English    Türkçe    فارسی   

1
1781-1805

  • I am complaining of the Soul of the soul, (but in truth) I am not complaining: I am (only) relating.
  • من ز جان جان شکایت می‌‌کنم ** من نیم شاکی روایت می‌‌کنم‌‌

  • My heart is saying, “I am tormented by Him,” and I have (long) been laughing at its poor pretence.
  • دل همی‌‌گوید کز او رنجیده‌‌ام ** وز نفاق سست می‌‌خندیده‌‌ام‌‌

  • Do (me) right, O glory of the righteous, O Thou who art the dais, and I the threshold of Thy door!
  • راستی کن ای تو فخر راستان ** ای تو صدر و من درت را آستان‌‌

  • Where are threshold and dais in reality? In the quarter where our Beloved is, where are “we” and “I”?
  • آستان و صدر در معنی کجاست ** ما و من کو آن طرف کان یار ماست‌‌

  • O Thou whose soul is free from “we” and “I,” O Thou who art the subtle essence of the spirit in man and woman, 1785
  • ای رهیده جان تو از ما و من ** ای لطیفه‌‌ی روح اندر مرد و زن‌‌

  • When man and woman become one, Thou art that One; when the units are wiped out, lo, Thou art that (Unity).
  • مرد و زن چون یک شود آن یک تویی ** چون که یک جا محو شد آنک تویی‌‌

  • Thou didst contrive this “I” and “we” in order that Thou mightst play the game of worship with Thyself,
  • این من و ما بهر آن بر ساختی ** تا تو با خود نرد خدمت باختی‌‌

  • That all “I's” and “thou's” should become one soul and at last should be submerged in the Beloved.
  • تا من و توها همه یک جان شوند ** عاقبت مستغرق جانان شوند

  • All this is (true), and do Thou come, O Giver of the command, O Thou who transcendest “Come” and (all) speech!
  • این همه هست و بیا ای امر کن ** ای منزه از بیان و از سخن‌‌

  • The body can see Thee (only) in bodily fashion: it fancies (pictures to itself) Thy sadness or laughter. 1790
  • جسم جسمانه تواند دیدنت ** در خیال آرد غم و خندیدنت‌‌

  • Do not say that the heart that is bound (conditioned) by (such bodily attributes as) sadness and laughter is worthy of seeing Thee (as Thou really art).
  • دل که او بسته‌‌ی غم و خندیدن است ** تو مگو کاو لایق آن دیدن است‌‌

  • He who is bound by sadness and laughter is living by means of these two borrowed (transient and unreal) things.
  • آن که او بسته‌‌ی غم و خنده بود ** او بدین دو عاریت زنده بود

  • In the verdant garden of Love, which is without end, there are many fruits besides sorrow and joy.
  • باغ سبز عشق کاو بی‌‌منتهاست ** جز غم و شادی در او بس میوه‌‌هاست‌‌

  • Love is higher than these two states of feeling: without spring and without autumn it is (ever) green and fresh.
  • عاشقی زین هر دو حالت برتر است ** بی‌‌بهار و بی‌‌خزان سبز و تر است‌‌

  • Pay the tithe on Thy fair face, O Beauteous One: relate the story of the soul that is rent in pieces, 1795
  • ده زکات روی خوب ای خوب رو ** شرح جان شرحه شرحه باز گو

  • For by the coquetry of a glance One who is given to glancing amorously has branded my heart anew.
  • کز کرشم غمزه‌‌ی غمازه‌‌ای ** بر دلم بنهاد داغی تازه‌‌ای‌‌

  • I absolved Him if He shed my blood: I was saying, “It is lawful (I absolve Thee),” and He was fleeing (from me).
  • من حلالش کردم از خونم بریخت ** من همی‌‌گفتم حلال او می‌‌گریخت‌‌

  • Since Thou art fleeing from the lament of those who are (as) dust, why pourest Thou sorrow on the hearts of the sorrowful?
  • چون گریزانی ز ناله‌‌ی خاکیان ** غم چه ریزی بر دل غمناکیان‌‌

  • O Thou, whom every dawn that shone from the East found overflowing (with abundant grace) like the bright fountain (of the sun),
  • ای که هر صبحی که از مشرق بتافت ** همچو چشمه‌‌ی مشرقت در جوش یافت‌‌

  • How didst Thou give (nothing but) evasion to Thy frenzied lover, O Thou the sugar of whose lips hath no price? 1800
  • چون بهانه دادی این شیدات را ** ای بهانه شکر لبهات را

  • O Thou who art a new soul to the old world, hear the cry (that comes) from my body (which is) without soul and heart.
  • ای جهان کهنه را تو جان نو ** از تن بی‌‌جان و دل افغان شنو

  • Leave the tale of the Rose! For God's sake set forth the tale of the Nightingale that is parted from the Rose!
  • شرح گل بگذار از بهر خدا ** شرح بلبل گو که شد از گل جدا

  • Our emotion is not caused by grief and joy, our consciousness is not related to fancy and imagination.
  • از غم و شادی نباشد جوش ما ** با خیال و وهم نبود هوش ما

  • There is another state (of consciousness), which is rare: do not thou disbelieve, for God is very mighty.
  • حالتی دیگر بود کان نادر است ** تو مشو منکر که حق بس قادر است‌‌

  • Do not judge from the (normal) state of man, do not abide in wrong-doing and in well-doing. 1805
  • تو قیاس از حالت انسان مکن ** منزل اندر جور و در احسان مکن‌‌