عشق صورت در دل شه‌زادگان ** چون خلش می‌کرد مانند سنان

اشک می‌بارید هر یک هم‌چو میغ ** دست می‌خایید و می‌گفت ای دریغ

ما کنون دیدیم شه ز آغاز دید ** چندمان سوگند داد آن بی‌ندید

انبیا را حق بسیارست از آن ** که خبر کردند از پایانمان 3770

کاینچ می‌کاری نروید جز که خار ** وین طرف پری نیابی زو مطار

تخم از من بر که تا ریعی دهد ** با پر من پر که تیر آن سو جهد

تو ندانی واجبی آن و هست ** هم تو گویی آخر آن واجب بدست

او توست اما نه این تو آن توست ** که در آخر واقف بیرون‌شوست

توی آخر سوی توی اولت ** آمدست از بهر تنبیه و صلت 3775

توی تو در دیگری آمد دفین ** من غلام مرد خودبینی چنین

آنچ در آیینه می‌بیند جوان ** پیر اندر خشت بیند بیش از آن

ز امر شاه خویش بیرون آمدیم ** با عنایات پدر یاغی شدیم

سهل دانستیم قول شاه را ** وان عنایت‌های بی اشباه را

نک در افتادیم در خندق همه ** کشته و خسته‌ی بلا بی ملحمه 3780

تکیه بر عقل خود و فرهنگ خویش ** بودمان تا این بلا آمد به پیش

بی‌مرض دیدیم خویش و بی ز رق ** آنچنان که خویش را بیمار دق

علت پنهان کنون شد آشکار ** بعد از آنک بند گشتیم و شکار

سایه‌ی رهبر بهست از ذکر حق ** یک قناعت به که صد لوت و طبق

چشم بینا بهتر از سیصد عصا ** چشم بشناسد گهر را از حصا 3785

در تفحص آمدند از اندهان ** صورت کی بود عجب این در جهان

بعد بسیاری تفحص در مسیر ** کشف کرد آن راز را شیخی بصیر

نه از طریق گوش بل از وحی هوش ** رازها بد پیش او بی روی‌پوش

گفت نقش رشک پروینست این ** صورت شه‌زاده‌ی چینست این

هم‌چو جان و چون جنین پنهانست او ** در مکتم پرده و ایوانست او 3790

سوی او نه مرد ره دارد نه زن ** شاه پنهان کرد او را از فتن

غیرتی دارد ملک بر نام او ** که نپرد مرغ هم بر بام او

وای آن دل کش چنین سودا فتاد ** هیچ کس را این چنین سودا مباد

این سزای آنک تخم جهل کاشت ** وآن نصیحت را کساد و سهل داشت

اعتمادی کرد بر تدبیر خویش ** که برم من کار خود با عقل پیش 3795

نیم ذره زان عنایت به بود ** که ز تدبیر خرد سیصد رصد

ترک مکر خویشتن گیر ای امیر ** پا بکش پیش عنایت خوش بمیر

این به قدر حیله‌ی معدود نیست ** زین حیل تا تو نمیری سود نیست

حکایت صدر جهان بخارا کی هر سایلی کی به زبان بخواستی از صدقه‌ی عام بی‌دریغ او محروم شدی و آن دانشمند درویش به فراموشی و فرط حرص و تعجیل به زبان بخواست در موکب صدر جهان از وی رو بگردانید و او هر روز حیله‌ی نو ساختی و خود را گاه زن کردی زیر چادر وگاه نابینا کردی و چشم و روی خود بسته به فراستش بشناختی الی آخره

در بخارا خوی آن خواجیم اجل ** بود با خواهندگان حسن عمل

داد بسیار و عطای بی‌شمار ** تا به شب بودی ز جودش زر نثار 3800

زر به کاغذپاره‌ها پیچیده بود ** تا وجودش بود می‌افشاند جود

هم‌چو خورشید و چو ماه پاک‌باز ** آنچ گیرند از ضیا بدهند باز

خاک را زربخش کی بود آفتاب ** زر ازو در کان و گنج اندر خراب

هر صباحی یک گره را راتبه ** تا نماند امتی زو خایبه

مبتلایان را بدی روزی عطا ** روز دیگر بیوگان را آن سخا 3805

روز دیگر بر علویان مقل ** با فقیهان فقیر مشتغل

روز دیگر بر تهی‌دستان عام ** روز دیگر بر گرفتاران وام

شرط او آن بود که کس با زبان ** زر نخواهد هیچ نگشاید لبان

لیک خامش بر حوالی رهش ** ایستاده مفلسان دیواروش

هر که کردی ناگهان با لب سال ** زو نبردی زین گنه یک حبه مال 3810

من صمت منکم نجا بد یاسه‌اش ** خامشان را بود کیسه و کاسه‌اش

نادرا روزی یکی پیری بگفت ** ده زکاتم که منم با جوع جفت

منع کرد از پیر و پیرش جد گرفت ** مانده خلق از جد پیر اندر شگفت

گفت بس بی‌شرم پیری ای پدر ** پیر گفت از من توی بی‌شرم‌تر

کین جهان خوردی و خواهی تو ز طمع ** کان جهان با این جهان گیری به جمع 3815

خنده‌اش آمد مال داد آن پیر را ** پیر تنها برد آن توفیر را