Ekmek, insana mülâyemet verince ey sevgili dost, artık neden ona ekmek dersin? Mahmude de.
خاک ره چون چشم روشن کرد و جان ** خاک او را سرمه بین و سرمه دان 3210
Yoldaki toprak göze ve cana parlaklık verirse o toprağı sürme gör, sürme bil.
چون ز روی این زمین تابد شروق ** من چرا بالا کنم رو در عیوق
O nur, bu topraktan çıkıp parlarken artık ben ne diye başımı göğe kaldırayım?
شد فنا هستش مخوان ای چشم‌شوخ ** در چنین جو خشک کی ماند کلوخ
O yok oldu, ey küstâh, ona var deme. Böyle bir ırmakta hiç kuru toprak kalır mı?
پیش این خورشید کی تابد هلال ** با چنان رستم چه باشد زور زال
Bu güneşin önünde yeni ay parlayabilir, yahut böyle bir Rüstem’e karşı Zâl’in kuvveti para eder mi?
طالبست و غالبست آن کردگار ** تا ز هستی‌ها بر آرد او دمار
Tanrı da diler ve üstündür o. Nihayet varlıkların kökünü kazır, hepsini yok eder.
دو مگو و دو مدان و دو مخوان ** بنده را در خواجه‌ی خود محو دان 3215
İki deme, iki bilme, iki çağırma. Kulu efendisinde yok olmuş bil.
خواجه هم در نور خواجه‌آفرین ** فانیست و مرده و مات و دفین
Efendi de efendiyi yaratanın nurunda yok olmuş, ölüp gitmiş gömülmüştür.
چون جدا بینی ز حق این خواجه را ** گم کنی هم متن و هم دیباجه را
Bu efendiyi Tanrı’dan ayrı bildin mi metni de kaybedersin, dibaceyi de.
چشم و دل را هین گذاره کن ز طین ** این یکی قبله‌ست دو قبله مبین
Gözünü gönlünü topraktan çevir. Bu, bir tek kıbledir, iki kıble görme.
چون دو دیدی ماندی از هر دو طرف ** آتشی در خف فتاد و رفت خف
İki gördün mü iki taraftan kalırsın. Pabuca bir ateştir düşer, pabuç da yanar gider.
مثل دوبین هم‌چو آن غریب شهر کاش عمر نام کی از یک دکانش به سبب این به آن دکان دیگر حواله کرد و او فهم نکرد کی همه دکان یکیست درین معنی کی به عمر نان نفروشند هم اینجا تدارک کنم من غلط کردم نامم عمر نیست چون بدین دکان توبه و تدارک کنم نان یابم از همه دکان‌های این شهر و اگر بی‌تدارک هم‌چنین عمر نام باشم ازین دکان در گذرم محرومم و احولم و این دکان‌ها را از هم جدا دانسته‌ام
İki gören, kaş şehrindeki garibe benzer. Adı Ömer’di. Bu sebeple onu, bir dükkândan öbür dükkâna gönderiyorlardı. Bütün dükkânların, Ömer’e ekmek satmamak bakımından bir olduğunu anlamıyordu. Ben yanlış söyledim, adını Ömer değil diyeyim de tövbe edeyim, şu dükkâna varır böyle dersem yalnız o dükkândan değil, bütün dükkânlardan ekmek alabilirim.. Fakat böyle demez de yine adım Ömer kalırsa bu dükkândan başka yere başvursam da faydasız. Hepsinden de mahrum kalırım. Çünkü şaşıyım, bu dükkânları birbirinden ayrı sandım demedi.
گر عمر نامی تو اندر شهر کاش ** کس بنفروشد به صد دانگت لواش 3220
Kâş şehrinde adın Ömer olursa yüz kuruş versen kimse sana lavaş satmaz.
چون به یک دکان بگفتی عمرم ** این عمر را نان فروشید از کرم
Bir dükkâna gidip ben Ömer’im kerem edin de bu Ömer’e ekmek satın dedin mi.
او بگوید رو بدان دیگر دکان ** زان یکی نان به کزین پنجاه نان
Dükkâncı der ki: yürü öbür dükkâna git oradaki bir ekmek buradaki elli ekmekten iyidir.
گر نبودی احول او اندر نظر ** او بگفتی نیست دکانی دگر
Adam şaşı olmasa başka dükkân yok ki derdi.
پس ردی اشراق آن نااحولی ** بر دل کاشی شدی عمر علی
Onun şaşılığı gitse de nuru, Kâş’lının gönlüne vursaydı o vakit de Ömer, Ali olurdu.
این ازینجا گوید آن خباز را ** این عمر را نان فروش ای نانبا 3225
Fakat bu dükkâncı buradan oradaki ekmekçiye ekmekçi diye bağırır bu Ömer’e ekmek sat.