English    Türkçe    فارسی   

1
1197-1221

  • O Creator of the lion, if we have wrought currishness, do not set the lion (to spring) on us from this covert.
  • گر سگی کردیم ای شیر آفرین ** شیر را مگمار بر ما زین کمین‌‌

  • Do not give to sweet water the form of fire, do not put upon fire the form of water.
  • آب خوش را صورت آتش مده ** اندر آتش صورت آبی منه‌‌

  • When Thou makest (us) drunken with the wine of Thy wrath, Thou givest to things non-existent the form of existence.”
  • از شراب قهر چون مستی دهی ** نیستها را صورت هستی دهی‌‌

  • What is (this) drunkenness? That which binds (prevents) the eye from (true) eyesight, so that a (common) stone appears a jewel, and wool (pashm) a jasper (yashm). 1200
  • چیست مستی بند چشم از دید چشم ** تا نماید سنگ گوهر پشم یشم‌‌

  • What is (this) drunkenness? The perversion of the senses, the change of tamarisk-wood into sandal-wood in the (perverted) sight.
  • چیست مستی حسها مبدل شدن ** چوب گز اندر نظر صندل شدن‌‌

  • Story of the hoopoe and Solomon, showing that when the Divine destiny comes to pass, clear eyes are sealed.
  • قصه‌‌ی هدهد و سلیمان در بیان آن که چون قضا آید چشمهای روشن بسته شود

  • When the tent-pavilion was pitched for Solomon, all the birds came to pay him obeisance.
  • چون سلیمان را سراپرده زدند ** جمله مرغانش به خدمت آمدند

  • They found (him) speaking the same tongue (as themselves) and familiar with them: one by one they sped with (eager) soul into his presence.
  • هم زبان و محرم خود یافتند ** پیش او یک یک به جان بشتافتند

  • All the birds, having ceased from twittering, (in converse) with Solomon became more distinct (spoke more articulately) than your own brother.
  • جمله مرغان ترک کرده جیک جیک ** با سلیمان گشته افصح من اخیک‌‌

  • To speak the same tongue is a kinship and affinity: a man, (when he is) with those in whom he cannot confide, is like a prisoner in chains. 1205
  • هم زبانی خویشی و پیوندی است ** مرد با نامحرمان چون بندی است‌‌

  • Oh, many are the Indians and Turks that speak the same tongue; oh, many the pair of Turks that are as strangers (to each other).
  • ای بسا هندو و ترک هم زبان ** ای بسا دو ترک چون بیگانگان‌‌

  • Therefore the tongue of mutual understanding is different indeed: to be one in heart is better than to be one in tongue.
  • پس زبان محرمی خود دیگر است ** هم دلی از هم زبانی بهتر است‌‌

  • Without speech and without sign or scroll, hundreds of thousands of interpreters arise from the heart.
  • غیر نطق و غیر ایما و سجل ** صد هزاران ترجمان خیزد ز دل‌‌

  • The birds, all and each, their secrets of skill and knowledge and practice
  • جمله مرغان هر یکی اسرار خود ** از هنر وز دانش و از کار خود

  • Were revealing, one by one, to Solomon, and were praising themselves by way of submitting a request (for his consideration), 1210
  • با سلیمان یک به یک وامی‌‌نمود ** از برای عرضه خود را می‌‌ستود

  • Not from pride and self-conceit, (but) in order that he might give them access to him.
  • از تکبر نی و از هستی خویش ** بهر آن تا ره دهد او را به پیش‌‌

  • When a captive wants a lord (to buy him as a slave), he offers a preface (summary account) of his talent;
  • چون بباید برده‌‌ای را خواجه‌‌ای ** عرضه دارد از هنر دیباجه‌‌ای‌‌

  • (But) when he is ashamed (disgusted) at his buying him, he makes himself out to be sick and deaf and palsied and lame.
  • چون که دارد از خریداریش ننگ ** خود کند بیمار و کر و شل و لنگ‌‌

  • The turn came for the hoopoe and his craft and the explanation of his skill and thoughtfulness.
  • نوبت هدهد رسید و پیشه‌‌اش ** و آن بیان صنعت و اندیشه‌‌اش‌‌

  • “O king,” said he, “I will declare (only) one talent, which is an inferior one; ’tis better to speak briefly.” 1215
  • گفت ای شه یک هنر کان کهتر است ** باز گویم گفت کوته بهتر است‌‌

  • “Tell on,” said Solomon; “let me hear what talent that is.” The hoopoe said, “At the time when I am at the zenith,
  • گفت بر گو تا کدام است آن هنر ** گفت من آن گه که باشم اوج بر

  • I gaze from the zenith with the eye of certainty and I see the water at the bottom of the earth,
  • بنگرم از اوج با چشم یقین ** من ببینم آب در قعر زمین‌‌

  • So that (I know) where it is and what is its depth; what its colour is, whence it gushes forth—from clay or from rock.
  • تا کجایست و چه عمق استش چه رنگ ** از چه می‌‌جوشد ز خاکی یا ز سنگ‌‌

  • O Solomon, for the sake of thine army's camping-place keep this wise one (beside thee) on thy expeditions.”
  • ای سلیمان بهر لشکرگاه را ** در سفر می‌‌دار این آگاه را

  • Then said Solomon, “O good companion in waterless far-stretching wastes!” 1220
  • پس سلیمان گفت ای نیکو رفیق ** در بیابانهای بی‌‌آب عمیق‌‌

  • How the crow impugned the claim of the hoopoe.
  • طعنه‌‌ی زاغ در دعوی هدهد

  • When the crow heard (this), from envy he came and said to Solomon, “He has spoken false and ill.
  • زاغ چون بشنود آمد از حسد ** با سلیمان گفت کاو کژ گفت و بد