English    Türkçe    فارسی   

6
1909-1958

  • هاتفی گفتش کای دیده تعب  ** رقعه‌ای در مشق وراقان طلب 
  • Hâtif ona dedi ki: Ey bir çok yorgunluklar görmüş er, kâğıtçılarda bir kâğıt ara.

  • خفیه زان وراق کت همسایه است  ** سوی کاغذپاره‌هاش آور تو دست  1910
  • Komşun olan kâğıtçıda gizlidir o. Kâğıtlarını ele al.

  • رقعه‌ای شکلش چنین رنگش چنین  ** بس بخوان آن را به خلوت ای حزین 
  • Onların arasında şu şekilde, şu renkte bir kâğıt var. Onu gizle bir yerde oku.

  • چون بدزدی آن ز وراق ای پسر  ** پس برون رو ز انبهی و شور و شر 
  • Oğul, onu kâğıtçıdan çaldın mı kalabalıktan, iyi kötü adamlardan bir kenara çekil.

  • تو بخوان آن را به خود در خلوتی  ** هین مجو در خواندن آن شرکتی 
  • Yalnızca oku. Okurken kimseyi yanında bulundurma.

  • ور شود آن فاش هم غمگین مشو  ** که نیابد غیر تو زان نیم جو 
  • İş yayılır, ortaya düşerse bile dertlenme. O defineden senden başka hiç kimsecik, bir arpa bile alamaz.

  • ور کشد آن دیر هان زنهار تو  ** ورد خود کن دم به دم لاتقنطوا  1915
  • Elde etmen uzarsa sakın ümitsizlenme. Her an “ Allahdan ümit kesmeyin” âyetini vird edin.

  • این بگفت و دست خود آن مژده‌ور  ** بر دل او زد که رو زحمت ببر 
  • O muştucu, bunu söyleyip elini, adamın göğsüne koydu, hadi dedi, yürü, zahmet çek!

  • چون به خویش آمد ز غیبت آن جوان  ** می‌نگنجید از فرح اندر جهان 
  • O genç, dalgınlık âleminden kendine gelince ferahından âdeta dünyaya sığmıyordu.

  • زهره‌ی او بر دریدی از قلق  ** گر نبودی رفق و حفظ و لطف حق 
  • Allah’nın koruması ve lûtfu olmasaydı sevincinden çatlayacaktı doğrusu.

  • یک فرح آن کز پس شصد حجاب  ** گوش او بشنید از حضرت جواب 
  • Öyle bir sevinmişti ki. Kulağı, altı yüz perdenin ardından Allah sesini duymuştu.

  • از حجب چون حس سمعش در گذشت  ** شد سرافراز و ز گردون بر گذشت  1920
  • İşitme duygusu, perdeleri aşmış, başını yüceltmiş, feleği geçmişti.

  • که بود کان حس چشمش ز اعتبار  ** زان حجاب غیب هم یابد گذار 
  • Öyle bir an olur ki insanın görüş duygusu, ibret ıssı olur, gaip perdesinden bile geçer.

  • چون گذاره شد حواسش از حجاب  ** پس پیاپی گرددش دید و خطاب 
  • Duyguları, perdeyi aştı mı artık birbiri ardına ve boyuna görür, duyar.

  • جانب دکان وراق آمد او  ** دست می‌برد او به مشقش سو به سو 
  • Adam, kâğıtçı dükkânına geldi. Meşk kâğıtlarına el attı.

  • پیش چشمش آمد آن مکتوب زود  ** با علاماتی که هاتف گفته بود 
  • O yazılı kâğıt, çabucak gözüne ilişti, Hâtif’in söylediği âlametlerin hepside o kâğıtta vardı.

  • در بغل زد گفت خواجه خیر باد  ** این زمان وا می‌رسم ای اوستاد  1925
  • Kâğıdı koltuğuna koyup hayırlı pazarlar olsun usta, ben gidiyorum artık, dedi.

  • رفت کنج خلوتی و آن را بخواند  ** وز تحیر واله و حیران بماند 
  • Tenha bir bucağa çekildi, kâğıdı okudu. Âdeta şaşırdı kaldı.

  • که بدین سان گنج‌نامه‌ی بی‌بها  ** چون فتاده ماند اندر مشقها 
  • Bir definenin yerini göstermekte olan böyle bir değer biçilmez kâğıt, meşk kâğıtlarının arasına nasıl girmişti?

  • باز اندر خاطرش این فکر جست  ** کز پی هر چیز یزدان حافظست 
  • Sonra aklına şu geldi: Her şeyi koruyan, Allahdır.

  • کی گذارد حافظ اندر اکتناف  ** که کسی چیزی رباید از گزاف 
  • Koruyucu Allah, nasıl olur da birisinin, abes yere bir şey aşırmasına müsaade eder?

  • گر بیابان پر شود زر و نقود  ** بی رضای حق جوی نتوان ربود  1930
  • Ova, baştanbaşa altınla, para ile dolu olsa hiç kimse, Allahnın izni olmadıkça bir arpa bile alamaz.

  • ور بخوانی صد صحف بی سکته‌ای  ** بی قدر یادت نماند نکته‌ای 
  • Tutulmadan, kekelemeden yüzlerce kitap okusan Allah taktir etmediyse aklında hiçbir şey kalmaz.

  • ور کنی خدمت نخوانی یک کتاب  ** علمهای نادره یابی ز جیب 
  • Fakat Allah’ya kulluk edersen bir kitap bile okumadan yeninden, yakandan duyulmadık bilgiler bulursun.

  • شد ز جیب آن کف موسی ضو فشان  ** کان فزون آمد ز ماه آسمان 
  • Musa’nın avucu, koynundan ziyalandı, nurlar saçtı; nuru, gökyüzündeki aydan da üstündü.

  • کانک می‌جستی ز چرخ با نهیب  ** سر بر آوردستت ای موسی ز جیب 
  • Bu heybetli gökyüzünden dilediğin, ey Musa, koynundan baş gösterdi.

  • تا بدانی که آسمانهای سمی  ** هست عکس مدرکات آدمی  1935
  • Bil ki yüce gökler, insanın anladığı şeylerin aksidir; gökler, o akisten ibarettir.

  • نی که اول دست برد آن مجید  ** از دو عالم پیشتر عقل آفرید 
  • Yüce ulu Allah’nın eli, iki âlemden de önce aklı yaratmadı mı?

  • این سخن پیدا و پنهانست بس  ** که نباشد محرم عنقا مگس 
  • Bu söz, hem apaçıktır, hem de pek gizli. Çünkü sinek, ankaya mahrem olamaz.

  • باز سوی قصه باز آ ای پسر  ** قصه‌ی گنج و فقیر آور به سر 
  • Oğul, yine hikâyeye dön de defineyle o yoksulun kıssasını tamamla.

  • تمامی قصه‌ی آن فقیر و نشان جای آن گنج 
  • Yoksul ve definenin bulunduğu yer

  • اندر آن رقعه نبشته بود این  ** که برون شهر گنجی دان دفین 
  • Kâğıtta şu yazılıydı: Bil ki şehrin dışında bir define var.

  • آن فلان قبه که در وی مشهدست  ** پشت او در شهر و در در فدفدست  1940
  • İçinde mezar olan filân kubbe var ya. Hani arkası şehre, kapısı Ferkat yıldızına karşı.

  • پشت با وی کن تو رو در قبله آر  ** وانگهان از قوس تیری بر گذار 
  • O türbeyi ardına al, yüzünü kıbleye çevir. Sonra yayla bir ok at.

  • چون فکندی تیر از قوس ای سعاد  ** بر کن آن موضع که تیرت اوفتاد 
  • Kutlu kişi, yaydan oku attın mı okun düştüğü yeri kaz!

  • پس کمان سخت آورد آن فتی  ** تیر پرانید در صحن فضا 
  • O yiğit kuvvetli bir yay aldı, oku boşluğa doğru attı.

  • زو تبر آورد و بیل او شاد شاد  ** کند آن موضع که تیرش اوفتاد 
  • Derhal kazma kürek getirdi. Sevine,sevine okunun düştüğü yeri kazmaya koyuldu.

  • کند شد هم او و هم بیل و تبر  ** خود ندید از گنج پنهانی اثر  1945
  • Hem kendi körleşti, hem kazması, küreği. Fakat gizli defineden hiçbir eser görünmedi.

  • هم‌چنین هر روز تیر انداختی  ** لیک جای گنج را نشناختی 
  • Böylece her gün ok atıyor, düştüğü yeri kazıyor, fakat bir türlü definenin yerini bulamıyordu.

  • چونک این را پیشه کرد او بر دوام  ** فجفجی در شهر افتاد و عوام 
  • Bunu âdet edindi. Daima orayı burayı kazıp durduğundan şehre bir dedikodudur yayıldı, iş halkın ağzına düştü.

  • فاش شدن خبر این گنج و رسیدن به گوش پادشاه 
  • Definenin halkın ağzına düşmesi ve padişah tarafından duyulması

  • پس خبر کردند سلطان را ازین  ** آن گروهی که بدند اندر کمین 
  • Pusuda duran, fırsat gözleyen adamlar, bu işi padişaha haber verdiler.

  • عرضه کردند آن سخن را زیردست  ** که فلانی گنج‌نامه یافتست 
  • Filân, bir define bildiren kâğıt bulmuş diye söylediler.

  • چون شنید این شخص کین با شه رسید  ** جز که تسلیم و رضا چاره ندید  1950
  • Adam, padişah tarafından duyulduğunu anlayınca teslim olmadan, kadere boyun eğmeden başka çare görmedi.

  • پیش از آنک اشکنجه بیند زان قباد  ** رقعه را آن شخص پیش او نهاد 
  • Padişah kendisine işkence yapmadan, kâğıdı padişahın önüne koydu.

  • گفت تا این رقعه را یابیده‌ام  ** گنج نه و رنج بی‌حد دیده‌ام 
  • Dedi ki: Şu kâğıdı buldum ama defineyi bulamadım. Define yerine hadsiz, hesapsız zahmetlere girdim.

  • خود نشد یک حبه از گنج آشکار  ** لیک پیچیدم بسی من هم‌چو مار 
  • Defineden bir habbe bile meydana çıkmadı. Fakat ben yılan gibi bir hayli kıvrandım durdum.

  • مدت ماهی چنینم تلخ‌کام  ** که زیان و سود این بر من حرام 
  • Bir aydır ağzımın tadı yok. Bunun ziyanı da haram oldu bana, kârı da.

  • بوک بختت بر کند زین کان غطا  ** ای شه پیروزجنگ و دزگشا  1955
  • Belki bahtın şu perdeyi açar ey savaşı kutlu olan kaleler fethetmiş padişahım!

  • مدت شش ماه و افزون پادشاه  ** تیر می‌انداخت و برمی‌کند چاه 
  • Padişah da altı ay, belki de daha fazla ok attı,okun düştüğü yeri kazdırdı.

  • هرکجا سخته کمانی بود چست  ** تیر داد انداخت و هر سو گنج جست 
  • Nerede katı bir yay varsa buldurdu,o attı, her yanda define aradı durdu.

  • غیر تشویش و غم و طامات نی  ** هم‌چو عنقا نام فاش و ذات نی 
  • Fakat eziyetten, dertten, sıkıntıdan başka bir şey elde edemedi. Define âdeta ankaya benziyordu, ismi var, cismi yok!

  • نومید شدن آن پادشاه از یافتن آن گنج و ملول شدن او از طلب آن 
  • Padişahın, defineyi bulmaktan ümidini kesip aramaktan usanması