هم بدانستش ندادش آن عزیز ** از گناه و جرم گفتن هیچ چیز

چونک عاجز شد ز صد گونه مکید ** چون زنان او چادری بر سر کشید

در میان بیوگان رفت و نشست ** سر فرو افکند و پنهان کرد دست 3825

هم شناسیدش ندادش صدقه‌ای ** در دلش آمد ز حرمان حرقه‌ای

رفت او پیش کفن‌خواهی پگاه ** که بپیچم در نمد نه پیش راه

هیچ مگشا لب نشین و می‌نگر ** تا کند صدر جهان اینجا گذر

بوک بیند مرده پندار به ظن ** زر در اندازد پی وجه کفن

هر چه بدهد نیم آن بدهم به تو ** هم‌چنان کرد آن فقیر صله‌جو 3830

در نمد پیچید و بر راهش نهاد ** معبر صدر جهان آنجا فتاد

زر در اندازید بر روی نمد ** دست بیرون کرد از تعجیل خود

تا نگیرد آن کفن‌خواه آن صله ** تا نهان نکند ازو آن ده‌دله

مرده از زیر نمد بر کرد دست ** سر برون آمد پی دستش ز پست

گفت با صدر جهان چون بستدم ** ای ببسته بر من ابواب کرم 3835

گفت لیکن تا نمردی ای عنود ** از جناب من نبردی هیچ جود

سر موتوا قبل موت این بود ** کز پس مردن غنیمت‌ها رسد

غیر مردن هیچ فرهنگی دگر ** در نگیرد با خدای ای حیله‌گر

یک عنایت به ز صد گون اجتهاد ** جهد را خوفست از صد گون فساد

وآن عنایت هست موقوف ممات ** تجربه کردند این ره را ثقات 3840

بلک مرگش بی‌عنایت نیز نیست ** بی‌عنایت هان و هان جایی مه‌ایست

آن زمرد باشد این افعی پیر ** بی زمرد کی شود افعی ضریر

حکایت آن دو برادر یکی کوسه و یکی امرد در عزب خانه‌ای خفتند شبی اتفاقا امرد خشت‌ها بر مقعد خود انبار کرد عاقبت دباب دب آورد و آن خشت‌ها را به حیله و نرمی از پس او برداشت کودک بیدار شد به جنگ کی این خشت‌ها کو کجا بردی و چرا بردی او گفت تو این خشت‌ها را چرا نهادی الی آخره

امردی و کوسه‌ای در انجمن ** آمدند و مجمعی بد در وطن

مشتغل ماندند قوم منتجب ** روز رفت و شد زمانه ثلث شب

زان عزب‌خانه نرفتند آن دو کس ** هم بخفتند آن سو از بیم عسس 3845

کوسه را بد بر زنخدان چار مو ** لیک هم‌چون ماه بدرش بود رو

کودک امرد به صورت بود زشت ** هم نهاد اندر پس کون بیست خشت

لوطیی دب برد شب در انبهی ** خشتها را نقل کرد آن مشتهی

دست چون بر وی زد او از جا بجست ** گفت هی تو کیستی ای سگ‌پرست

گفت این سی خشت چون انباشتی ** گفت تو سی خشت چون بر داشتی 3850

کودک بیمارم و از ضعف خود ** کردم اینجا احتیاط و مرتقد

گفت اگر داری ز رنجوری تفی ** چون نرفتی جانب دار الشفا

یا به خانه‌ی یک طبیبی مشفقی ** که گشادی از سقامت مغلقی

گفت آخر من کجا دانم شدن ** که بهرجا می‌روم من ممتحن

چون تو زندیقی پلیدی ملحدی ** می بر آرد سر به پیشم چون ددی 3855

خانقاهی که بود بهتر مکان ** من ندیدم یک دمی در وی امان

رو به من آرند مشتی حمزه‌خوار ** چشم‌ها پر نطفه کف خایه‌فشار

وانک ناموسیست خود از زیر زیر ** غمزه دزدد می‌دهد مالش به کیر

خانقه چون این بود بازار عام ** چون بود خر گله و دیوان خام

خر کجا ناموس و تقوی از کجا ** خر چه داند خشیت و خوف و رجا 3860

عقل باشد آمنی و عدل‌جو ** بر زن و بر مرد اما عقل کو

ور گریزم من روم سوی زنان ** هم‌چو یوسف افتم اندر افتتان

یوسف از زن یافت زندان و فشار ** من شوم توزیع بر پنجاه دار

آن زنان از جاهلی بر من تنند ** اولیاشان قصد جان من کنند

نه ز مردان چاره دارم نه از زنان ** چون کنم که نی ازینم نه از آن 3865

بعد از آن کودک به کوسه بنگریست ** گفت او با آن دو مو از غم بریست

فارغست از خشت و از پیکار خشت ** وز چو تو مادرفروش کنک زشت

بر زنخ سه چار مو بهر نمون ** بهتر از سی خشت گرداگرد کون

ذره‌ای سایه‌ی عنایت بهترست ** از هزاران کوشش طاعت‌پرست

زانک شیطان خشت طاعت بر کند ** گر دو صد خشتست خود را ره کند 3870

خشت اگر پرست بنهاده‌ی توست ** آن دو سه مو از عطای آن سوست

در حقیقت هر یکی مو زان کهیست ** کان امان‌نامه‌ی صله‌ی شاهنشهیست