If the part of Death has become sweet to thee, know that God will make the whole sweet.2300
جزو مرگ ار گشت شیرین مر ترا ** دان که شیرین میکند کل را خدا
Pains are coming from Death as (his) messengers: do not avert thy face from his messenger, O foolish one!
دردها از مرگ میآید رسول ** از رسولش رو مگردان ای فضول
Whoever lives sweetly (pleasantly) dies bitterly (painfully): whoever serves his body does not save his soul.
هر که شیرین میزید او تلخ مرد ** هر که او تن را پرستد جان نبرد
Sheep are driven from the plains (to the town): they kill those that are fattest.
گوسفندان را ز صحرا میکشند ** آن که فربه تر مر آن را میکشند
The night is past and dawn is come. O my soul, how long wilt thou take up (again) this tale of gold from the beginning?
شب گذشت و صبح آمد ای تمر ** چند گیری این فسانهی زر ز سر
Thou wert young (once), and (then) thou wert more contented: (now) thou hast become a seeker of gold, (but) at first thou wert gold indeed (precious and perfect).2305
تو جوان بودی و قانعتر بدی ** زر طلب گشتی خود اول زر بدی
Thou wert a fruitful vine: how hast thou become unsaleable (worthless)? How hast thou become rotten when thy fruit is ripening?
رز بدی پر میوه چون کاسد شدی ** وقت میوه پختنت فاسد شدی
Thy fruit ought to become sweeter and not move farther backwards like rope-makers.
میوهات باید که شیرینتر شود ** چون رسن تابان نه واپستر رود
Thou art my wife: the wife must be of the same quality (as the husband) in order that things may go rightly.
جفت مایی جفت باید هم صفت ** تا بر آید کارها با مصلحت
The married pair must match one another: look at a pair of shoes or boots.
جفت باید بر مثال همدگر ** در دو جفت کفش و موزه در نگر
If one of the shoes is too tight for the foot, the pair of them is of no use to thee.2310
گر یکی کفش از دو تنگ آید بپا ** هر دو جفتش کار ناید مر ترا
Hast thou ever seen one leaf of a (folding) door small and the other large, or a wolf mated with the lion of the jungle?
جفت در یک خرد و آن دیگر بزرگ ** جفت شیر بیشه دیدی هیچ گرگ
A pair of sacks on a camel do not balance properly when one is empty and one full to the brim.
راست ناید بر شتر جفت جوال ** آن یکی خالی و این پر مال مال
I march with stout heart towards contentment: why art thou betaking thyself to revilement?”
من روم سوی قناعت دل قوی ** تو چرا سوی شناعت میروی
In this fashion the contented man, moved by sincerity and ardour, was talking to his wife till daybreak.
مرد قانع از سر اخلاص و سوز ** زین نسق میگفت با زن تا به روز
How the wife counselled her husband, saying, "Don't talk in excess of (beyond) thy merit and (spiritual) rank—'why say ye that which ye do not?'—for although these words are true, yet thou hast not attained to the degree of trust in God, and to speak thus above thy station and devotional practice is harmful and 'exceedingly hateful in the sight of God.'"
نصیحت کردن زن مر شوی را که سخن افزون از قدم و از مقام خود مگو لم تقولون ما لا تفعلونکه این سخنها اگر چه راست است این مقام توکل ترا نیست و این سخن گفتن فوق مقام و معاملهی خود زیان دارد و کبر مقتا عند الله باشد
The wife cried out at him, saying, “O thou who makest reputation thy religion, I will not swallow thy spells (deceiving speeches) any more.2315
زن بر او زد بانگ کای ناموس کیش ** من فسون تو نخواهم خورد بیش
Don't talk nonsense in thy presumption and pretension: begone, don't speak from pride and arrogance.
ترهات از دعوی و دعوت مگو ** رو سخن از کبر وز نخوت مگو
How long (wilt thou utter) pompous and artificial phrases? Look at thine own acts and feelings and be ashamed!
چند حرف طمطراق و کار و بار ** کار و حال خود ببین و شرم دار
Pride is ugly, and in beggars (all the) more ugly: (it is like) wet clothes after a cold snowy day.
کبر زشت و از گدایان زشتتر ** روز سرد و برف و آن گه جامه تر
How long (this) pretension and palaver and bluster, O thou whose house is (frail) as the house of the spider?
چند دعوی و دم و باد و بروت ** ای ترا خانه چو بیت العنکبوت
When hast thou illumined thy soul by contentment? Of contentment thou hast learned (only) the name.2320
از قناعت کی تو جان افروختی ** از قناعتها تو نام آموختی
The Prophet said, ‘What is contentment? A treasure.’ Thou canst not distinguish the gain from the pain.
گفت پیغمبر قناعت چیست گنج ** گنج را تو وا نمیدانی ز رنج
This contentment is the soul's treasure: do not thou boast (of possessing it), O (thou who art) grief and pain to my soul.
این قناعت نیست جز گنج روان ** تو مزن لاف ای غم و رنج روان
Don't call me thy mate, don't flap so much. I am the mate of justice, I am not the mate of fraud.
تو مخوانم جفت، کمتر زن بغل ** جفت انصافم نیم جفت دغل
How art thou walking (consorting) with amír and bey, when thou art slitting the veins of (killing for food) the locust in the air?
چون قدم با میر و با بگ میزنی ** چون ملخ را در هوا رگ میزنی