چون شد آن ناشف ز نشف بیخ خود ** ناید آن سویی که امرش می‌کشد

پس بخوان قاموا کسالی از نبی ** چون نیابد شاخ از بیخش طبی

آتشین است این نشان کوته کنم ** بر فقیر و گنج و احوالش زنم 2235

آتشی دیدی که سوزد هر نهال ** آتش جان بین کزو سوزد خیال

نه خیال و نه حقیقت را امان ** زین چنین آتش که شعله زد ز جان

خصم هر شیر آمد و هر روبه او ** کل شیء هالک الا وجهه

در وجوه وجه او رو خرج شو ** چون الف در بسم در رو درج شو

آن الف در بسم پنهان کرد ایست ** هست او در بسم و هم در بسم نیست 2240

هم‌چنین جمله‌ی حروف گشته مات ** وقت حذف حرف از بهر صلات

از صله‌ست و بی و سین زو وصل یافت ** وصل بی و سین الف را بر نتافت

چونک حرفی برنتابد این وصال ** واجب آید که کنم کوته مقال

چون یکی حرفی فراق سین و بیست ** خامشی اینجا مهمتر واجبیست

چون الف از خود فنا شد مکتنف ** بی و سین بی او همی‌گویند الف 2245

ما رمیت اذ رمیت بی ویست ** هم‌چنین قال الله از صمتش بجست

تا بود دارو ندارد او عمل ** چونک شد فانی کند دفع علل

گر شود بیشه قلم دریا مداد ** مثنوی را نیست پایانی امید

چارچوب خشت‌زن تا خاک هست ** می‌دهد تقطیع شعرش نیز دست

چون نماند خاک و بودش جف کند ** خاک سازد بحر او چون کف کند 2250

چون نماند بیشه و سر در کشد ** بیشه‌ها از عین دریا سر کشد

بهر این گفت آن خداوند فرج ** حدثوا عن بحرنا اذ لا حرج

باز گرد از بحر و رو در خشک نه ** هم ز لعبت گو که کودک‌راست به

تا ز لعبت اندک اندک در صبا ** جانش گردد با یم عقل آشنا

عقل از آن بازی همی‌یابد صبی ** گرچه با عقلست در ظاهر ابی 2255

کودک دیوانه بازی کی کند ** جزو باید تا که کل را فی کند

رجوع کردن به قصه‌ی قبه و گنج

نک خیال آن فقیرم بی‌ریا ** عاجز آورد از بیا و از بیا

بانگ او تو نشنوی من بشنوم ** زانک در اسرار همراز ویم

طالب گنجش مبین خود گنج اوست ** دوست کی باشد به معنی غیر دوست

سجده خود را می‌کند هر لحظه او ** سجده پیش آینه‌ست از بهر رو 2260

گر بدیدی ز آینه او یک پشیز ** بی‌خیالی زو نماندی هیچ چیز

هم خیالاتش هم او فانی شدی ** دانش او محو نادانی شدی

دانشی دیگر ز نادانی ما ** سر برآوردی عیان که انی انا

اسجدوا لادم ندا آمد همی ** که آدمید و خویش بینیدش دمی

احولی از چشم ایشان دور کرد ** تا زمین شد عین چرخ لاژورد 2265

لا اله گفت و الا الله گفت ** گشت لا الا الله و وحدت شکفت

آن حبیب و آن خلیل با رشد ** وقت آن آمد که گوش ما کشد

سوی چشمه که دهان زینها بشو ** آنچ پوشیدیم از خلقان مگو

ور بگویی خود نگردد آشکار ** تو به قصد کشف گردی جرم‌دار

لیک من اینک بریشان می‌تنم ** قایل این سامع این هم منم 2270

صورت درویش و نقش گنج گو ** رنج کیش‌اند این گروه از رنج گو

چشمه‌ی راحت بریشان شد حرام ** می‌خورند از زهر قاتل جام‌جام

خاکها پر کرده دامن می‌کشند ** تا کنند این چشمه‌ها را خشک‌بند

کی شود این چشمه‌ی دریامدد ** مکتنس زین مشت خاک نیک و بد

لیک گوید با شما من بسته‌ام ** بی‌شما من تا ابد پیوسته‌ام 2275

قوم معکوس‌اند اندر مشتها ** خاک‌خوار و آب را کرده رها

ضد طبع انبیا دارند خلق ** اژدها را متکا دارند خلق

چشم‌بند ختم چون دانسته‌ای ** هیچ دانی از چه دیده بسته‌ای

بر چه بگشادی بدل این دیده‌ها ** یک به یک بس البدل دان آن ترا

لیک خورشید عنایت تافته‌ست ** آیسان را از کرم در یافته‌ست 2280

نرد بس نادر ز رحمت باخته ** عین کفران را انابت ساخته

هم ازین بدبختی خلق آن جواد ** منفجر کرده دو صد چشمه‌ی وداد