That anger is Hell: it needs an adversary that it may live; else Mercy would kill it.
دوزخ آن خشمست خصمی بایدش ** تا زید ور نی رحیمی بکشدش
Then clemency would remain without any vengeance or evil: then how would the perfection of Kingship be (manifested)?
پس بماندی لطف بیقهر و بدی ** پس کمال پادشاهی کی بدی
Those disbelievers have made a laughing-stock of the parables and clear exposition of them that glorify (God). 1080
ریشخندی کردهاند آن منکران ** بر مثلها و بیان ذاکران
Make (them) a laughing-stock, if thou wishest (O disbeliever): how long wilt thou live, O carcase, how long?
تو اگر خواهی بکن هم ریشخند ** چند خواهی زیست ای مردار چند
Rejoice, O lovers (of God), in supplication at this same door, for it is opened today.
شاد باشید ای محبان در نیاز ** بر همین در که شود امروز باز
Every pot-herb, (such as) garlic and caper, has a different bed in the garden.
هر حویجی باشدش کردی دگر ** در میان باغ از سیر و کبر
Each with its own kind in its own bed drinks moisture (is watered) for the purpose of becoming mature.
هر یکی با جنس خود در کرد خود ** از برای پختگی نم میخورد
Thou, who art a saffron-bed, be saffron and do not mix with the others. 1085
تو که کرد زعفرانی زعفران ** باش و آمیزش مکن با دیگران
Drink the water, O saffron, that thou mayst attain to maturity: thou art saffron, thou wilt attain to that halwá (sweetmeat).
آب میخور زعفرانا تا رسی ** زعفرانی اندر آن حلوا رسی
Do not put thy muzzle into the bed of turnips, for it (the turnip) will not agree with thee in nature and habit.
در مکن در کرد شلغم پوز خویش ** که نگردد با تو او همطبع و کیش
Thou art planted in one bed, it (the turnip) in another bed, because God's earth is spacious,
تو بکردی او بکردی مودعه ** زانک ارض الله آمد واسعه
Particularly that earth (the unseen world) where, on account of its breadth, demon and genie are lost in their journey.
خاصه آن ارضی که از پهناوری ** در سفر گم میشود دیو و پری
In (seeking to measure) those seas and deserts and mountains imagination and fancy fail entirely. 1090
اندر آن بحر و بیابان و جبال ** منقطع میگردد اوهام و خیال
In (comparison with) the deserts thereof, this desert (the material world) is like a single hair in a full sea.
این بیابان در بیابانهای او ** همچو اندر بحر پر یک تای مو
The still water whose course is hidden is fresher and sweeter than running brooks,
آب استاده که سیرستش نهان ** تازهتر خوشتر ز جوهای روان
For, like the (vital) spirit and the (rational) soul, it hath within itself a hidden course and a moving foot.
کو درون خویش چون جان و روان ** سیر پنهان دارد و پای روان
The auditor is asleep: cut short (conclude) the address: O preacher, do not draw this picture on water.
مستمع خفتست کوته کن خطاب ** ای خطیب این نقش کم کن تو بر آب
Arise, O Bilqís, for ’tis a keen (busy and lucrative) market: flee from these vile wretches who ruin (the spiritual) trade. 1095
خیز بلقیسا که بازاریست تیز ** زین خسیسان کسادافکن گریز
O Bilqís, arise now with free-will, ere Death appear in his sovereign might.
خیز بلقیسا کنون با اختیار ** پیش از آنک مرگ آرد گیر و دار
After that, Death will pull thy ear (torment thee) in such wise that thou wilt come in agony, like a thief to the magistrate.
بعد از آن گوشت کشد مرگ آنچنان ** که چو دزد آیی به شحنه جانکنان
How long wilt thou be (engaged in) stealing shoes from these asses? If thou art going to steal, come and steal a ruby!
زین خران تا چند باشی نعلدزد ** گر همی دزدی بیا و لعل دزد
Thy sisters have gained the kingdom of everlasting life; thou hast won the kingdom of misery.
خواهرانت یافته ملک خلود ** تو گرفته ملکت کور و کبود
Oh, happy he that escaped from this kingdom, for Death makes this kingdom desolate. 1100
ای خنک آن را کزین ملکت بجست ** که اجل این ملک را ویرانگرست
Arise, O Bilqís! Come, behold for once the kingdom of the Sháhs and Sultans of the (true) Religion.
خیز بلقیسا بیا باری ببین ** ملکت شاهان و سلطانان دین
He (such a king) is seated inwardly (in spirit) amidst the rose-garden (of union with God); outwardly (in the body) he is acting as a hádí amongst his friends.
شسته در باطن میان گلستان ** ظاهر آحادی میان دوستان