English    Türkçe    فارسی   

4
1085-1109

  • Thou, who art a saffron-bed, be saffron and do not mix with the others. 1085
  • تو که کرد زعفرانی زعفران ** باش و آمیزش مکن با دیگران

  • Drink the water, O saffron, that thou mayst attain to maturity: thou art saffron, thou wilt attain to that halwá (sweetmeat).
  • آب می‌خور زعفرانا تا رسی ** زعفرانی اندر آن حلوا رسی

  • Do not put thy muzzle into the bed of turnips, for it (the turnip) will not agree with thee in nature and habit.
  • در مکن در کرد شلغم پوز خویش ** که نگردد با تو او هم‌طبع و کیش

  • Thou art planted in one bed, it (the turnip) in another bed, because God's earth is spacious,
  • تو بکردی او بکردی مودعه ** زانک ارض الله آمد واسعه

  • Particularly that earth (the unseen world) where, on account of its breadth, demon and genie are lost in their journey.
  • خاصه آن ارضی که از پهناوری ** در سفر گم می‌شود دیو و پری

  • In (seeking to measure) those seas and deserts and mountains imagination and fancy fail entirely. 1090
  • اندر آن بحر و بیابان و جبال ** منقطع می‌گردد اوهام و خیال

  • In (comparison with) the deserts thereof, this desert (the material world) is like a single hair in a full sea.
  • این بیابان در بیابانهای او ** هم‌چو اندر بحر پر یک تای مو

  • The still water whose course is hidden is fresher and sweeter than running brooks,
  • آب استاده که سیرستش نهان ** تازه‌تر خوشتر ز جوهای روان

  • For, like the (vital) spirit and the (rational) soul, it hath within itself a hidden course and a moving foot.
  • کو درون خویش چون جان و روان ** سیر پنهان دارد و پای روان

  • The auditor is asleep: cut short (conclude) the address: O preacher, do not draw this picture on water.
  • مستمع خفتست کوته کن خطاب ** ای خطیب این نقش کم کن تو بر آب

  • Arise, O Bilqís, for ’tis a keen (busy and lucrative) market: flee from these vile wretches who ruin (the spiritual) trade. 1095
  • خیز بلقیسا که بازاریست تیز ** زین خسیسان کسادافکن گریز

  • O Bilqís, arise now with free-will, ere Death appear in his sovereign might.
  • خیز بلقیسا کنون با اختیار ** پیش از آنک مرگ آرد گیر و دار

  • After that, Death will pull thy ear (torment thee) in such wise that thou wilt come in agony, like a thief to the magistrate.
  • بعد از آن گوشت کشد مرگ آنچنان ** که چو دزد آیی به شحنه جان‌کنان

  • How long wilt thou be (engaged in) stealing shoes from these asses? If thou art going to steal, come and steal a ruby!
  • زین خران تا چند باشی نعل‌دزد ** گر همی دزدی بیا و لعل دزد

  • Thy sisters have gained the kingdom of everlasting life; thou hast won the kingdom of misery.
  • خواهرانت یافته ملک خلود ** تو گرفته ملکت کور و کبود

  • Oh, happy he that escaped from this kingdom, for Death makes this kingdom desolate. 1100
  • ای خنک آن را کزین ملکت بجست ** که اجل این ملک را ویران‌گرست

  • Arise, O Bilqís! Come, behold for once the kingdom of the Sháhs and Sultans of the (true) Religion.
  • خیز بلقیسا بیا باری ببین ** ملکت شاهان و سلطانان دین

  • He (such a king) is seated inwardly (in spirit) amidst the rose-garden (of union with God); outwardly (in the body) he is acting as a hádí amongst his friends.
  • شسته در باطن میان گلستان ** ظاهر آحادی میان دوستان

  • The garden is going with him wherever he goes, but it is (always) being concealed from the people.
  • بوستان با او روان هر جا رود ** لیک آن از خلق پنهان می‌شود

  • The fruit is making entreaty, saying, “Eat of me”; the Water of Life is come, saying, “Drink of me.”
  • میوه‌ها لایه‌کنان کز من بچر ** آب حیوان آمده کز من بخور

  • Make a circuit of heaven without wing and pinion, like the sun and like the full-moon and like the new moon. 1105
  • طوف می‌کن بر فلک بی‌پر و بال ** هم‌چو خورشید و چو بدر و چون هلال

  • Thou wilt be moving, like the spirit, and (there will be) no foot; thou wilt be eating a hundred dainties, and (there will be) none chewing a morsel.
  • چون روان باشی روان و پای نی ** می‌خوری صد لوت و لقمه‌خای نی

  • Neither will the leviathan, Pain, dash against thy ship, nor will ugliness appear in thee from dying.
  • نی‌نهنگ غم زند بر کشتیت ** نی پدید آید ز مردم زشتیت

  • Thou wilt be sovereign, army, and throne, all together: thou wilt be both the fortunate and Fortune.
  • هم تو شاه و هم تو لشکر هم تو تخت ** هم تو نیکوبخت باشی هم تو بخت

  • (Even) if thou art fortunate and a powerful monarch, (yet) Fortune is other than thou: one day Fortune goes,
  • گر تو نیکوبختی و سلطان زفت ** بخت غیر تست روزی بخت رفت