English    Türkçe    فارسی   

6
4451-4500

  • قوس ابرو تیر غمزه دام کید  ** بهر چه دادت خدا از بهر صید 
  • Tanrı, sana yay gibi kaşlar, ok gibi bakış vermiş. Bunları, adam avlamaktan başka ne için verdi?

  • رو پی مرغی شگرفی دام نه  ** دانه بنما لیک در خوردش مده 
  • Yürü, bir yüce kuş için tuzak kur. Taneyi göster, fakat sakın sen yenme ha!

  • کام بنما و کن او را تلخ‌کام  ** کی خورد دانه چو شد در حبس دام 
  • Onu, muradına eriştirecekmişin gibi görün ağzının tadını boz. Tuzağa tutulan kuş, hiç tane yer mi?

  • شد زن او نزد قاضی در گله  ** که مرا افغان ز شوی ده‌دله 
  • Hâsılı Cuha'nın karısı, gönlünü on türlü emele veren kocamdan şikâyetçiyim diye kadının tapısına vardı.

  • قصه کوته کن که قاضی شد شکار  ** از مقال و از جمال آن نگار  4455
  • Hikâyeyi kısa kes. Kadı, o güzelin yüzüne, gözüne kapıldı, avlandı.

  • گفت اندر محکمه‌ست این غلغله  ** من نتوانم فهم کردن این گله 
  • Dedi ki: Mahkemede bir gürültü varken şikâyetini dinleyemiyor, anlayamıyorum.

  • گر به خلوت آیی ای سرو سهی  ** از ستم‌کاری شو شرحم دهی 
  • Ey selvi boylu! Yalnızca gelirsen kocanın sitemlerini iyice söyle, şikâyette bulunursun.

  • گفت خانه‌ی تو ز هر نیک و بدی  ** باشد از بهر گله آمد شدی 
  • Kadın dedi ki: Senin evine iyi kötü herkes, derdini dökmeye, şikâyetini anlatmaya gelip gider.

  • خانه‌ی سر جمله پر سودا بود  ** صدر پر وسواس و پر غوغا بود 
  • Baş evi de sevdalarla doludur. Nitekim vesveselerle dolu olan gönül kavgalarla dopdoludur.

  • باقی اعضا ز فکر آسوده‌اند  ** وآن صدور از صادران فرسوده‌اند  4460
  • Geri kalan uzuvlar, düşünceye düşmez, rahattır. Fakat gönüller, gelip gidenlerin yüzünden yorulur, yıpranır.

  • در خزان و باد خوف حق گریز  ** آن شقایق‌های پارین را بریز 
  • Tanrı korkusunun gözüne, yeline kaç. O bıldırki çiçekleri dök.

  • این شقایق منع نو اشکوفه‌هاست  ** که درخت دل برای آن نماست 
  • Bu çiçekler, yeni çiçeklerin bitmesine mâni olmaktadır. Halbuki gönül ağacı, onlar için yetişmiş, boy atmıştır.

  • خویش را در خواب کن زین افتکار  ** سر ز زیر خواب در یقظت بر آر 
  • Kendini bu düşüncelere verme, uykuya dal. Uyku içindeyken uyanıklığa baş kaldır.

  • هم‌چو آن اصحاب کهف ای خواجه زود  ** رو به ایقاظا که تحسبهم رقود 
  • Hani o Ashabı kehif gibi sen de uyanık yürü, seni uyuyor sansınlar.

  • گفت قاضی ای صنم معمول چیست  ** گفت خانه‌ی این کنیزک بس تهیست  4465
  • Kadı, peki güzelim dedi, ne yapalım? Kadın dedi ki: Bu cariyenin evi tamamiyle bomboş.

  • خصم در ده رفت و حارس نیز نیست  ** بهر خلوت سخت نیکو مسکنیست 
  • Düşman, köye gitti, bekçi de yok. Halvet olmak için pek güzel bir yurt.

  • امشب ار امکان بود آنجا بیا  ** کار شب بی سمعه است و بی‌ریا 
  • Mümkünse bu gece oraya gel. Geceleyin görülen işte ne düzen vardır, ne riya.

  • جمله جاسوسان ز خمر خواب مست  ** زنگی شب جمله را گردن زدست 
  • Bütün gözetleyenler, uyku şarabiyle sarhoştur. Gece Zencisi, hepsinin boynunu vurmuştur.

  • خواند بر قاضی فسون‌های عجب  ** آن شکرلب وانگهانی از چه لب 
  • Hâsılı o şeker dudaklı, o canım dudaklariyle kadıya şaşırtıcı afsunlar okudu.

  • چند با آدم بلیس افسانه کرد  ** چون حوا گفتش بخور آنگاه خورد  4470
  • İblis, Âdem'e nice defa masallar okudu ama Havva, ye dedi de Adem, Tanrı tarafından yemeyin denen meyvayı o vakit yedi.

  • اولین خون در جهان ظلم و داد  ** از کف قابیل بهر زن فتاد 
  • Âlemde zulümle dökülen ilk kan, kadın yüzünden ve Kaabil'in elinden çıktı.

  • نوح چون بر تابه بریان ساختی  ** واهله بر تابه سنگ انداختی 
  • Nuh, tavada ne kadar kebap kızartmak istese Vahile, durmadan tavaya taş atardı.

  • مکر زن بر کار او چیره شدی  ** آب صاف وعظ او تیره شدی 
  • Kadın hilesi onun işine üstün olur, onun saf öğüt suyunu bulandırır giderdi.

  • قوم را پیغام کردی از نهان  ** که نگه دارید دین زین گمرهان 
  • Kavmine gizlice, amanın bu sapıklardan dininizi koruyun derdi.

  • رفتن قاضی به خانه‌ی زن جوحی و حلقه زدن جوحی به خشم بر در و گریختن قاضی در صندوقی الی آخره 
  • Kadının, Cuha' nın karısının evine gitmesi, Cuha' nın kızgın bir halde kapının halkasını dövmesi, kadının sandığa gizlenmesi.

  • مکر زن پایان ندارد رفت شب  ** قاضی زیرک سوی زن بهر دب  4475
  • Kadının hilesine son yoktur. Gece oldu. Akıllı kadı, kadına kavuşmak için yavaş yavaş kalktı, yola düştü.

  • زن دو شمع و نقل مجلس راست کرد  ** گفت ما مستیم بی این آب‌خورد 
  • Kadın iki mum yaktı. Yemek ve çerez hazırlamıştı. Kadı gelince biz aslen dedi, içmeden sarhoşuz.

  • اندر آن دم جوحی آمد در بزد  ** جست قاضی مهربی تا در خزد 
  • Tam bu sırada Cuha gelip kapıyı döğmeye başladı. Kadı, yerinden sıçradı, bir kaçacak yer aramaya koyuldu.

  • غیر صندوقی ندید او خلوتی  ** رفت در صندوق از خوف آن فتی 
  • Ortada bir sandıktan başka kaçacak yer yoktu. Hemen korkusundan sandığın içine girdi.

  • اندر آمد جوحی و گفت ای حریف  ** اتی وبالم در ربیع و در خریف 
  • Derken Cuha eve girdi. Başladı söylenmeye: A kadın, a yazın da bana vebal olan, kışın da.

  • من چه دارم که فداات نیست آن  ** که ز من فریاد داری هر زمان  4480
  • Neyim var da sana feda etmiyorum? Neden benim elimden her an öyle feryadedip durmadasın?

  • بر لب خشکم گشادستی زبان  ** گاه مفلس خوانیم گه قلتبان 
  • Bana kötü kötü sözler söylemede, gah müflis, gah kaltaban demedesin.

  • این دو علت گر بود ای جان مرا  ** آن یکی از تست و دیگر از خدا 
  • Benim olsa olsa iki derdim var: Biri senden, biri Tanrı'dan!

  • من چه دارم غیر آن صندوق که آن  ** هست مایه‌ی تهمت و پایه‌ی گمان 
  • Töhmet atılacak, şüphe uyandıracak bir şu sandıktan başka neyim var ki?

  • خلق پندارند زر دارم درون  ** داد واگیرند از من زین ظنون 
  • Halk da içinde altınım var sanıyor, hakkımda böyle şüphelere düşüyor.

  • صورت صندوق بس زیباست لیک  ** از عروض و سیم و ز خالیست نیک  4485
  • Sandık, görünüşte pek güzel ama içinde ne kumaş var, ne altın, ne gümüş... Bomboş!

  • چون تن زراق خوب و با وقار  ** اندر آن سله نیابی غیر مار 
  • Hani güzel ve vekarlı riyakârın bedeni gibi. O sepette ancak yılan vardır, başka bir şey bulamazsın.

  • من برم صندوق را فردا به کو  ** پس بسوزم در میان چارسو 
  • Yarın şu sandığı alıp götüreyim de çarşı ortasında yakayım.

  • تا ببیند مومن و گبر و جهود  ** که درین صندوق جز لعنت نبود 
  • Mümin de görsün, kâfir de, çıfıt da.. Bu sandıkta lanetten başka bir şey yok!

  • گفت زن هی در گذر ای مرد ازین  ** خورد سوگندان که نکنم جز چنین 
  • Kadın, adam dedi, vazgeç bundan. Cuha, Vallahi vazgeçmem, yapacağım diye yeminler etti.

  • از پگه حمال آورد او چو باد  ** زود آن صندوق بر پشتش نهاد  4490
  • Sabah çağı yel gibi koştu, hamal getirdi, hemencecik sandığı hamalın sırtına yükledi.

  • اندر آن صندوق قاضی از نکال  ** بانگ می‌زد که ای حمال و ای حمال 
  • Kadı, eziyetler içinde sandıkta "Hamal, hamal" diye sesleniyordu.

  • کرد آن حمال راست و چپ نظر  ** کز چه سو در می‌رسد بانک و خبر 
  • Hamal sağına, soluna baktı. Bu ses nereden geliyor ki dedi.

  • هاتفست این داعی من ای عجب  ** یا پری‌ام می‌کند پنهان طلب 
  • Acaba beni çağıran hatif mi? Yoksa gizlice peri mi çağırıyor beni?

  • چون پیاپی گشت آن آواز و بیش  ** گفت هاتف نیست باز آمد به خویش 
  • O ses üst üste gelmeye başlayınca kendisine geldi, bu hatif değil dedi.

  • عاقبت دانست کان بانگ و فغان  ** بد ز صندوق و کسی در وی نهان  4495
  • Nihayet anladı ki o ses sandıktan gelmede, sandıkta da birisi gizli.

  • عاشقی کو در غم معشوق رفت  ** گر چه بیرونست در صندوق رفت 
  • Sevgilinin derdiyle bir âşık, dışardayken sandığa gizlenmiş.

  • عمر در صندوق برد از اندهان  ** جز که صندوقی نبیند از جهان 
  • Ömrünü, dertlere uğramış da sandıkta geçirmiş. Çünkü âlemde yalnız bir sandık görmüş.

  • آن سری که نیست فوق آسمان  ** از هوس او را در آن صندوق دان 
  • Göklerin yücesine yücelmeyen baş, bil ki heveslere kapılmış, sandık içine girmiştir.

  • چون ز صندوق بدن بیرون رود  ** او ز گوری سوی گوری می‌شود 
  • Beden sandığından çıksa bile körlüğünden bir körün yanına gider ancak.

  • این سخن پایان ندارد قاضیش  ** گفت ای حمال و ای صندوق‌کش  4500
  • Bu sözün sonu yoktur. Kadı, ey hamal dedi, ey sandık götüren!