English    Türkçe    فارسی   

2
2667-2691

  • O you that on this chessboard, for the sake of remembrance, have checkmated hundreds of thousands of masters,
  • ای بر این شطرنج بهر یاد را ** مات کرده صد هزار استاد را

  • O you by whose difficult attacking moves (our) hearts have been burned and your (own) heart has been blackened,
  • ای ز فرزین بندهای مشکلت ** سوخته دلها سیه گشته دلت‏

  • You are the sea of cunning, (and all) the creatures (are but) a drop: you are like a mountain and (we) simple ones (are but) a mote.
  • بحر مکری تو خلایق قطره‏ای ** تو چو کوهی وین سلیمان ذره‏ای‏

  • Who shall escape from your cunning, O adversary? We are drowned in the flood, except them that are protected (by God). 2670
  • کی رهد از مکر تو ای مختصم ** غرق طوفانیم الا من عصم‏

  • By you many a fortunate star has been burned: by you many an army and host have been scattered.”
  • بس ستاره‏ی سعد از تو محترق ** بس سپاه و جمع از تو مفترق‏

  • How Iblís again replied to Mu‘áwiya.
  • باز جواب گفتن ابلیس معاویه را

  • Iblís said to him, “Unravel these knot (and apprehend the matter): I am the touchstone for the false coin and the true.
  • گفت ابلیسش گشای این عقد را ** من محکم قلب را و نقد را

  • God hath made me the test of lion and cur, God hath made me the test of genuine coin and counterfeit.
  • امتحان شیر و کلبم کرد حق ** امتحان نقد و قلبم کرد حق‏

  • When have I blackened the false coin's face? I am the money-changer: I have (only) valued it.
  • قلب را من کی سیه رو کرده‏ام ** صیرفی‏ام قیمت او کرده‏ام‏

  • To the good I act as guide, the dry branches I rip off. 2675
  • نیکوان را ره نمایی می‏کنم ** شاخه‏های خشک را بر می‏کنم‏

  • I lay these (different) sorts of fodder (before people)—for what purpose? In order that it may be seen of what kind the animal is.
  • این علفها می‏نهم از بهر چیست ** تا پدید آید که حیوان جنس کیست‏

  • When a wolf bears young to an antelope, and there is some doubt whether it (the young one) has the nature of wolf or antelope,
  • گرگ از آهو چو زاید کودکی ** هست در گرگیش و آهویی شکی‏

  • Drop you grass and bones in front of it (and see) to which side it quickly steps.
  • تو گیاه و استخوان پیشش بریز ** تا کدامین سو کند او گام تیز

  • If it comes towards the bones, it is canine; and if it craves the grass, it is assuredly of the antelope race.
  • گر به سوی استخوان آید سگ است ** ور گیا خواهد یقین آهو رگ است‏

  • A wrath and a mercy were wedded to one another: from these twain was born the world of good and evil. 2680
  • قهر و لطفی جفت شد با همدگر ** زاد از این هر دو جهانی خیر و شر

  • Offer grass and bones, offer the food of the flesh and the food of the spirit.
  • تو گیاه و استخوان را عرضه کن ** قوت نفس و قوت جان را عرضه کن‏

  • If he seek the food of the flesh, he is bobtailed (worthless), and if he desire the food of the spirit, he is a (spiritual) chief.
  • گر غذای نفس جوید ابتر است ** ور غذای روح خواهد سرور است‏

  • If he serve the body, he is an ass; and if he go into the sea of the spirit, he will find pearls.
  • گر کند او خدمت تن هست خر ** ور رود در بحر جان یابد گهر

  • Although these twain—good and evil—are different, yet these twain are (engaged) in one work.
  • گر چه این دو مختلف خیر و شراند ** لیک این هر دو به یک کار اندراند

  • The prophets offer devotions, the enemies (of God) offer lusts. 2685
  • انبیا طاعات عرضه می‏کنند ** دشمنان شهوات عرضه می‏کنند

  • How should I make the good man bad? I am not God. I am (only) a prompter, I am not their creator.
  • نیک را چون بد کنم یزدان نی‏ام ** داعیم من خالق ایشان نی‏ام‏

  • (How) should I make the fair foul? I am not the Lord. I am (only) a mirror for the foul and the fair.
  • خوب را من زشت سازم رب نه‏ام ** زشت را و خوب را آیینه‏ام‏

  • The Hindoo burnt a mirror in vexation, saying, ‘This (mirror) causes a man to look black-faced.’
  • سوخت هندو آینه از درد را ** کاین سیه رو می‏نماید مرد را

  • He (God) hath made me an informer and truth-teller, that I may tell where the ugly one is and where the beautiful.
  • او مرا غماز کرد و راست گو ** تا بگویم زشت کو و خوب کو

  • I am a witness: how is prison (the right place) for a witness? I do not deserve (to go to) prison, God is the witness (to my innocence). 2690
  • من گواهم بر گوا زندان کجاست ** اهل زندان نیستم ایزد گواست‏

  • Wherever I see a fruitful sapling, I foster (it) diligently like a nurse.
  • هر کجا بینم نهال میوه‏دار ** تربیتها می‏کنم من دایه‏وار