چون جدا بینی ز حق این خواجه را ** گم کنی هم متن و هم دیباجه را

چشم و دل را هین گذاره کن ز طین ** این یکی قبله‌ست دو قبله مبین

چون دو دیدی ماندی از هر دو طرف ** آتشی در خف فتاد و رفت خف

مثل دوبین هم‌چو آن غریب شهر کاش عمر نام کی از یک دکانش به سبب این به آن دکان دیگر حواله کرد و او فهم نکرد کی همه دکان یکیست درین معنی کی به عمر نان نفروشند هم اینجا تدارک کنم من غلط کردم نامم عمر نیست چون بدین دکان توبه و تدارک کنم نان یابم از همه دکان‌های این شهر و اگر بی‌تدارک هم‌چنین عمر نام باشم ازین دکان در گذرم محرومم و احولم و این دکان‌ها را از هم جدا دانسته‌ام

گر عمر نامی تو اندر شهر کاش ** کس بنفروشد به صد دانگت لواش 3220

چون به یک دکان بگفتی عمرم ** این عمر را نان فروشید از کرم

او بگوید رو بدان دیگر دکان ** زان یکی نان به کزین پنجاه نان

گر نبودی احول او اندر نظر ** او بگفتی نیست دکانی دگر

پس ردی اشراق آن نااحولی ** بر دل کاشی شدی عمر علی

این ازینجا گوید آن خباز را ** این عمر را نان فروش ای نانبا 3225

چون شنید او هم عمر نان در کشید ** پس فرستادت به دکان بعید

کین عمر را نان ده ای انباز من ** راز یعنی فهم کن ز آواز من

او همت زان سو حواله می‌کند ** هین عمر آمد که تا بر نان زند

چون به یک دکان عمر بودی برو ** در همه کاشان ز نان محروم شو

ور به یک دکان علی گفتی بگیر ** نان ازینجا بی‌حواله و بی‌زحیر 3230

احول دو بین چو بی‌بر شد ز نوش ** احول ده بینی ای مادر فروش

اندرین کاشان خاک از احولی ** چون عمر می‌گرد چو نبوی علی

هست احول را درین ویرانه دیر ** گوشه گوشه نقل نو ای ثم خیر

ور دو چشم حق‌شناس آمد ترا ** دوست پر بین عرصه‌ی هر دو سرا

وا رهیدی از حواله‌ی جا به جا ** اندرین کاشان پر خوف و رجا 3235

اندرین جو غنچه دیدی یا شجر ** هم‌چو هر جو تو خیالش ظن مبر

که ترا از عین این عکس نقوش ** حق حقیقت گردد و میوه‌فروش

چشم ازین آب از حول حر می‌شود ** عکس می‌بیند سد پر می‌شود

پس به معنی باغ باشد این نه آب ** پس مشو عریان چو بلقیس از حباب

بار گوناگونست بر پشت خران ** هین به یک چون این خران را تو مران 3240

بر یکی خر بار لعل و گوهرست ** بر یکی خر بار سنگ و مرمرست

بر همه جوها تو این حکمت مران ** اندرین جو ماه بین عکسش مخوان

آب خضرست این نه آب دام و دد ** هر چه اندر روی نماید حق بود

زین تگ جو ماه گوید من مهم ** من نه عکسم هم‌حدیث و هم‌رهم

اندرین جو آنچ بر بالاست هست ** خواه بالا خواه در وی دار دست 3245

از دگر جوها مگیر این جوی را ** ماه دان این پرتو مه‌روی را

این سخن پایان ندارد آن غریب ** بس گریست از درد خواجه شد کیب

توزیع کردن پای‌مرد در جمله‌ی شهر تبریز و جمع شدن اندک چیز و رفتن آن غریب به تربت محتسب به زیارت و این قصه را بر سر گور او گفتن به طریق نوحه الی آخره

واقعه‌ی آن وام او مشهور شد ** پای مرد از درد او رنجور شد

از پی توزیع گرد شهر گشت ** از طمع می‌گفت هر جا سرگذشت

هیچ ناورد از ره کدیه به دست ** غیر صد دینار آن کدیه‌پرست 3250

پای مرد آمد بدو دستش گرفت ** شد بگور آن کریم بس شگفت

گفت چون توفیق یابد بنده‌ای ** که کند مهمانی فرخنده‌ای

مال خود ایثار راه او کند ** جاه خود ایثار جاه او کند

شکر او شکر خدا باشد یقین ** چون به احسان کرد توفیقش قرین

ترک شکرش ترک شکر حق بود ** حق او لا شک به حق ملحق بود 3255

شکر می‌کن مر خدا را در نعم ** نیز می‌کن شکر و ذکر خواجه هم

رحمت مادر اگر چه از خداست ** خدمت او هم فریضه‌ست و سزاست

زین سبب فرمود حق صلوا علیه ** که محمد بود محتال الیه

در قیامت بنده را گوید خدا ** هین چه کردی آنچ دادم من ترا

گوید ای رب شکر تو کردم به جان ** چون ز تو بود اصل آن روزی و نان 3260

گویدش حق نه نکردی شکر من ** چون نکردی شکر آن اکرام‌فن

بر کریمی کرده‌ای ظلم و ستم ** نه ز دست او رسیدت نعمتم

چون به گور آن ولی‌نعمت رسید ** گشت گریان زار و آمد در نشید

گفت ای پشت و پناه هر نبیل ** مرتجی و غوث ابناء السبیل

ای غم ارزاق ما بر خاطرت ** ای چو رزق عام احسان و برت 3265

ای فقیران را عشیره و والدین ** در خراج و خرج و در ایفاء دین