English    Türkçe    فارسی   

1
1579-1603

  • In the sight of God his backsliding is better than obedience; beside his infidelity all faiths are tattered (worthless).
  • زلت او به ز طاعت نزد حق ** پیش کفرش جمله ایمانها خلق‌‌

  • Every moment he hath an ascension (to God) peculiar to himself: He (God) lays upon his crown a hundred peculiar crowns. 1580
  • هر دمی او را یکی معراج خاص ** بر سر تاجش نهد صد تاج خاص‌‌

  • His form is on earth and his spirit in “no-place,” a “no-place” beyond the imagination of travellers (on the mystic Way):
  • صورتش بر خاک و جان بر لامکان ** لامکانی فوق وهم سالکان‌‌

  • Not such a “no-place” that it should come into thy understanding (or that) a fancy about it should be born in thee every moment;
  • لامکانی نه که در فهم آیدت ** هر دمی در وی خیالی زایدت‌‌

  • Nay, place and “no-place” are in his control, just as the four (Paradisal) rivers are in the control of one who dwells in Paradise.
  • بل مکان و لامکان در حکم او ** همچو در حکم بهشتی چارجو

  • Cut short the explanation of this and avert thy face from it: do not breathe a word (more)—and God knows best what is right.
  • شرح این کوته کن و رخ زین بتاب ** دم مزن و الله اعلم بالصواب‌‌

  • We return, O friends, to the bird and the merchant and India. 1585
  • باز می‌‌گردیم ما ای دوستان ** سوی مرغ و تاجر و هندوستان‌‌

  • The merchant accepted this message (and promised) that he would convey the greeting from her (the parrot) to her congeners.
  • مرد بازرگان پذیرفت این پیام ** کاو رساند سوی جنس از وی سلام‌‌

  • How the merchant saw the parrots of India in the plain and delivered the parrot's message.
  • دیدن خواجه طوطیان هندوستان را در دشت و پیغام رسانیدن از آن طوطی‌‌

  • When he reached the farthest bounds of India, he saw a number of parrots in the plain.
  • چون که تا اقصای هندوستان رسید ** در بیابان طوطی چندی بدید

  • He halted his beast; then he gave voice, delivered the greeting and (discharged) the trust.
  • مرکب استانید پس آواز داد ** آن سلام و آن امانت باز داد

  • One of those parrots trembled exceedingly, fell, and died, and its breath stopped.
  • طوطیی ز آن طوطیان لرزید بس ** اوفتاد و مرد و بگسستش نفس‌‌

  • The merchant repented of having told the news, and said, “I have gone about to destroy the creature. 1590
  • شد پشیمان خواجه از گفت خبر ** گفت رفتم در هلاک جانور

  • This one, surely, is kin to that little parrot (of mine): they must have been two bodies and one spirit.
  • این مگر خویش است با آن طوطیک ** این مگر دو جسم بود و روح یک‌‌

  • Why did I do this? Why did I give the message? I have consumed the poor creature by this raw (foolish) speech.”
  • این چرا کردم چرا دادم پیام ** سوختم بی‌‌چاره را زین گفت خام‌‌

  • This tongue is like stone and is also like iron, and that which springs from the tongue is like fire.
  • این زبان چون سنگ و هم آهن‌‌وش است ** و آن چه بجهد از زبان چون آتش است‌‌

  • Do not vainly strike stone and iron against each other, now for the sake of relating (a story), now for the sake of boasting,
  • سنگ و آهن را مزن بر هم گزاف ** گه ز روی نقل و گاه از روی لاف‌‌

  • Because it is dark, and on every side are fields of cotton: how should sparks be amongst cotton? 1595
  • ز آن که تاریک است و هر سو پنبه زار ** در میان پنبه چون باشد شرار

  • Iniquitous are those persons who shut their eyes and by such (vain) words set a whole world ablaze.
  • ظالم آن قومی که چشمان دوختند ** ز آن سخنها عالمی را سوختند

  • A single word lays waste a (whole) world, turns dead foxes into lions.
  • عالمی را یک سخن ویران کند ** روبهان مرده را شیران کند

  • Spirits in their original nature have the (life-giving) breath of Jesus, (but while they remain embodied) at one time they are (like) the wound, and another time (like) the plaster.
  • جانها در اصل خود عیسی دمند ** یک زمان زخمند و گاهی مرهمند

  • If the (bodily) screen were removed from the spirits, the speech of every spirit would be like (the breath of) the Messiah.
  • گر حجاب از جانها برخاستی ** گفت هر جانی مسیح آساستی‌‌

  • If you wish to utter words like sugar, refrain from concupiscence and do not eat this sweetmeat (the desires of the flesh). 1600
  • گر سخن خواهی که گویی چون شکر ** صبر کن از حرص و این حلوا مخور

  • Self-control is the thing desired by the intelligent; sweetmeat is what children long for.
  • صبر باشد مشتهای زیرکان ** هست حلوا آرزوی کودکان‌‌

  • Whoever practises self-control ascends to Heaven, whoever eats sweetmeat falls farther behind.
  • هر که صبر آورد گردون بر رود ** هر که حلوا خورد واپس‌‌تر رود

  • Commentary on the saying of Farídu’ddín ‘Attár, -may God sanctify his spirit- “Thou art a sensualist: O heedless one, drink blood (mortify thyself) amidst the dust (of thy bodily existence), For if the spiritualist drink a poison, it will be (to him as) an antidote.”
  • تفسیر قول فرید الدین عطار قدس الله روحه: تو صاحب نفسی ای غافل میان خاک خون می‌‌خور که صاحب دل اگر زهری خورد آن انگبین باشد

  • It does not harm the spiritualist (saint) though he drink deadly poison for all to see,
  • صاحب دل را ندارد آن زیان ** گر خورد او زهر قاتل را عیان‌‌