English    Türkçe    فارسی   

1
1368-1392

  • God in (due) course and turn is ever displaying this (Divine) aid to doubters and seers (alike).
  • حق به دور و نوبت این تایید را ** می‌‌نماید اهل ظن و دید را

  • How the hare admonished the beasts, saying, “Do not rejoice in this!”
  • پند دادن خرگوش نخجیران را که بدین شاد مشوید

  • Take heed! Do not exult in a kingdom bestowed in turns (passing from one to another), O thou who art the bondsman of Vicissitude, do not act as though thou wert free!
  • هین به ملک نوبتی شادی مکن ** ای تو بسته‌‌ی نوبت آزادی مکن‌‌

  • (But) those for whom is prepared a kingdom beyond Vicissitude, for them the drums (of sovereignty) are beaten beyond the Seven Planets. 1370
  • آن که ملکش برتر از نوبت تنند ** برتر از هفت انجمش نوبت زنند

  • Beyond Vicissitude are the kings everlasting: their spirits are circling with the Cupbearer perpetually.
  • برتر از نوبت ملوک باقی‌‌اند ** دور دایم روحها با ساقی‌‌اند

  • If thou wilt renounce this drinking (of worldly pleasures) for a day or two (for thy brief lifetime), thou wilt dip thy mouth in the drink of Paradise.
  • ترک این شرب ار بگویی یک دو روز ** در کنی اندر شراب خلد پوز

  • Commentary on (the Tradition) “We have returned from the lesser Jihád to the greater Jihád.”
  • تفسیر رجعنا من الجهاد الاصغر الی الجهاد الاکبر

  • O kings, we have slain the outward enemy, (but) there remains within (us) a worse enemy than he.
  • ای شهان کشتیم ما خصم برون ** ماند خصمی زو بتر در اندرون‌‌

  • To slay this (enemy) is not the work of reason and intelligence: the inward lion is not subdued by the hare.
  • کشتن این کار عقل و هوش نیست ** شیر باطن سخره‌‌ی خرگوش نیست‌‌

  • This carnal self (nafs) is Hell, and Hell is a dragon (the fire of) which is not diminished by oceans (of water). 1375
  • دوزخ است این نفس و دوزخ اژدهاست ** کاو به دریاها نگردد کم و کاست‌‌

  • It would drink up the Seven Seas, and still the blazing of that consumer of all creatures would not become less.
  • هفت دریا را در آشامد هنوز ** کم نگردد سوزش آن خلق سوز

  • Stones and stony-hearted infidels enter it, miserable and shamefaced,
  • سنگها و کافران سنگ دل ** اندر آیند اندر او زار و خجل‌‌

  • (But) still it is not appeased by all this food, until there comes to it from God this call—
  • هم نگردد ساکن از چندین غذا ** تا ز حق آید مر او را این ندا

  • “Art thou filled, art thou filled?” It says, “Not yet; lo, here is the fire, here is the glow, here is the burning!”
  • سیر گشتی سیر گوید نی هنوز ** اینت آتش اینت تابش اینت سوز

  • It made a mouthful of and swallowed a whole world, its belly crying aloud, “Is there any more?” 1380
  • عالمی را لقمه کرد و در کشید ** معده‌‌اش نعره زنان هل من مزید

  • God, from (the realm) where place is not, sets His foot on it: then it subsides at (the command) Be, and it was.
  • حق قدم بر وی نهد از لا مکان ** آن گه او ساکن شود از کن فکان‌‌

  • Inasmuch as this self of ours is a part of Hell, and the parts always have the nature of the whole,
  • چون که جزو دوزخ است این نفس ما ** طبع کل دارد همیشه جزوها

  • To God (alone) belongs this foot (power) to kill it: who, indeed, but God should draw its bow (vanquish it)?
  • این قدم حق را بود کاو را کشد ** غیر حق خود کی کمان او کشد

  • Only the straight arrow is put on the bow, (but) this bow (of the self) has (its) arrows bent back and crooked.
  • در کمان ننهند الا تیر راست ** این کمان را باژگون کژ تیرهاست‌‌

  • Be straight, like an arrow, and escape from the bow, for without doubt every straight (arrow) will fly from the bow (to its mark). 1385
  • راست شو چون تیر و واره از کمان ** کز کمان هر راست بجهد بی‌‌گمان‌‌

  • When I turned back from the outer warfare, I set my face towards the inner warfare.
  • چون که واگشتم ز پیکار برون ** روی آوردم به پیکار درون‌‌

  • We have returned from the lesser Jihád, we are engaged along with the Prophet in the greater Jihád.
  • قد رجعنا من جهاد الاصغریم ** با نبی اندر جهاد اکبریم‌‌

  • I pray God to grant me strength and aid and (the right of) boasting, that I may root up with a needle this mountain of Qáf.
  • قوت از حق خواهم و توفیق و لاف ** تا به سوزن بر کنم این کوه قاف‌‌

  • Deem of small account the lion (champion) who breaks the ranks (of the enemy): the (true) lion is he that breaks (conquers) himself.
  • سهل شیری دان که صفها بشکند ** شیر آن است آن که خود را بشکند

  • How the ambassador of Rúm came to the Commander of the Faithful, ‘Umar, may God be well-pleased with him, and witnessed the gifts of grace with which ‘Umar, may God be well-pleased with him, was endowed.
  • آمدن رسول روم تا نزد عمر و دیدن او کرامات عمر را

  • To ‘Umar in Medina there came through the wide desert an ambassador from the Emperor of Rúm. 1390
  • تا عمر آمد ز قیصر یک رسول ** در مدینه از بیابان نغول‌‌

  • He said, “O ye attendants, where is the palace of the Caliph, that I may take thither my horse and baggage?”
  • گفت کو قصر خلیفه ای حشم ** تا من اسب و رخت را آن جا کشم‌‌

  • The folk said to him, “He has no palace: ‘Umar's (only) palace is an illumined spirit.
  • قوم گفتندش که او را قصر نیست ** مر عمر را قصر، جان روشنی است‌‌