امرء القیس آمدست این‌جا به کد ** در شکار عشق و خشتی می‌زند

آن ملک برخاست شب شد پیش او ** گفته او را ای ملیک خوب‌رو

یوسف وقتی دو ملکت شد کمال ** مر ترا رام از بلاد و از جمال 3990

گشته مردان بندگان از تیغ تو ** وان زنان ملک مه بی‌میغ تو

پیش ما باشی تو بخت ما بود ** جان ما از وصل تو صد جان شود

هم من و هم ملک من مملوک تو ** ای به همت ملک‌ها متروک تو

فلسفه گفتش بسی و او خموش ** ناگهان وا کرد از سر روی‌پوش

تا چه گفتش او به گوش از عشق و درد ** هم‌چو خود در حال سرگردانش کرد 3995

دست او بگرفت و با او یار شد ** او هم از تخت و کمر بیزار شد

تا بلاد دور رفتند این دو شه ** عشق یک کرت نکردست این گنه

بر بزرگان شهد و بر طفلانست شیر ** او بهر کشتی بود من الاخیر

غیر این دو بس ملوک بی‌شمار ** عشقشان از ملک بربود و تبار

جان این سه شه‌بچه هم گرد چین ** هم‌چو مرغان گشته هر سو دانه‌چین 4000

زهره نی تا لب گشایند از ضمیر ** زانک رازی با خطر بود و خطیر

صد هزاران سر بپولی آن زمان ** عشق خشم آلوده زه کرده کمان

عشق خود بی‌خشم در وقت خوشی ** خوی دارد دم به دم خیره‌کشی

این بود آن لحظه کو خشنود شد ** من چه گویم چونک خشم‌آلود شد

لیک مرج جان فدای شیر او ** کش کشد این عشق و این شمشیر او 4005

کشتنی به از هزاران زندگی ** سلطنت‌ها مرده‌ی این بندگی

با کنایت رازها با هم‌دگر ** پست گفتندی به صد خوف و حذر

راز را غیر خدا محرم نبود ** آه را جز آسمان هم‌دم نبود

اصطلاحاتی میان هم‌دگر ** داشتندی بهر ایراد خبر

زین لسان الطیر عام آموختند ** طمطراق و سروری اندوختند 4010

صورت آواز مرغست آن کلام ** غافلست از حال مرغان مرد خام

کو سلیمانی که داند لحن طیر ** دیو گرچه ملک گیرد هست غیر

دیو بر شبه سلیمان کرد ایست ** علم مکرش هست و علمناش نیست

چون سلیمان از خدا بشاش بود ** منطق الطیری ز علمناش بود

تو از آن مرغ هوایی فهم کن ** که ندیدستی طیور من لدن 4015

جای سیمرغان بود آن سوی قاف ** هر خیالی را نباشد دست‌باف

جز خیالی را که دید آن اتفاق ** آنگهش بعدالعیان افتد فراق

نه فراق قطع بهر مصلحت ** که آمنست از هر فراق آن منقبت

بهر استبقاء آن روحی جسد ** آفتاب از برف یک‌دم درکشد

بهر جان خویش جو زیشان صلاح ** هین مدزد از حرف ایشان اصطلاح 4020

آن زلیخا از سپندان تا به عود ** نام جمله چیز یوسف کرده بود

نام او در نامها مکتوم کرد ** محرمان را سر آن معلوم کرد

چون بگفتی موم ز آتش نرم شد ** این بدی کان یار با ما گرم شد

ور بگفتی مه برآمد بنگرید ** ور بگفتی سبز شد آن شاخ بید

ور بگفتی برگها خوش می‌طپند ** ور بگفتی خوش همی‌سوزد سپند 4025

ور بگفتی گل به بلبل راز گفت ** ور بگفتی شه سر شهناز گفت

ور بگفتی چه همایونست بخت ** ور بگفتی که بر افشانید رخت

ور بگفتی که سقا آورد آب ** ور بگفتی که بر آمد آفتاب

ور بگفتی دوش دیگی پخته‌اند ** یا حوایج از پزش یک لخته‌اند

ور بگفتی هست نانها بی‌نمک ** ور بگفتی عکس می‌گردد فلک 4030

ور بگفتی که به درد آمد سرم ** ور بگفتی درد سر شد خوشترم

گر ستودی اعتناق او بدی ** ور نکوهیدی فراق او بدی

صد هزاران نام گر بر هم زدی ** قصد او و خواه او یوسف بدی

گرسنه بودی چو گفتی نام او ** می‌شدی او سیر و مست جام او

تشنگیش از نام او ساکن شدی ** نام یوسف شربت باطن شدی 4035

ور بدی دردیش زان نام بلند ** درد او در حال گشتی سودمند

وقت سرما بودی او را پوستین ** این کند در عشق نام دوست این