رو نمایم صبح بهر گوشمال ** تا نگردید از منی ز اهل شمال

ترک آن کن که درازست آن سخن ** نهی کردست از درازی امر کن 685

امتحان کردن مصطفی علیه‌السلام عایشه را رضی الله عنها کی چه پنهان می‌شوی پنهان مشو که اعمی ترا نمی‌بیند تا پدید آید کی عایشه رضی الله عنها از ضمیر مصطفی علیه السلام واقف هست یا خود مقلد گفت ظاهرست

گفت پیغامبر برای امتحان ** او نمی‌بیند ترا کم شو نهان

کرد اشارت عایشه با دستها ** او نبیند من همی‌بینم ورا

غیرت عقل است بر خوبی روح ** پر ز تشبیهات و تمثیل این نصوح

با چنین پنهانیی کین روح راست ** عقل بر وی این چنین رشکین چراست

از که پنهان می‌کنی ای رشک‌خو ** آنک پوشیدست نورش روی او 690

می‌رود بی‌روی‌پوش این آفتاب ** فرط نور اوست رویش را نقاب

از که پنهان می‌کنی ای رشک‌ور ** که آفتاب از وی نمی‌بیند اثر

رشک از آن افزون‌ترست اندر تنم ** کز خودش خواهم که هم پنهان کنم

ز آتش رشک گران آهنگ من ** با دو چشم و گوش خود در جنگ من

چون چنین رشکیستت ای جان و دل ** پس دهان بر بند و گفتن را بهل 695

ترسم ار خامش کنم آن آفتاب ** از سوی دیگر بدراند حجاب

در خموشی گفت ما اظهر شود ** که ز منع آن میل افزون‌تر شود

گر بغرد بحر غره‌ش کف شود ** جوش احببت بان اعرف شود

حرف گفتن بستن آن روزنست ** عین اظهار سخن پوشیدنست

بلبلانه نعره زن در روی گل ** تا کنی مشغولشان از بوی گل 700

تا به قل مغشول گردد گوششان ** سوی روی گل نپرد هوششان

پیش این خورشید کو بس روشنیست ** در حقیقت هر دلیلی ره‌زنیست

حکایت آن مطرب کی در بزم امیر ترک این غزل آغاز کرد گلی یا سوسنی یا سرو یا ماهی نمی‌دانم ازین آشفته‌ی بی‌دل چه می‌خواهی نمی‌دانم و بانگ بر زدن ترک کی آن بگو کی می‌دانی و جواب مطرب امیر را

مطرب آغازید پیش ترک مست ** در حجاب نغمه اسرار الست

من ندانم که تو ماهی یا وثن ** من ندانم تا چه می‌خواهی ز من

می‌ندانم که چه خدمت آرمت ** تن زنم یا در عبارت آرمت 705

این عجب که نیستی از من جدا ** می‌ندانم من کجاام تو کجا

می‌ندانم که مرا چون می‌کشی ** گاه در بر گاه در خون می‌کشی

هم‌چنین لب در ندانم باز کرد ** می‌ندانم می‌ندانم ساز کرد

چون ز حد شد می‌ندانم از شگفت ** ترک ما را زین حراره دل گرفت

برجهید آن ترک و دبوسی کشید ** تا علیها بر سر مطرب رسید 710

گرز را بگرفت سرهنگی بدست ** گفت نه مطرب کشی این دم بدست

گفت این تکرار بی حد و مرش ** کوفت طبعم را بکوبم من سرش

قلتبانا می‌ندانی گه مخور ** ور همی‌دانی بزن مقصود بر

آن بگو ای گیج که می‌دانیش ** می‌ندانم می‌ندانم در مکش

من بپرسم کز کجایی هی مری ** تو بگویی نه ز بلخ و نه از هری 715

نه ز بغداد و نه موصل نه طراز ** در کشی در نی و نی راه دراز

خود بگو من از کجاام باز ره ** هست تنقیح مناط اینجا بله

یا بپرسیدم چه خوردی ناشتاب ** تو بگویی نه شراب و نه کباب

نه قدید و نه ثرید و نه عدس ** آنچ خوردی آن بگو تنها و بس

این سخن‌خایی دراز از بهر چیست ** گفت مطرب زانک مقصودم خفیست 720

می‌رمد اثبات پیش از نفی تو ** نفی کردم تا بری ز اثبات بو

در نوا آرم بنفی این ساز را ** چون بمیری مرگ گوید راز را

تفسیر قوله علیه‌السلام موتوا قبل ان تموتوا بمیر ای دوست پیش از مرگ اگر می زندگی خواهی کی ادریس از چنین مردن بهشتی گشت پیش از ما

جان بسی کندی و اندر پرده‌ای ** زانک مردن اصل بد ناورده‌ای

تا نمیری نیست جان کندن تمام ** بی‌کمال نردبان نایی به بام

چون ز صد پایه دو پایه کم بود ** بام را کوشنده نامحرم بود 725

چون رسن یک گز ز صد گز کم بود ** آب اندر دلو از چه کی رود

غرق این کشتی نیابی ای امیر ** تا بننهی اندرو من الاخیر

من آخر اصل دان کو طارقست ** کشتی وسواس و غی را غارقست

آفتاب گنبد ازرق شود ** کشتی هش چونک مستغرق شود

چون نمردی گشت جان کندن دراز ** مات شو در صبح ای شمع طراز 730

تا نگشتند اختران ما نهان ** دانک پنهانست خورشید جهان

گرز بر خود زن منی در هم شکن ** زانک پنبه‌ی گوش آمد چشم تن

گرز بر خود می‌زنی خود ای دنی ** عکس تست اندر فعالم این منی