Similarly all the five senses are passing (in movement) according to the will and command of the heart, like the spool (in the hand of a weaver).
همچنین هر پنج حس چون نایزه ** بر مراد و امر دل شد جایزه
All the five senses are moving and trailing their skirts (sweeping along) in whatever direction the heart indicates to them.
هر طرف که دل اشارت کردشان ** می‌‌رود هر پنج حس دامن کشان
Hand and foot are plainly under command of the heart, like the staff in the hand of Moses.
دست و پا در امر دل اندر ملا ** همچو اندر دست موسی آن عصا
If the heart will, at once the foot begins to dance, or flees from defect towards increase.
دل بخواهد پا در آید زو به رقص ** یا گریزد سوی افزونی ز نقص
If the heart will, the hand comes to terms with the fingers to write a book.3570
دل بخواهد دست آید در حساب ** با اصابع تا نویسد او کتاب
The hand remains in (the grasp of) a hidden hand: it (the hidden hand) within has set the body outside (as its instrument).
دست در دست نهانی مانده است ** او درون تن را برون بنشانده است
If it (the hidden hand) will, it (the external hand) becomes a snake to the enemy; and if it will, it becomes a helper to the friend;
گر بخواهد بر عدو ماری شود ** ور بخواهد بر ولی یاری شود
And if it will, a spoon in food; and if it will, a mace weighing ten maunds.
ور بخواهد کفچه‌‌ای در خوردنی ** ور بخواهد همچو گرز ده منی
I wonder what the heart is saying to them (the members of the body). ’Tis a marvelous connexion, a marvellous hidden link.
دل چه می‌‌گوید بدیشان ای عجب ** طرفه وصلت طرفه پنهانی سبب
Surely the heart has gotten the seal of Solomon, so that it has pulled the reins of (exerted control over) the five senses.3575
دل مگر مهر سلیمان یافته ست ** که مهار پنج حس بر تافته ست
Five external senses are easy for it to manage, five internal senses (faculties) are under its command.
پنج حسی از برون میسور او ** پنج حسی از درون مأمور او
There are ten senses and seven limbs (of the body) et cetera: count over (to yourself) what is not mentioned (here).
ده حس است و هفت اندام و دگر ** آن چه اندر گفت ناید می‌‌شمر
O heart, since thou art a Solomon in empire, cast thy seal-ring (powerful spell) upon peri and demon.
چون سلیمانی دلا در مهتری ** بر پری و دیو زن انگشتری
If in this kingdom thou art free from deceit, the three demons will not take the seal out of thy hand;
گر در این ملکت بری باشی ز ریو ** خاتم از دست تو نستاند سه دیو
After that, thy name will conquer the world: the two worlds (will be) ruled by thee like thy body.3580
بعد از آن عالم بگیرد اسم تو ** دو جهان محکوم تو چون جسم تو
And if the demon take the seal off thy hand, thy kingdom is past, thy fortune is dead;
ور ز دستت دیو خاتم را ببرد ** پادشاهی فوت شد بختت بمرد
After that, O servants (of God), “O sorrow!” is your inevitable doom till the day when ye are gathered together (for Judgement).
بعد از آن یا حسرتا شد یا عباد ** بر شما محتوم تا یوم التناد
And if thou art denying thy deceit, how wilt thou save thy soul from the scales and the mirror?
مکر خود را گر تو انکار آوری ** از ترازو و آینه کی جان بری
How suspicion was thrown upon Luqmán by the slaves and fellow-servants who said that he had eaten the fresh fruit which they were bringing (to their master).
متهم کردن غلامان و خواجه‌‌تاشان مر لقمان را که آن میوه‌‌های ترونده که می‌‌آوردیم او خورده است
In the eyes of his master, amongst (in comparison with) the (other) slaves, Luqmán was despicable on account of his body (outward aspect).
بود لقمان پیش خواجه‌‌ی خویشتن ** در میان بندگانش خوار تن
He (the master) used to send the slaves to the garden, that fruit might come (be brought to him) for his pleasure.3585
می‌‌فرستاد او غلامان را به باغ ** تا که میوه آیدش بهر فراغ
Amongst the slaves Luqmán was (despised) like a parasite; (he was) full of (spiritual) ideas, dark-complexioned as night.
بود لقمان در غلامان چون طفیل ** پر معانی تیره صورت همچو لیل