جانب کعبه نرفتی پای پیل ** با همه لت نه کثیر و نه قلیل

گفتیی خود خشک شد پاهای او ** یا بمرد آن جان صول‌افزای او

چونک کردندی سرش سوی یمن ** پیل نر صد اسپه گشتی گام‌زن

حس پیل از زخم غیب آگاه بود ** چون بود حس ولی با ورود

نه که یعقوب نبی آن پاک‌خو ** بهر یوسف با همه اخوان او 2750

از پدر چون خواستندش دادران ** تا برندش سوی صحرا یک زمان

جمله گفتندش میندیش از ضرر ** یک دو روزش مهلتی ده ای پدر

که چرا ما را نمی داری امین ** یوسف خود را به سیران و ظعین

تا به هم در مرجها بازی کنیم ** ما درین دعوت امین و محسنیم

گفت این دانم که نقلش از برم ** می‌فروزد در دلم درد و سقم 2755

این دلم هرگز نمی‌گوید دروغ ** که ز نور عرش دارد دل فروغ

آن دلیل قاطعی بد بر فساد ** وز قضا آن را نکرد او اعتداد

در گذشت از وی نشانی آن‌چنان ** که قضا در فلسفه بود آن زمان

این عجب نبود که کور افتد به چاه ** بوالعجب افتادن بینای راه

این قضا را گونه گون تصریفهاست ** چشم‌بندش یفعل‌الله ما یشاست 2760

هم بداند هم نداند دل فنش ** موم گردد بهر آن مهر آهنش

گوییی دل گویدی که میل او ** چون درین شد هرچه افتد باش گو

خویش را زین هم مغفل می‌کند ** در عقالش جان معقل می‌کند

گر شود مات اندرین آن بوالعلا ** آن نباشد مات باشد ابتلا

یک بلا از صد بلااش وا خرد ** یک هبوطش بر معارجها برد 2765

خام شوخی که رهانیدش مدام ** از خمار صد هزاران زشت خام

عاقبت او پخته و استاد شد ** جست از رق جهان و آزاد شد

از شراب لایزالی گشت مست ** شد ممیز از خلایق باز رست

ز اعتقاد سست پر تقلیدشان ** وز خیال دیده‌ی بی‌دیدشان

ای عجب چه فن زند ادراکشان ** پیش جزر و مد بحر بی‌نشان 2770

زان بیابان این عمارت‌ها رسید ** ملک و شاهی و وزارتها رسید

زان بیابان عدم مشتاق شوق ** می‌رسند اندر شهادت جوق جوق

کاروان بر کاروان زین بادیه ** می‌رسد در هر مسا و غادیه

آید و گیرد وثاق ما گرو ** که رسیدم نوبت ما شد تو رو

چون پسر چشم خرد را بر گشاد ** زود بابا رخت بر گردون نهاد 2775

جاده‌ی شاهست آن زین سو روان ** وآن از آن سو صادران و واردان

نیک بنگر ما نشسته می‌رویم ** می‌نبینی قاصد جای نویم

بهر حالی می‌نگیری راس مال ** بلک از بهر غرض‌ها در مل

پس مسافر این بود ای ره‌پرست ** که مسیر و روش در مستقبلست

هم‌چنانک از پرده‌ی دل بی‌کلال ** دم به دم در می‌رسد خیل خیال 2780

گر نه تصویرات از یک مغرس‌اند ** در پی هم سوی دل چون می‌رسند

جوق جوق اسپاه تصویرات ما ** سوی چشمه‌ی دل شتابان از ظما

جره‌ها پر می‌کنند و می‌روند ** دایما پیدا و پنهان می‌شوند

فکرها را اختران چرخ دان ** دایر اندر چرخ دیگر آسمان

سعد دیدی شکر کن ایثار کن ** نحس دیدی صدقه و استغفار کن 2785

ما کییم این را بیا ای شاه من ** طالعم مقبل کن و چرخی بزن

روح را تابان کن از انوار ماه ** که ز آسیب ذنب جان شد سیاه

از خیال و وهم و ظن بازش رهان ** از چه و جور رسن بازش رهان

تا ز دلداری خوب تو دلی ** پر بر آرد بر پرد ز آب و گلی

ای عزیز مصر و در پیمان درست ** یوسف مظلوم در زندان تست 2790

در خلاص او یکی خوابی ببین ** زود که الله یحب المحسنین

هفت گاو لاغری پر گزند ** هفت گاو فربهش را می‌خورند

هفت خوشه‌ی خشک زشت ناپسند ** سنبلات تازه‌اش را می‌چرند

قحط از مصرش بر آمد ای عزیز ** هین مباش ای شاه این را مستجیز

یوسفم در حبس تو ای شه نشان ** هین ز دستان زنانم وا رهان 2795