English    Türkçe    فارسی   

1
1346-1370

  • (Even so) the spirits bound in clay, when they escape glad at heart from their (prisons of) clay,
  • جانهای بسته اندر آب و گل ** چون رهند از آب و گلها شاد دل‌‌

  • Begin to dance in the air of Divine Love and become flawless like the full moon's orb,
  • در هوای عشق حق رقصان شوند ** همچو قرص بدر بی‌‌نقصان شوند

  • Their bodies dancing, and their souls—nay, do not ask (how their souls fare); and of that which surrounds the soul—nay, do not ask of those things!
  • جسمشان در رقص و جانها خود مپرس ** و آن که گرد جان از آنها خود مپرس‌‌

  • The hare lodged the lion in prison. Shame on a lion who was discomfited by a hare!
  • شیر را خرگوش در زندان نشاند ** ننگ شیری کاو ز خرگوشی بماند

  • He is in such a disgrace, and still—this is a wonder—he would fain be addressed by the title of Fakhr-i Dín. 1350
  • در چنان ننگی و آن گه این عجب ** فخر دین خواهد که گویندش لقب‌‌

  • O thou lion that liest alone at the bottom of this well, thy fleshly soul, like the hare, has shed and drunk thy blood;
  • ای تو شیری در تک این چاه فرد ** نفس چون خرگوش خونت ریخت و خورد

  • Thy hare-soul is feeding in the desert, (whilst) thou art (lying) at the bottom of this well of “How?” and “Why?”
  • نفس خرگوشت به صحرا در چرا ** تو به قعر این چه چون و چرا

  • That lion-catcher (the hare) ran towards the beasts, crying, “Rejoice, O my people, since the announcer of joy is come.
  • سوی نخجیران دوید آن شیر گیر ** کابشروا یا قوم إذ جاء البشیر

  • Glad news! Glad news, O company of merry-makers! That hell-hound has gone back to Hell.
  • مژده مژده ای گروه عیش‌‌ساز ** کان سگ دوزخ به دوزخ رفت باز

  • Glad news! Glad news! The enemy of your lives—his teeth have been torn out by the vengeance of his Creator. 1355
  • مژده مژده کان عدوی جانها ** کند قهر خالقش دندانها

  • He who smote many heads with his claws—him too the broom of Death has swept away like rubbish.”
  • آن که از پنجه بسی سرها بکوفت ** همچو خس جاروب مرگش هم بروفت‌‌

  • How the beasts gathered round the hare and spoke in praise of him.
  • جمع شدن نخجیران گرد خرگوش و ثنا گفتن او را

  • Then all the wild beasts assembled, joyous and laughing gleefully in rapture and excitement.
  • جمع گشتند آن زمان جمله وحوش ** شاد و خندان از طرب در ذوق و جوش‌‌

  • They formed a ring, he (the hare) in the midst like a candle: they bowed (in homage) and said to him, "Hark!"
  • حلقه کردند او چو شمعی در میان ** سجده آوردند و گفتندش که هان‌‌

  • “Art thou a heavenly angel or a peri? No, thou art the Azrael of fierce lions.
  • تو فرشته‌‌ی آسمانی یا پری ** نی تو عزراییل شیران نری‌‌

  • Whatever thou art, our souls are offered in sacrifice to thee. Thou hast prevailed. Health to thy hand and arm! 1360
  • هر چه هستی جان ما قربان تست ** دست بردی دست و بازویت درست‌‌

  • God turned this water into thy stream. Blessing on thy hand and arm!
  • راند حق این آب را در جوی تو ** آفرین بر دست و بر بازوی تو

  • Explain how thou didst meditate with guile, and how thou didst guilefully wipe out that ruffian.
  • باز گو تا چون سگالیدی به مکر ** آن عوان را چون بمالیدی به مکر

  • Explain, in order that the tale may be the means of curing (our malady); explain, that it may be a salve for our souls.
  • باز گو تا قصه درمانها شود ** باز گو تا مرهم جانها شود

  • Explain! for in consequence of the iniquity of that tyrant our souls have myriads of wounds.”
  • باز گو کز ظلم آن استم نما ** صد هزاران زخم دارد جان ما

  • “O Sirs,” said he, “it was (by) God's aid; else, who in the world is a hare (who am I, that I should have been able to do this)? 1365
  • گفت تایید خدا بود ای مهان ** ور نه خرگوشی که باشد در جهان‌‌

  • He (God) bestowed power on me and gave light to my heart: the light in my heart gave strength to hand and foot.”
  • قوتم بخشید و دل را نور داد ** نور دل مر دست و پا را زور داد

  • From God come preferments (to high position), from God also come changes (which bring one to low estate).
  • از بر حق می‌‌رسد تفضیلها ** باز هم از حق رسد تبدیلها

  • God in (due) course and turn is ever displaying this (Divine) aid to doubters and seers (alike).
  • حق به دور و نوبت این تایید را ** می‌‌نماید اهل ظن و دید را

  • How the hare admonished the beasts, saying, “Do not rejoice in this!”
  • پند دادن خرگوش نخجیران را که بدین شاد مشوید

  • Take heed! Do not exult in a kingdom bestowed in turns (passing from one to another), O thou who art the bondsman of Vicissitude, do not act as though thou wert free!
  • هین به ملک نوبتی شادی مکن ** ای تو بسته‌‌ی نوبت آزادی مکن‌‌

  • (But) those for whom is prepared a kingdom beyond Vicissitude, for them the drums (of sovereignty) are beaten beyond the Seven Planets. 1370
  • آن که ملکش برتر از نوبت تنند ** برتر از هفت انجمش نوبت زنند