English    Türkçe    فارسی   

1
1594-1618

  • Do not vainly strike stone and iron against each other, now for the sake of relating (a story), now for the sake of boasting,
  • سنگ و آهن را مزن بر هم گزاف ** گه ز روی نقل و گاه از روی لاف‌‌

  • Because it is dark, and on every side are fields of cotton: how should sparks be amongst cotton? 1595
  • ز آن که تاریک است و هر سو پنبه زار ** در میان پنبه چون باشد شرار

  • Iniquitous are those persons who shut their eyes and by such (vain) words set a whole world ablaze.
  • ظالم آن قومی که چشمان دوختند ** ز آن سخنها عالمی را سوختند

  • A single word lays waste a (whole) world, turns dead foxes into lions.
  • عالمی را یک سخن ویران کند ** روبهان مرده را شیران کند

  • Spirits in their original nature have the (life-giving) breath of Jesus, (but while they remain embodied) at one time they are (like) the wound, and another time (like) the plaster.
  • جانها در اصل خود عیسی دمند ** یک زمان زخمند و گاهی مرهمند

  • If the (bodily) screen were removed from the spirits, the speech of every spirit would be like (the breath of) the Messiah.
  • گر حجاب از جانها برخاستی ** گفت هر جانی مسیح آساستی‌‌

  • If you wish to utter words like sugar, refrain from concupiscence and do not eat this sweetmeat (the desires of the flesh). 1600
  • گر سخن خواهی که گویی چون شکر ** صبر کن از حرص و این حلوا مخور

  • Self-control is the thing desired by the intelligent; sweetmeat is what children long for.
  • صبر باشد مشتهای زیرکان ** هست حلوا آرزوی کودکان‌‌

  • Whoever practises self-control ascends to Heaven, whoever eats sweetmeat falls farther behind.
  • هر که صبر آورد گردون بر رود ** هر که حلوا خورد واپس‌‌تر رود

  • Commentary on the saying of Farídu’ddín ‘Attár, -may God sanctify his spirit- “Thou art a sensualist: O heedless one, drink blood (mortify thyself) amidst the dust (of thy bodily existence), For if the spiritualist drink a poison, it will be (to him as) an antidote.”
  • تفسیر قول فرید الدین عطار قدس الله روحه: تو صاحب نفسی ای غافل میان خاک خون می‌‌خور که صاحب دل اگر زهری خورد آن انگبین باشد

  • It does not harm the spiritualist (saint) though he drink deadly poison for all to see,
  • صاحب دل را ندارد آن زیان ** گر خورد او زهر قاتل را عیان‌‌

  • Because he has attained to (spiritual) health and has been set free from (the need for) abstinence, (while) the poor seeker (of God) is (still) in the (state of) fever.
  • ز آن که صحت یافت و از پرهیز رست ** طالب مسکین میان تب در است‌‌

  • The Prophet said, "O seeker of the (Divine) allowance (bounty), do not contend with anyone who is sought.". 1605
  • گفت پیغمبر که ای مرد جری ** هان مکن با هیچ مطلوبی مری‌‌

  • In thee is a Nimrod: do not go into the fire. If thou wish to go in, first become Abraham!
  • در تو نمرودی است آتش در مرو ** رفت خواهی اول ابراهیم شو

  • When thou art neither a swimmer nor a seaman, do not cast thyself (into the sea) from a (feeling of) self-conceit.
  • چون نه‌‌ای سباح و نه دریاییی ** در میفکن خویش از خود راییی‌‌

  • He (the saint) brings red roses from the fire, from losses he brings gain to the surface.
  • او ز آتش ورد احمر آورد ** از زیانها سود بر سر آورد

  • If a perfect man (saint) take earth, it becomes gold; if an imperfect one has carried away gold, it becomes ashes.
  • کاملی گر خاک گیرد زر شود ** ناقص ار زر برد خاکستر شود

  • Since that righteous man is accepted of God, his hand in (all) things is the hand of God. 1610
  • چون قبول حق بود آن مرد راست ** دست او در کارها دست خداست‌‌

  • The hand of the imperfect man is the hand of Devil and demon, because he is in the trap of imposition and guile.
  • دست ناقص دست شیطان است و دیو ** ز آن که اندر دام تکلیف است و ریو

  • If ignorance come to him (the perfect man), it becomes knowledge, (but) the knowledge that goes into the disbelieving man becomes ignorance.
  • جهل آید پیش او دانش شود ** جهل شد علمی که در ناقص رود

  • Whatever an ill man takes becomes illness, (but) if a perfect man takes infidelity, it becomes religion.
  • هر چه گیرد علتی علت شود ** کفر گیرد کاملی ملت شود

  • O thou who, being on foot, hast contended with a horseman, thou wilt not save thy head. Now hold thy foot (desist)!
  • ای مری کرده پیاده با سوار ** سر نخواهی برد اکنون پای دار

  • How the magicians paid respect to Moses, on whom be peace, saying, “What dost thou command? Wilt thou cast down thy rod first?”
  • تعظیم ساحران مر موسی را علیه السلام که چه فرمایی اول تو اندازی عصا یا ما

  • The magicians in the time of the accursed Pharaoh, when they contended with Moses in enmity, 1615
  • ساحران در عهد فرعون لعین ** چون مری کردند با موسی به کین‌‌

  • Yet gave Moses the precedence—the magicians held him in honour—
  • لیک موسی را مقدم داشتند ** ساحران او را مکرم داشتند

  • Because they said to him, “’Tis for thee to command: (if) thou wishest, do thou cast down thy rod first (of all).”
  • ز آن که گفتندش که فرمان آن تست ** گر تو می‌‌خواهی عصا بفکن نخست‌‌

  • “Nay,” said he, “first do ye, O magicians, cast down those tricks (objects of enchantment) into the middle (where all can see them).”
  • گفت نی اول شما ای ساحران ** افکنید آن مکرها را در میان‌‌