** بر بد و بر نیک کشف و ظاهرست  1865

  • که معانی آن جهان صورت شود  ** نقشهامان در خور خصلت شود 

  • گردد آنگه فکر نقش نامه‌ها  ** این بطانه روی کار جامه‌ها