می‌ستاند قطره‌ی چندی ز اشک ** می‌دهد کوثر که آرد قند رشک

می‌ستاند آه پر سودا و دود ** می‌دهد هر آه را صد جاه سود

باد آهی که ابر اشک چشم راند ** مر خلیلی را بدان اواه خواند

هین درین بازار گرم بی‌نظیر ** کهنه‌ها بفروش و ملک نقد گیر 885

ور ترا شکی و ریبی ره زند ** تاجران انبیا را کن سند

بس که افزود آن شهنشه بختشان ** می‌نتاند که کشیدن رختشان

قصه‌ی احد احد گفتن بلال در حر حجاز از محبت مصطفی علیه‌السلام در آن چاشتگاهها کی خواجه‌اش از تعصب جهودی به شاخ خارش می‌زد پیش آفتاب حجاز و از زخم خون از تن بلال برمی‌جوشید ازو احد احد می‌جست بی‌قصد او چنانک از دردمندان دیگر ناله جهد بی‌قصد زیرا از درد عشق ممتلی بود اهتمام دفع درد خار را مدخل نبود هم‌چون سحره‌ی فرعون و جرجیس و غیر هم لایعد و لا یحصی

تن فدای خار می‌کرد آن بلال ** خواجه‌اش می‌زد برای گوشمال

که چرا تو یاد احمد می‌کنی ** بنده‌ی بد منکر دین منی

می‌زد اندر آفتابش او به خار ** او احد می‌گفت بهر افتخار 890

تا که صدیق آن طرف بر می‌گذشت ** آن احد گفتن به گوش او برفت

چشم او پر آب شد دل پر عنا ** زان احد می‌یافت بوی آشنا

بعد از آن خلوت بدیدش پند داد ** کز جهودان خفیه می‌دار اعتقاد

عالم السرست پنهان دار کام ** گفت کردم توبه پیشت ای همام

روز دیگر از پگه صدیق تفت ** آن طرف از بهر کاری می‌برفت 895

باز احد بشنید و ضرب زخم خار ** برفروزید از دلش سوز و شرار

باز پندش داد باز او توبه کرد ** عشق آمد توبه‌ی او را بخورد

توبه کردن زین نمط بسیار شد ** عاقبت از توبه او بیزار شد

فاش کرد اسپرد تن را در بلا ** کای محمد ای عدو توبه‌ها

ای تن من وی رگ من پر ز تو ** توبه را گنجا کجا باشد درو 900

توبه را زین پس ز دل بیرون کنم ** از حیات خلد توبه چون کنم

عشق قهارست و من مقهور عشق ** چون شکر شیرین شدم از شور عشق

برگ کاهم پیش تو ای تند باد ** من چه دانم که کجا خواهم فتاد

گر هلالم گر بلالم می‌دوم ** مقتدی آفتابت می‌شوم

ماه را با زفتی و زاری چه کار ** در پی خورشید پوید سایه‌وار 905

با قضا هر کو قراری می‌دهد ** ریش‌خند سبلت خود می‌کند

کاه‌برگی پیش باد آنگه قرار ** رستخیزی وانگهانی عزم‌کار

گربه در انبانم اندر دست عشق ** یک‌دمی بالا و یک‌دم پست عشق

او همی‌گرداندم بر گرد سر ** نه به زیر آرام دارم نه زبر

عاشقان در سیل تند افتاده‌اند ** بر قضای عشق دل بنهاده‌اند 910

هم‌چو سنگ آسیا اندر مدار ** روز و شب گردان و نالان بی‌قرار

گردشش بر جوی جویان شاهدست ** تا نگوید کس که آن جو راکدست

گر نمی‌بینی تو جو را در کمین ** گردش دولاب گردونی ببین

چون قراری نیست گردون را ازو ** ای دل اختروار آرامی مجو

گر زنی در شاخ دستی کی هلد ** هر کجا پیوند سازی بسکلد 915

گر نمی‌بینی تو تدویر قدر ** در عناصر جوشش و گردش نگر

زانک گردشهای آن خاشاک و کف ** باشد از غلیان بحر با شرف

باد سرگردان ببین اندر خروش ** پیش امرش موج دریا بین بجوش

آفتاب و ماه دو گاو خراس ** گرد می‌گردند و می‌دارند پاس

اختران هم خانه خانه می‌دوند ** مرکب هر سعد و نحسی می‌شوند 920

اختران چرخ گر دورند هی ** وین حواست کاهل‌اند و سست‌پی

اختران چشم و گوش و هوش ما ** شب کجااند و به بیداری کجا

گاه در سعد و وصال و دلخوشی ** گاه در نحس فراق و بیهشی

ماه گردون چون درین گردیدنست ** گاه تاریک و زمانی روشنست

گه بهار و صیف هم‌چون شهد و شیر ** گه سیاستگاه برف و زمهریر 925

چونک کلیات پیش او چو گوست ** سخره و سجده کن چوگان اوست

تو که یک جزوی دلا زین صدهزار ** چون نباشی پیش حکمش بی‌قرار

چون ستوری باش در حکم امیر ** گه در آخر حبس گاهی در مسیر

چونک بر میخت ببندد بسته باش ** چونک بگشاید برو بر جسته باش

آفتاب اندر فلک کژ می‌جهد ** در سیه‌روزی خسوفش می‌دهد 930

کز ذنب پرهیز کن هین هوش‌دار ** تا نگردی تو سیه‌رو دیگ‌وار